فضای مجازی در هفتههای منتهی به انتخابات به یکی از اصلی ترین عرصههای فعالیت نامزدها، رسانهها و کاربران برای اعلام نظر در خصوص انتخابات ۱۴۰۰ تبدیل شده است. کاربران در فضای مجازی به اظهار نظر در خصوص مسایلی چون مشارکت در انتخابات می پردازند و چهره های مختلف جریان های سیاسی در شبکه هایی نظیر توییتر و کلاب هاوس به صریح ترین شکل مورد نقد و تحلیل قرار می گیرند.
در گزارش های مستمر خود و در فاصله کمتر از یک ماه و نیم مانده به انتخابات ریاست جمهوری، پربازدیدترین محورهای مطرح شده در شبکههای اجتماعی را مورد رصد قرار می دهد. این گزارش بر اساس روش تحلیل کیفی پست های تلگرامی و توییت ها در بازه زمانی ۱۱ صبح شنبه هجدهم اردیبهشت تا ۱۱ صبح یکشنبه نوزدهم اردیبهشت ماه جمع بندی شده است.
تلگرام و اعلام جزییات ثبت نام و روند بررسی نامزدها
یک کانال تلگرامی اصولگرا به نقل از سیامک ره پیک قائم مقام دبیر شورای نگهبان در خصوص شروع ثبت نام، روند بررسی و زمان تبلیغات انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری آورد: ثبت نام کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری از ۲۱ اردیبهشت آغاز و به مدت پنج روز ادامه دارد. بعد از ثبت نام، شورای نگهبان پنج روز فرصت دارد که بررسی صلاحیتها را انجام دهد. البته در موارد ضروری قانون گفته که پنج روز دیگر هم میتواند اضافه کند. در واقع بین ۵ تا ۱۰ روز رسیدگی شورای نگهبان است و بعد از آن تبلیغات آغاز می شود. بعد از اینکه صلاحیتها رسیدگی و اعلام شد تا یک روز قبل از انتخابات تبلیغات ادامه دارد. از ۲۵ مرحله برگزاری انتخابات، ۲۴ مرحله به صورت الکترونیکی برگزار میشود.
اظهارات سعید محمد در نشست خبری شنبه ۱۸ اردیبهشتماه ۱۴۰۰، بازتاب زیادی در شبکه های اجتماعی داشت و کانال های تلگرامی مختلف بخش هایی از آن را منتشر کردند. یک کانال تلگرامی با بازنشر بخشی از این سخنان از قول وی نوشت:عضو سپاه هستم و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین هستم. اموال در حد نیازمندی های اولیه (یک مسکن و یک خودرو) دارم که هرجا لازم باشد، اعلام می کنم. اگر احساس کنم شخص پاکدست و کاربلدی و با برنامه باشد، به نفع او کنار خواهم رفت. رمزارز ایرانی تولید خواهیم کرد و انشاالله در سطح جهانی عرضه می کنیم. به صورت مستقل وارد انتخابات خواهم شد و با کسی ائتلاف نخواهم کرد. اگر در انتخابات اقبال داشتیم، ادامه می دهیم. اگر اقبال نداشتیم، به نفع فرد اصلح کنار خواهم رفت. تصمیم شورای نگهبان برای محدودیت ثبتنام، مثبت ارزیابی میکنم. شورای نگهبان ملاک ثبت نام را جایگاه قرار داده و نه درجه. من بیش از ۸ سال جایگاه سرلشگری دارم و از بابت تصمیم شورای نگهبان، مشکلی ندارم. وابسته به هیچ جریان، حزب و جناحی نیستم. تضمین برنامه ها، با اعلام نظارت کارشناسها است که بگویند امکان اجرایی شدن دارد یا نه. ما علاقمند هستیم برجام اجرا شود اما به دو شرطی که جمهوری اسلامی اعلام کرده است (بازگشت آمریکا و راستی آزمایی برای اجرای تعهدات).حداقل ۵۰ درصد مشارکت خواهیم داشت.
اظهارات علی شکوری راد دبیرکل حزب اتحاد ملت و فعال سیاسی اصلاح طلب درباره تشتت در اردوگاه اصولگرایان، برجام و عملکرد دولت در زمینه سیاست خارجی مورد توجه کاربران تلگرامی قرار گرفت. یک کانال تلگرامی اصلاح طلب در بازنشر گفت و گوی خود با شکوری راد از قول وی نوشت: جناح اصولگرا دارای تشتت بسیاری است بر همین اساس نهادهای حاکمیتی نقش اجماع ساز را برای جناح اصولگرا ایفا میکنند. ما در انتخابات گذشته از آقای روحانی حمایت کردیم و این حمایت مبتنی بر دستاوردهای ایشان بود اما در دوره دوم به دلیل خروج آمریکا از برجام دولت دچار تحریم اقتصادی شد. طبیعتاً بسیاری از برنامههای در دست اجرا، اجرایی نشد. دستاورد دوم دولت آقای روحانی، عدم خروج ایشان از برجام بود که فرصت احیای مجدد برجام را داد.
از سوی دیگر سخنان حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی و فعال سیاسی اصولگرا نیز در خصوص حضور سیدابراهیم رئیسی و امکان حضور بانوان در انتخابات ریاست جمهوری از جمله پست های پربازدید در تلگرام در ۲۴ ساعت گذشته بود. یک کانال تلگرامی در بازنشر سخنان ترقی از قول وی آورد: اگر رئیسی نیاید، موفقیت و وحدت اصولگرایان به سادگی میسر نیست. با توجه به ضوابط و شرایط انتخابات، فکر نمیکنم خانمی در این سطح سوابقی داشته باشد که برای ریاستجمهوری مناسب باشد.
کانال تلگرامی تسنیم در بازنشر سخنان بهروز نعمتی عضو هیئت رئیسه مجلس دهم و از چهرههای نزدیک به علی لاریجانی درباره احتمال نامزدی رئیس سابق مجلس، نوشت: لاریجانی کاندیدای بالقوه انتخابات ریاست جمهوری است و از کنار نامش به سادگی نمیتوان عبور کرد. چندینبار که با آقای لاریجانی درباره انتخابات صحبت کردیم، ایشان احتمال حضورش در انتخابات را نه رد کرد و نه تایید. آخرینبار شاید ۱۰ روز پیش بود که با ایشان صحبت کردم ولی ایشان جواب درستی به ما ندادند. کسانی که گفتند از لاریجانی حمایت نمیکنند شاید اخیراً با وی دیدار داشتهاند.
یک کانال تلگرامی پربازدید در پستی به انتشار کامل شروط شورای نگهبان برای رجل سیاسی و مذهبی در انتخابات ریاستجمهوری پرداخت و نوشت: ۱۲ شرط و معیار لازم جهت تشخیص رجل سیاسی مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری عبارتند از:
۱- سوابق کافی و قابل ارزیابی در فعالیتهای مذهبی و سیاسی از قبیل مکتوبات، سخنرانیها و اعلام مواضع
۲- سابقه تصدی حداقل مجموعاً چهار سال در مناصب ذیل که در احراز مدت جمع سابقه تصدی در یک یا چند مورد از مناصب مذکور کفایت میکند: ۱ـ۲. مقامات سیاسی موضوع بندهای «الف»، «ب» و «ج» ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶/۸/۷ ۲ـ۲. معاونین رؤسای قوای سهگانه ۳ـ۲. اعضای شورای عالی امنیت ملی ۴ـ۲. اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام ۵ـ۲. مدیر مرکز مدیریت حوزههای علمیه کشور ۶ـ۲. رؤسای سازمانها، مؤسسات و نهادهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی در سطح ملی ۷ـ۲. فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشکری و بالاتر ۸ـ۲. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کشور ۹ـ۲. استانداران ۱۰ـ۲. شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت ۱۱ـ۲. اشخاص، مقامات و مدیران همطراز مناصب فوق به تشخیص شورای نگهبان
۳- سلامت و توانایی لازم جهت ایفای مسئولیتهای ریاست جمهوری
۴- حداقل سن ۴۰ سال تمام شمسی و حداکثر سن ۷۵ سال تمام شمسی در هنگام ثبتنام
۵- داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ارشد یا معادل آن مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا مرکز مدیریت حوزههای علمیه
۶- ارائه برنامهها و خط مشیهای اجرایی در چارچوب صلاحیت و اختیارات قوه مجریه مبتنی بر اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و سیاستهای کلی نظام
۷- معرفی مشاوران جهت تشریح برنامهها و توان مدیریتی
۸- عدم محرومیت از حقوق اجتماعی در زمان ثبتنام
۹- فقدان سابقه محکومیت کیفری مؤثر
۱۰- عدم محکومیت قطعی کیفری به جرایم اقتصادی از جمله کلاهبرداری، رشوه و ارتشاء، اختلاس، تبانی در معاملات دولتی، پولشویی، اخلال در نظام اقتصادی کشور و عدم محکومیت به اقدام علیه نظام جمهوری اسلامی ایران
۱۱- وابسته نبودن به گروههای غیرقانونی و فقدان سوابق سوء امنیتی از جمله در فتنه سال ۱۳۸۸ ۱۲- عدم وابستگی به رژیم گذشته و مؤثر نبودن در تحکیم آن.
توییتر و مشارکت کاربران در مباحث انتخاباتی
کاربران توییتر با نزدیک شدن به ایام انتخابات، به طور جدی و گستره تری به موضوعات سیاسی و انتخاباتی ورود کرده و نظرات خود در خصوص مشارکت و نامزد مورد نظر خود را ابراز داشتند. اظهارات اخیر سعید محمد در نشست خبری و مصوبه شورای نگهبان برای ثبت نام نامزدها از داغ ترین محورهای مورد بحث در توییتر فارسی در ۲۴ ساعت گذشته بود.