پیش‌بینی خاموشی گسترده در ایران

یکی از اساسی‌ترین شاخص‌های صنعت برق که می‌تواند بیانگر اوضاع این صنعت تلقی شود، شاخص اوج بار مصرف است.

بر اساس مستندات علمی، به حداکثر میزان مصرف برق در بازه زمانی مشخص که در سال اتفاق می‌افتد، شاخص اوج بار می‌گویند، برای مثال اوج بار سال 1399 در تاریخ 31 تیرماه همان سال و در ساعت 21 با ثبت میزان مصرف 58 هزار و 254 مگاوات به بیشترین حد خود رسید.

بررسی روند رشد شاخص اوج بار مصرف در طول 10 سال گذشته صعود قابل توجه این شاخص را گزارش می‌دهد، به طوریکه از ابتدای دهه 90 تا سا 1397 به طور متوسط سالانه شاهد افزایش 5 درصدی شاخص اوج بار بوده‌ایم.

در همین راستا وزارت نیرو با اعمال برنامه‌های مدیریت مصرف برق و هدایت بخش تقاضا به سمت کاهش اوج بار زمینه کاهش رشد 5 درصدی شاخص اوج بار در سال‌های 1398 و 1399 را پدیده آورد و این شاخص را در محدوده افزایش 1 درصدی متوقف کرد.

به عبارت دیگر در سال 1398 و 1399 اوج مصرف برق بیشتر از 1 درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا نکرد.

*کنترل رشد اوج بار در محدوده 1 درصد، هدف وزارت نیرو در سال 1400

پس از هدف‌گذاری وزارت نیرو به منظور نگه‌داشتن افزایش اوج بار هر سال در محدوده 1 درصد، رضا اردکانیان، وزیر نیرو از برنامه خود برای تثبیت این افزایش این شاخص در سال 1400 با تداوم رشد 1 درصدی خبر داد.

اردکانیان ضمن اشاره به اینکه اگر در سال 1400، موفق به کنترل رشد شاخص اوج بار در محدوده 1 درصد شویم، میخ جلوگیری از افزایش بی‌رویه اوج بار را بر زمین کوبیده‌ایم، تاکید کرد:«برنامه وزارت نیرو در تابستان سال 1400 تثبیت رشد اوج بار در محدوده 1 درصد است.»

توجه به هدف‌گذاری وزارت نیرو و تلاش برای تحقق این هدف با اعمال سیاست‌های مدیریت تقاضای مصرف برق به خصوص در بخش خانگی با اعمال راهکارهایی نظیر تعرفه پیک مصرف و سیاست‌های تشویقی در شرایطی در دستور کار قرار گرفته که از آمار مرتبط با مصرف برق در سال 1400 اخبار بحرانی منتقل می‌شود.

*رشد سرسام‌آور 40 درصدی اوج بار در فرودین 1400 نسبت به سال گذشته

بر اساس گزارش وضعیت شبکه برق کشور مندرج در تارنمای شرکت مدیریت شبکه برق ایران اوج بار مصرف برق در آخرین روز فروردین ماه سال 1400 به 43 هزار و 739 مگاوات رسید. این در حالی‌ست که در 31 فروردین ماه سال 1399، اوج بار تنها 34 هزار و 233 مگاوات بود. در حقیقت اوج بار 31 فروردین ماه سال جاری نسبت به سال گذشته با افزایش نجومی 28 درصدی را تجربه کرده است.

در شرایطی در انتهای فروردین ماه سال 1400 مصرف برق در یک ساعت از 44 هزار مگاوات نیز عبور کرد که سال گذشته در انتهای اردیبهشت ماه شاهد رسیدن اوج بار به 44 هزار مگاوات بوده‌ایم.

بررسی افزایش اوج بار مصرف در فروردین ماه سال جاری نسبت به فرودین ماه سال گذشته، اخبار بحرانی مرتبط با افزایش مصرف را به آخرین روز این ماه محدود نمی‌کند. بر اساس آمار مذکور رشد اوج بار نسبت به سال گذشته حتی از 28 درصد نیز فراتر رفته و در تاریخ 29 فروردین ماه سال 1400 شاهد افزایش 40 درصدی اوج بار نسبت به سال گذشته بوده‌ایم.

این در حالی‌ست که رشد اوج بار در در فروردین سال 1399 نسبت با فرودین ماه سال 1398 عمدتا کمتر از 10 درصد بوده و در مقاطعی نظیر 17 و 18 فروردین 1399 نسبت سال گذشته روند کاهشی را نیز تجربه کرده است.

در همین راستا، محمد پورحمید، کارشناس حوزه انرژی ضمن اشاره به شرایط بحرانی مصرف برق در سال جاری گفت:« متاسفانه در سال 1400 شاهد رشد نجومی اوج بار نسبت به سال گذشته هستیم و این رشد با ارقام 40 درصدی نسبت به سال 1399 رسیده است.»

این کارشناس حوزه انرژی در بیان اینکه سیاست‌های مدیریت تقاضا از همین الان باید اعمال شود تا شاهد افزای نامتعارف اوج بار در سال 1400 نباشیم، گفت:« علاوه بر افزایش قابل توجه مصرف انرژی برق در سال 1400، شرایط کم بارشی زمینه خارج شدن نیروگاه‌های برق‌آبی را فراهم کرده و زمینه تشدید وقوع بحران خاموشی در ماه‌های پیش رو تشدید می‌شود.»

*کاهش 50 درصدی مصرف برق ادارات و بانک‌ها در دستور کار دولت

در چنین شرایطی که شاهد رشد نجومی اوج بار در سال 1400 نسبت به سال گذشته هستیم، اهمیت بهینه‌سازی مصرف برق و اصلاح الگوی مصرف اهمیت دوچندانی پیدا خواهد کرد.

در این رابطه، مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در بیان راهکارها مورد استفاده به منظور مدیریت رشد اوج بار در سال 1400 گفت:« در سال جاری علاوه بر اقدامات مدیریت تقاضای که در گذشته انجام می‌شد، برنامه کاهش 50 درصدی مصرف برق بخش عمومی کشور که عمده آن ادارات دولتی و بانک‌ها هستند در دستور کار قرار می‌گیرد، علاوه بر آن از مردم تقاضا داریم با مدیریت مصرف برق شرایط را برای گذر از بحران پیش رو مهیا کنند.»

رجبی مشهدی در بیان دلایل افزایش مصرف برق در سال 1400 نسبت به سال گذشته، تاکید کرد:« افزایش 5 درجه دما نسبت به سال گذشته منجر به روشن شدن زودهنگام وسایل سرمایشی بخش خانگی شده و از سوی دیگر کم بارشی زمینه روشن شدن چاه‌های کشاورزی یک ماه زودتر از سال گذشته را فراهم کرده است.»

در شرایطی که روند رو به رشد مصرف انرژی برق که در فرودین‌ماه اتفاق افتاد در ادامه سال 1400 نیز اتفاق بیفتد به طور حتم میزان برق مورد نیاز از میزان ظرفیت تولید پیشی گرفته و شاهد رخ دادن خاموشی گسترده در کشور خواهیم بود. علاوه بر آن هدف‌گذاری وزارت نیرو به منظور کنترل رشد اوج بار در محدوده یک درصد نیز با چالش جدی مواج می‌شود.