رجل سیاسی همچنان مردانه ماند
در ادامه گفت وگوی پنجم خرداد ۱۴۰۰ روزنامه همدلی به قلم فضل الله یاری سردبیر می خوانیم: با وجود آنکه بارها بر عدم منع قانونی کاندیداتوری زنان و رئیس جمهور شدن آنها تاکید شده است، اما در دوازده دوره گذشته انتخابات ریاست جمهوری در کشور هیچ گاه شرایط برای احراز این پست برای زنان فراهم نشد. در تمام این دوران تفسیر نادرست و مردانه از «رجل سیاسی» به مثابه سدی بود که زنان را از رسیدن به پاستور بازداشت.
در چهل سال اخیر در تفسیر رجل سیاسی، واژه رجل را مساوی با مرد دانسته‌اند و همین تفسیر مردانه از این واژه بهانه‌ای برای رد صلاحیت زنان فعالی شد که در این حوزه ورود پیدا کردند. با وجود این دیدگاه؛ اما امسال و در هنگامه انتخابات ریاست جمهوری اظهار نظرهایی مطرح شد که نشان از تغییر شرایط و پایان ناکامی زنان برای رسیدن به پست ریاست جمهوری بود.
چراغ سبز برای حضور زنان‌در انتخابات
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان از احتمال حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری سخن گفت. او در یک نشست خبری گفت:«ثبت نام خانم‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری بلامانع است و بحث‌های دیگر آن هم باید به تدریج حل شود.»این سخن برخی را امیدوار به تغییر تفسیر شورای نگهبان از رجل سیاسی کرد و گفتند شاید تلاش‌های اعظم طالقانی، یکی از مبارزان عرصه تفسیر درست واژه «رجل سیاسی» به ثمر نشسته است. اما برخی دیگر آن را تنها یک اظهارنظر عادی و بدون پشتوانه تفسیر کردند.
چراغ سبز کدخدایی به حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری کافی بود تا پای زنان زیادی به وزارت کشور باز شود. ده‌ها زن برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری به وزارت کشور رفتند، با لبخند در مقابل دوربین خبرنگاران و عکاسان قرار گرفتند، شناسنامه‌هایشان را بالا بردند و از امید برای تغییر شرایط سخن گفتند. اما با تمام امیدها برای تغییر شرایط زنان و اجازه حضور آنان در انتخابات ریاست جمهوری، اعلام اسامی کاندیداهای تایید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان مانند آب سردی بر روی زنان و فعالان این حوزه بود.
در بین اسامی ۷ نفری که شورای نگهبان برای کارزار انتخابات در اختیار وزارت کشور قرار داد، اسم یک زن هم به چشم نمی‌خورد، در صورتی که حدود ۴۰زن نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده بودند که در میان آنان زنانی با کارنامه سیاسی و عملکردی قابل قبول وجود داشت. برخی چشم بستن شورای نگهبان بر روی زنان توانمند کاندید شده را به توانایی زنان گره می‌زنند و معتقدند طرفداران نظام مردسالار می‌دانند که در مبارزه انتخاباتی توان مبارزه با زنان را ندارند، برای همین رقیب قدرتمند را با رد صلاحیت از میدان خارج می‌کنند.
دستاورد زنان در دوره سیزدهم
با وجود رد صلاحیت تمام زنان کاندید شده از سوی شورای نگهبان، اما زهرا شجاعی، کاندید رد صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری معتقد است زنان در این دوره دستاورد داشته‌اند. شجاعی با ابراز تاسف و تعجب از نتیجه بررسی صلاحیت‌ها به همدلی گفت:«به رغم رد صلاحیت تمام کاندیداهای زن، اما در این دوره در بخش زنان به موفقیت‌هایی دسترسی پیدا کردیم.»
وی با اشاره به بررسی پرونده خود افزود:«در گذشته شورای نگهبان به دلیل همان تفسیر مردانه از رجل سیاسی بدون بررسی پرونده نامزدهای زن آنان را رد صلاحیت می‌کرد، اما امسال طبق اطلاعاتی که به دست آوردیم پرونده بنده را بررسی کردند و این نشان می‌دهد اطلاق کلمه رجل در اندیشه شورای نگهبان به جنس مرد تغییر کرده و از نگاه آنان رجل سیاسی فقط به مردان اختصاص نمی‌یاید.»
وی ادامه داد:«هادی طحان‌نظیف، عضو شورای نگهبان نیز در مصاحبه‌ای عنوان کرده «هیچ کس به دلیل جنسیت رد صلاحیت نمی‌شود» پیش‌تر کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان هم در مورد بلامانع بودن حضور زنان در انتخابات سخن گفته بود، تمام این اتفاقات و اظهارنظرها نشان‌دهنده تغییر نگاه اعضای شورای نگهبان به واژه «رجل» است و این برای زنان یک موفقیت و دستاورد است.»
شورای نگهبان به مُر قانون عمل کند
زهرا شجاعی در پاسخ به این سوال که شورای نگهبان با چه ملاکی، دست به رد صلاحیت زنان زده است، گفت:«امیدوارم ملاک تصمیم‌گیری شورای نگهبان ملاحظه چنین مطالبی نباشد، چرا که این موضوعات در حیطه اختیارات شورای نگهبان نیست و در قانون نیامده است. این شورا در موضوع انتخابات فقط وظیفه تطبیق ویژگی‌های افراد با قانون اساسی را دارد و جهت‌گیری آرای عمومی به مردم مربوط می‌شود.»
وی افزود:«شورای نگهبان در بررسی صلاحیت کاندیداها نباید سلایق شخصی را مدنظر قرار دهد، بلکه باید براساس م،ر قانون و با عدالت به بررسی پرونده‌های کاندیداها بپردازد تا زمینه مشارکت بالای مردم را فراهم کند، اما گویا در این دوره مشارکت بالا خیلی مورد نظر مسئولان نیست و آنان به دنبال برگزاری انتخابات با مشارکت حداقلی هستند». شجاعی که تنها کاندید زنی بود که هیات نظارت شورای نگهبان پرونده آن را بررسی کرد و جامعه زنان برای احراز پست ریاست جمهوری به وی امید فراوانی بسته بودند، در پاسخ به این سؤال که آیا به شورای نگهبان اعتراض خواهید کرد؟ گفت:«ما تابع تصمیم جمعی جبهه اصلاحات ایران هستیم و احتمالاً به صورت دسته جمعی اعتراض خواهیم کرد، گرچه به دریافت پاسخ قانع‌کننده از سوی شورای نگهبان خوش‌بین نیستیم، اما در مجموع براساس تصمیم جبهه اصلاحات باید اقدام کنیم.»
توسعه پایدار با یک جنس محقق نمی‌شود
با نیم نگاهی به مشارکت سیاسی زنان در اداره امور کشور به این نتیجه می‌رسیم که زنان سهم ناچیزی از موقعیت‌های سیاسی در کشور دارند که این جایگاه نازل، با موقعیت و توانمندی‌های کنونی زنان در جامعه تناسبی ندارد. زنان امروز بخش بزرگی از جامعه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را تشکیل می‌دهند و توانایی‌های زیادی برای قبول مسئولیت‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون از جمله حوزه سیاسی را دارا هستند. بدبهی است دستیابی به توسعه پایدار فقط با استفاده از ظرفیت و توانایی‌های یک جنس «مرد» محقق نخواهد شد و برای تحقق این امر مشارکت فعال زنان در ساحت‌های مختلف حیات جمعی از جمله عرصه سیاسی ضروری است و لازم است این ضرورت از سوی نهادها و سازمان‌هایی که به جای حمایت از زنان و فراهم کردن شرایط برای نقش‌آفرینی آنان، با سنگ‌اندازی مانع فعالیت آنان می‌شوند، دیده شود.
