جنگ علیه ناباروری با ۱۳۰ میلیارد بدهی!
هفته گذشته، داستان تلخ اعتبارات درمان ناباروری را روایت کردیم. حسرتهای چهارمیلیون زوج نابارور که در آرزوی تجربه حس مادری و پدری مانده‌اند و از شانس بدشان، اعتبارات مصوب درمان ناباروری هم جای دیگری خرج شده است. البته این فقط یک دلیل ناکامی آن‌هاست و به گفته کارشناسان، عوامل دیگری مثل محدودبودن تعداد مراکز درمان دولتی و کمبود متخصصان این رشته پزشکی هم کار این زوج‌های جوان را سخت کرده است.
پاسخ وزارت بهداشت درباره اعتبارات
این‌که در سال ۹۹، اعتبارات درمان ناباروری به‌جای هزینهشدن در این حوزه، صرف مقابله با کرونا شده، موضوعی بود که در گزارش‌مان به آن اشاره کردیم اما تلاش ما برای دریافت پاسخ رسمی وزارتخانه و توضیح دراین‌باره به سرانجام نرسید. حالا دکتر «سیماسادات لاری»، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، به این گزارش پاسخ داده و میگوید: «در سال ۱۳۹۹ با تفاهم وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه، بخش اعظم بودجه‌ها صرف بیماری کرونا شده است. در نتیجه برخی از برنامه‌ها به دلیل مشکلات ناشی از بودجه به نتیجه نرسیده است».
بدهی ۱۳۰ میلیاردی
نکته قابل‌تامل دیگر که دکتر لاری به آن اشاره می‌کند، میزان بدهی‌های وزارت بهداشت به مراکز درمان ناباروری است. او اظهار می‌کند: «نزدیک به ۱۳۰ میلیارد تومان به مراکز ناباروری بدهکار هستیم که این مبلغ از سازمان برنامه و بودجه دریافت نشده است». البته سخنگوی وزارت بهداشت این را هم گفته که این بدهی‌ها مانع از ارائه خدمات مراکز به متقاضیان نشده است: «با این حال، مراکز ناباروری خدمات خود را به بیماران ارائه کرده‌اند و امیدواریم این مبلغ از طرف سازمان برنامه و بودجه در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار بگیرد تا برنامه‌ها در حوزه ناباروری دچار مشکل نشود».
فقط ۸ درصد به خدمات نیاز دارند
اما سخنگوی وزارت بهداشت به نکته دیگری درباره درمان ناباروری هم اشاره می‌کند: «در کشور ما در جمعیت بین ۱۵ تا ۴۹ سال، ۱۶ درصد جمعیت به دنبال خدمات باروری می‌روند که از این ۱۶ درصد، حدود ۸ درصد به خدمات باروری نیاز دارند و باید خدمات را در سطوح دو و سه دریافت کنند. یعنی همه این افراد نیاز ندارند به مراکز درمان ناباروری بروند و به طور مثال IVF انجام دهند. بسیاری از این ۸ درصد ممکن است با کاهش وزن و درمان‌های ابتدایی و تنظیم هورمون‌ها باردار شوند. همچنین حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد این جمعیت نیازمند خدمات پیشرفته مثل IVF و خدمات سطح سه یا فوق تخصصی ناباروری می‌شوند».
اثرگذاری عوامل اقتصادی و فرهنگی
دکتر لاری انتقادی هم دارد و میگوید: «برخی افراد در زمینه درمان ناباروری صحبتهای غیرکارشناسی می‌کنند و در نتیجه اجازه نمی‌دهند مباحث کارشناسی مطرح شود.»
دکتر لاری همچنین میافزاید: «متاسفانه کل این موضوع به شکل دیگری وانمود می‌شود درحالی‌که بحث جمعیت به مباحث اقتصادی و فرهنگی هم مرتبط است. افرادی که در این زمینه صحبت می‌کنند، معمولا درمورد مباحث دیگر که بر جمعیت موثر است، حرفی نمی‌زنند و مدام به حوزه درمان می‌پردازند».
حذف ارز محیط های کشت ناباروری
فکرش را نمیکردیم که بحث ارز دولتی و آزاد، به درمان ناباروری هم کشیده شود اما آنطور که دکتر لاری به خراسان میگوید، این اتفاق افتاده است. او میگوید: «محیط‌های کشت ناباروری که تولید داخل ندارد امسال از شمول ارز دولتی خارج شده و متاسفانه کسی به این موارد توجهی نمی‌کند».
مثلث خطر
اگرچه به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، مشکلات اشارهشده فعلا مانع از ارائه خدمات درمان ناباروری به زوج‌های متقاضی نشده، اما زنگ خطر را به صدا در آورده است. این‌که اعتبارات سال ۹۹ این حوزه، صرف مقابله با کرونا به دلیل شرایط اضطراری کشورشده، شاید قابل توجیه باشد اما جایگزین نشدن آن در سال جاری، در کنار ۱۳۰ میلیارد بدهی دولت به مراکز درمان ناباروری، شرایط را نگرانکننده کرده است و بیم آن میرود که ۳۷۵ میلیارد تومان اعتبار مصوب امسال آن هم محقق نشود. به ویژه آنکه دولت هم هفتههای پایانی خود را سپری می‌کند و اگر در همین روزها و هفتهها چارهای برای تخصیص اعتبار و پرداخت بدهی مراکز درمان ناباروری اندیشیده نشود، معلوم نیست تا آمدن دولت بعد و حساب و کتاب‌های بعد، چه اتفاقاتی رقم بخورد. درباره حذف ارز دولتی محیط‌های کشت ناباروری هم، همان اختلاف‌نظر عمیق کارشناسان اقتصادی مطرح است؛ این‌که آیا ارزهای این حوزه باعث ایجاد رانت بوده یا واقعا تخصیص آن ضروری بوده و تصمیم‌سازان نباید آن را حذف می‌کردند؟ از همه این‌ها که بگذریم، مسئله اصلی، چهارمیلیون زوج ناباروری هستند که دلشان میخواهد فرزندی داشته باشند؛ فرزندی که هم چراغ امید خانه آن‌هاست و هم میتواند نرخ رشد جمعیت و جوانی کشور را بهبود بخشد اما انگار برخی از آن غافل شدهاند.
