فاجعه مرگبار در تالاب بختگان؛ احتمال مرگ دردناک ۱۲ هزار جوجه فلامینگو بر اثر تشنگی!

این روز‌ها خبر‌های تلخی از سرنوشت هزاران جوجه فلامینگو در تالاب بختگان منتشر می‌شود که حق آبه آن از سوی وزارت نیرو رهاسازی نشده است. متاسفانه ۵ تا ۱۲ هزار جوجه فلامینگو در تالاب بختگان در انتظار مرگی دردناک بر اثر بی آبی هستند که اگر این اتفاق صورت گیرد، یکی از بزرگترین فجایع محیط زیستی ایران رقم خواهد خورد.

با شدت گرفتن روند خشکسالی، سدسازی و بهره برداری فجیع از آب‌های سطحی و زیرزمینی حوضه تالاب بختگان، این تالاب حیاتی امروز با خشکسالی بسیار گسترده‌ای مواجه شده که حیات آن در خطر جدی قرار گرفته است.

جالب است بدانید که حق آبه تالاب بختگان حدود یکصد میلیون متر مکعب در سال است که متاسفانه این آب عمدتا یا پشت سد‌ها مانده است یا آب تالاب سرازیر زمین‌های کشاورزی بالا دست می‌شود، بنابراین وزارت نیرو قرار بود حدود پنجاه میلیون متر مکعب را برای تالاب رهاسازی کند که با توجه به خشکسالی شدید امسال، وزارت نیرو هنوز راضی به رهاسازی این حجم آب نشده است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، زهرا ناصری کارشناس و فعال محیط زیست، در این باره اظهار کرد: متاسفانه در تابستان سال ۹۶ بحران بی آبی در تالاب اتفاق افتاد و تعداد زیادی از جوجه‌ها تلف شدند و متاسفانه در سال جاری این اتفاق برای بار چندم در حال رخ دادن است.

او با اشاره به اینکه بعد از تالاب میانکاله این بار تالاب بختگان قتلگاه پرندگان خواهد بود، تصریح کرد: باید هر چه سریع‌تر اقدامات اضطراری برای حفظ این پرندگان انجام شود و آب سد‌ها بر روی تالاب بختگان باز شود تا این پرنده‌ها نجات پیدا کنند.

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: مردم بومی منطقه و کشاورزان و جمعی از تشکل‌های مردم نهاد، با لوله گذاری ۲۵۰۰ متر ازچاه آب مزارع به تامین آب مورد نیاز جهت ایجاد زیستگاه جایگزین برای جوجه فلامینگو‌های باقی مانده اقدام کردند.

ناصری بیان کرد: متاسفانه چندین سال است که این دریاچه با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند و مشکل آن مشکل تازه‌ای نیست. تنها راه نجات این تالاب و سایر تالاب‌های کم آب پرداخت حق آبه آن است، در غیر این صورت این مشکل حل نخواهد شد و در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.

در نتیجه اگر این حجم آب وارد تالاب بختگان نشود، حدود ۱۲ هزار جوجه فلامینگو در این تالاب به سرنوشت غم انگیزی دچار و تلف خواهند شد. البته نا گفته نماند که این اتفاق اولین بار نیست که رخ می‌دهد، بلکه طی سال‌های ۸۵ تاکنون چندین بار روی داده است که صد‌ها یا هزاران جوجه فلامینگو تلف شدند.

علی ارواحی مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، درباره آخرین وضعیت تالاب‌های ایران، اظهار کرد: میزان بارش‌ها نسبت به سال گذشته تاخیر داشته است؛ هرچند که در طی هفته‌های گذشته بارش‌های خوبی را در کشور داشتیم، اما نسبت به سال گذشته روند بارش‌ها همزمان به تاخیر اتفاق افتاده است و ممکن است نسبت به سال گذشته میزان آب تالاب‌ها کاهش داشته باشد.

او در ادامه بیان کرد: ایران کشوری خشک و نیمه خشک است و بهره برداری از منابع آب مخصوصا در بخش کشاورزی متناسب با ظرفیت و توان آبی تعریف نمی‌شود و این موضوع سبب می‌شود که تالاب‌ها از جمله تالاب بختگان و پریشان با مشکل مواجه شوند.

دوستداران محیط‌زیست خواستار نجات فلامینگوهای بختگان فارس شدند

همچنین انتشار اخباری مبنی بر در معرض خطر بودن هزاران جوجه فلامینگو در دریاچه بختگان استان فارس، جمعی از دوستداران محیط زیست را واداشت با ایجاد کارزار نجات فلامینگوها در نامه‌ای به وزیر نیرو خواستار گره گشایی و رهاسازی آب از منابع بالادستی برای نجات فلامینگوها شوند.

به نوشته خبرگزاری ایرنا؛ در این نامه خطاب به رضا اردکانیان وزیر نیرو آمده است: اگر اقدام عاجلی در خصوص تالاب بختگان صورت نگیرد، یکی از بزرگ‌ترین فجایع محیط‌زیستی ایران رقم خواهد خورد. پنج تا ١٢ هزار جوجه فلامینگو در تالاب بختگان در شرف مرگی دردناک بر اثر تشنگی هستند.

در این نامه که به امضای دوستداران محیط زیست رسیده آمده است: متأسفانه با شدت گرفتن روند خشکسالی، سدسازی و بهره‌برداری فجیع از آب‌های سطحی و زیرزمینی حوضه تالاب بختگان، این تالاب حیاتی با خشکی بسیار گسترده‌ای مواجه شده است که حیات تمام ساکنانش را در خطر جدی قرار داده است. حقابه تالاب بختگان حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب در سال است که متأسفانه این آب عمدتاً یا پشت سدهایی چون سد درودزن مانده است یا سرازیر زمین‌های کشاورزی بالادست تالاب می‌شود.

در نامه آمده است: مقرر شده بود که وزارت نیرو حدود ۵۰ میلیون متر مکعب را برای تالاب رهاسازی کند که با توجه به خشکسالی شدید امسال، وزارت نیرو هنوز راضی به رهاسازی این حجم آب نشده است.در صورت تأخیر در رهاسازی این حجم آب، همه ١٢ هزار جوجه فلامینگو در این تالاب خواهند مرد. لذا خواهشمندیم هرچه سریع‌تر اقدامات لازم را در این خصوص صورت داده و این فلامینگوها را نجات دهید.

ِاصولی ترین راه نجات پرندگان مهاجر تخصیص حقابه تالاب بختگان است

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس در این زمینه گفت: در ۲ سال گذشته، با پیش‌بینی وقوع خشکسالی های احتمالی تیمی از مشاورین خبره از سراسر کشور گرد هم آوردیم و سوابق امر و تجربیات بین المللی و تمام راهکارهای ممکن بررسی شده و با همکاری دانشگاه شیراز نیز طرحی به همین منظور تهیه شده و تمام شیوه های ممکن مداخلات، سطوح مداخله و زمان مناسب آن مشخص شده و در فرصت باقی مانده نیز پایش نهایی کلونی ها برای اجرای طرح اضطراری نجات بخشی در حال اجراست، اما اصولی ترین راه نجات این پرندگان مهاجر با ارزش‌ تخصیص حقابه تالاب است.

حمید ظهرابی اظهار داشت: نتیجه پایش های ماهیانه که از اسفندماه ۹۹ شروع شده است نشان می دهد فلامینگوها در سال جاری نیز در تالاب بختگان جوجه آوری دارند. با توجه به بررسی های صورت گرفته والدین با پرواز به تالاب های همجوار از جمله مهارلو جوجه ها را تغذیه می کنند بنابراین به هم پیوستگی تالاب ها و احیا آنها اهمیت بسزایی در بقا فلامینگو دارد.تخصیص حقابه مشخص به تالاب بین المللی بختگان و احیای این زیستگاه ارزشمند که از وظایف قانونی وزارت نیرو است، مهمترین اقدام برای حفاظت از گونه های وابسته به تالاب و نجات کشاورزی در پایین دست حوضه است.

این مقام مسئول با اظهار تاسف از تلفات سال های قبل ابراز داشت: در سال گذشته به علت افزایش بارندگی و رهاسازی بخشی از حقابه، تلفات کاهش چشمگیری داشت و در حد نرمال بود، اما امسال علی رغم رهاسازی حقابه به دلیل کاهش شدید بارندگی ها که در پنجاه سال اخیر بی سابقه بوده و در برخی شهرستان های مجاور تا حدود هشتاد درصد کاهش بارندگی هم ثبت شده، وقوع بحران در این زمینه قابل پیش بینی بود. لذا اداره کل حفاظت محیط زیست فارس با استمرار پایش های روزانه، کارگروهی متشکل از استادان دانشگاه شیراز، کارشناسان محیط زیست و سمن ها، تشکیل و برنامه نجات بخشی اضطراری فلامینگوها را در دست اجرا دارد.

وی گفت: بر اساس نتایج مطالعات، تجربیات سال های قبل و همفکری انجام شده با متخصیصن بهترین روش مداخله، رساندن آب به نزدیکی جوجه ها، با کمترین اغتشاش، مزاحمت و شلوغی است که همین طرح مداخله ای در دست اقدام است.مانوری نیز با مشارکت سمن ها برای تمرین نجات بخشی فلامینگوها انجام شده است اما اصولی ترین راه نجات این پرندگان مهاجر با ارزش‌ تخصیص حقابه تالاب است.
ظهرابی اظهار داشت: با وجود مکاتبات و مذاکرات متعدد با شرکت آب منطقه ای و درخواست پیشگیری از این اتفاق به وسیله رهاسازی آب محیط زیستی هنوز اقدامی صورت نگرفته است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس اظهار امیدواری کرد: آب منطقه ای فارس و مسوولین مربوط به موقع به وظیفه قانونی و انسانی عمل کنند.

مدیر عامل سازمان آب استان فارس و مسوولان استانی هنوز دراین زمینه واکنشی نداشته اند.

۵۵ میلیون متر مکعب آب برای تامین حقابه تالاب بختگان از سد درودزن در آذر ماه سال گذشته رها شد که ۴۰ میلیون متر مکعب از این آب وارد تالاب ها و ۱۵ میلیون متر مکعب نیز برای جبران کسری سفره های آب زیر زمینی و شارژ رودخانه پیش بینی شده بود.

سد مخزنی درودزن در استان فارس در ۵۰ کیلومتری شمال غرب شهر مرودشت و بر روی رود کُر ساخته شده‌است.

تالاب و دریاچه بختگان بزرگترین دریاچه استان فارس در سال‌های پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌چلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشت‌های سیبری به ایران مهاجرت می‌کنند.

این دریاچه که در فاصله ۲۲۰ کیلومتری شرق شیراز در استان فارس قرار دارد در حفظ بوم‌ساختار و محیط زیست شهرستان‌های اطراف نیز تأثیر بسزایی دارد و در سال‌های گذشته کاملاً خشک بود و در حالی که بر اثر بارش‌های بهاری آبگیری می شود اما در گرمای تابستان معمولا باز هم به سمتی خشکی می گراید.

دریاچه بختگان در شهرستان های نی ریز و بختگان و در نزدیکی شهرستان خرامه در شرق استان فارس واقع شده است.