ایران و آمریکا در آستانه توافق؟
با گذشت ۱۷ روز از آغازهجدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام، به نظر می‌رسد رایزنی‌ها برای اجرای رفع تحریم‌های ایران و بازگشت آمریکا به برجام در حال حصول به نتیجه است.
انریکه مورا معاون رییس سیاست خارجی اروپا در توییتی نوشت: «پس از مذاکرات فشرده که به نظر می‌رسید به بن رسیده پیشرفت‌هایی حاصل شده که به هیچ وجه ساده نبود. با این حال اکنون باید جزییات کار را نهایی کنیم. مساله مهم و کلیدی در این زمینه تعهدی است که همه طرف‌ها برای دستیابی به یک هدف مشترک نشان داده اند. آمریکا در حال پیوستن دوباره به برجام و اجرای کامل آن است.»
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین هم در توییتی نوشت: «با جمع بندی نتایج ۲هفته مذاکرات در مورد احیای برجام می‌توانیم با رضایت اعلام کنیم که مذاکرات وارد مرحله تهیه پیش‌نویس شده است. با راه حل‌های عملی هنوز فاصله بسیاری داریم اما ما از صحبت‌های کلی به توافق درباره گام‌های مشخص برای دستیابی به هدف احیای برجام رسیده‌ایم.
بعد از نشست روز شنبه بود که سید عباس عراقچی با اشاره به پیشرفت‌ها در مذاکرات از ارائه متن پیشنهادی ایران برای رفع تحریم‌ها خبر داد.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه در گفت و گویی که بعد از نشست داشت، گفت: مذاکرات الان به مرحله‌ای رسیده که طرف‌ها می توانند روی یک متن مشترک شروع به کار کنند. نگارش متن، حداقل در حوزه هایی که اشتراک نظر وجود دارد می‌تواند شروع شود و به همین منظور هیأت ایرانی متون مورد نظر خود را در حوزه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها آماده کرده و این را به همه طرف ها ارائه کرده است و این متون می تواند مبنای مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی باشد.
عراقچی یادآورشد: به نظر ما زمان شروع نگارش متن حداقل در مقداری که اشتراک نظر وجود دارد، فرا رسیده است.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه هم در نشست خبری که به صورت برخط برگزار شد، در خصوص این رایزنی‌ها گفت: آنچه در وین در جریان است؛ گفت وگوهای فنی پیرامون چگونگی رفع تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده و بازگشت این کشور به تعهدات خودش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. در مسیر درستی هستیم و پیشرفت‌هایی نیز حاصل شده است اما به این معنی نیست که به مرحله نهایی گفت و گوها رسیده باشیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه در عین حال گفت: هیات ایرانی برای فرسایشی شدن گفت وگوها در وین حاضر نشده بنابراین سعی کرده ایم متون خود را ارائه بکنیم و از طرف مقابل هم خواسته‌ایم سریعا وارد مصادیق و متون مشترک شود.
وی با بیان اینکه در وین هیچ گفت و گوی مستقیم و یا غیرمستقیم با ایالات متحده نداریم، گفت: ما فکر می‌کنیم دولت ایالات متحده بهتر از هر کسی می‌داند که ایران تمام اقداماتش را در چارچوب پارامترهای برجام انجام داده و تنها زمانی این‌ها را متوقف می‌کند که دولت ایالات متحده تمامی تحریم‌های اعمال شده یا بازاعمال شده را بردارد.
خطیب‌زاده با بیان اینکه فعلا آمریکا پشت درهای برجام و کمیسیون مشترک قرار دارد، با اشاره به برخی اختلافات در این رابطه گفت: آمریکا صحبت‌هایی را مطرح کرده که برخی تحریم‌های اعمال شده در زمان ترامپ را برجامی نمی‌داند. ما تاکید کرده‌ایم آن تحریم‌ها برای سخت شدن بازگشت به توافق هسته‌ای بوده است.
وی خاطرنشان کرد: مقامات دولت ترامپ در همان زمان نیز ابایی نداشتند که بگویند این تحریم‌ها برای سخت شدن بازگشت به برجام بوده است. دولت بایدن باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد همچنان بر میراث شکست خورده ترامپ و فشار حداکثری می‌خواهد قمار کند یا می‌خواهد به تعهداتش به برجام – که در زمان امضا جزیی از آن بوده – برگردد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه بازگشت دولت آمریکا به تعهداتش تصمیم سختی نیست، تصریح کرد: ایران به عنوان دولت مسئول نشان داده که تا چه اندازه صادقانه و مبتنی بر امضایش در برجام، تعهداتش را اجرا کرده است. اگر دولت آمریکا اقدامات خودش را انجام دهد بلافاصله خواهد دید ایران هم بعد از راستی‌آزمایی تعهداتش را انجام می‌دهد.
طی هفته گذشته اقدامات مخربی برای کارشکنی در فرایند مذاکرات وین انجام شد. گذشته از تلاش‌های مخرب برخی کشورهای منطقه در حاشیه مذاکرات، مهمترین اقدام خرابکاری در سایت نطنز بود که با هدف اخلال در فرایند مذاکرات انجام شد.
برخی رسانه‌های غربی مدعی شدند که این اقدام خرابکارانه برنامه غنی سازی ایران را حدود ۹ ماه به عقب انداخته است نتیجه گیری این تحلیل‌های سفارشی این بود که ایران برگ مهمی را در مذاکرات از دست داده و دلیلی وجود ندارد مذاکره کنندگان غربی امتیازی به ایران بدهند. این اقدام البته با واکنش قاطع وعملی تهران مواجه شد. سید عباس عراقچی چهارشنبه گذشته بعد از بازگشت از تهران و قبل از شروع مذاکرات از آغاز غنی سازی ۶۰ درصدی ایران و راه اندازی نسل جدید سانتریفیوژها خبر داد.
علی اکبر صالحی هم روز جمعه از استحصال ۹ گرم اورانیوم ۶۰ درصد خبر داد و در عین حال گفت که در روزهای آینده این میزان کمتر خواهد بود.
در هر صورت ایران به سرعت بر بازی تخریب‌گرانه صهیونیست‌ها و خط تبلیغاتی که علیه مذاکرات شکل گرفته بود، غلبه کرد. در عین حال مذاکره کنندگان هم با ادامه مذاکرات نشان دادند که عزم جدی برای رفع موانع احیای برجام دارند و اقدامات ایذایی نمی تواند خللی در این زمینه ایجاد کنند.
در هر صورت بر اساس اظهارات مقامات حاضر در گفت وگوها بخش زیادی از راهی که برای بازگشت آمریکا به تعهدات برجام پیش بینی شده طی شده و باید منتظر روزهای آینده بود که نمایندگان کشورهای چه تصمیماتی اتخاذ می‌کنند و چه تدابیر عملی در خصوص احیای برجام در پیش می‌گیرند.
