پنج صبح تشریف بیاورید سر صف!
«مادرم با ارایه مدارک بیماران سرطانی امروز در بیمارستان اختر (پل رومی) واکسن سینوفارم زد. باید مدارک رو تکمیل کنید و برید اونجا. از ۶ صبح نوبت‌دهی شروع می‌شه. مامان می‌گفت از ۳ صبح مردم می‌رن تو صف و تیم تزریق واکسن ظاهرا فقط تا پایان هفته در این بیمارستان هستند.» این توییت که دیروز نوشته شده بود یک نمونه از اطلاع‌رسانی‌های این روزها در شبکه‌های اجتماعی است. فارغ از آن چه از جانب وزارت بهداشت و توسط صداوسیما و رسانه‌ها اعلام می‌شود، وضعیت دریافت واکسن کرونا در تهران به گونه‌ای پیش رفته است که تبلیغات دهان به دهان یا دقیق‌تر بگوییم: توییت به توییت بخش مهمی از اطلاع‌رسانی را بر عهده گرفته است. در میان این توییت‌ها و در جریان صحبت با کسانی که در اولویت دریافت واکسن هستند، می‌توان تجربه‌های مشابهی را دید: سردرگمی در میان ثبت نام یا مراجعه حضوری، تشکیل صف از اولین ساعت‌های صبح، ابهام در مراکز محله‌ای توزیع واکسن. در گروه سنی ۷۰ سال به بالا همچنان خبر می‌رسد که فارغ از این که در سایت رسمی وزارت بهداشت ثبت نام کرده یا نکرده باشید، صف‌های سحرگاهی ثبت نام حضوری احتمال دریافت واکسن را بالاتر می‌برند.
از همان نیمه‌های اردیبهشت که مشخص شد دریافت واکسن بر اساس گروه سنی آغاز شده و شهروندان بالای ۸۰ سال در انتظار تماس از خانه‌های بهداشت مانده بودند، مشخص شد که دریافت واکسن شاید به آن نظم و ترتیبی که باید، پیش نمی‌رود. خیلی زود تصویر ازدحام سالمندان مقابل مراکز مختلف بهداشت در محله‌های مختلف منتشر شد و انتقادها بالا گرفت که یکی از حساس‌ترین گروه‌های جامعه در برابر کرونا به خاطر ابهام و نبود اطلاعات درست باید حضور در میان جمعیت را به جان بخرند. حالا هم که نوبت به گروه سنی بالای ۷۰ سال رسیده مشکل هنوز بر جای خود باقی است.
خانم الف. ۷۱ سال سن دارد. او در سه روز گذشته با تمام مشکلاتی که دریافت واکسن ممکن است داشته باشد روبه‌رو شده و هنوز هم در میان مراکز مختلف سرگردان است. یک بار در مرکز بهداشت مبارکی در محدوده لویزان ثبت نام کرده بود تا روزی که از رادیو شنید که نوبت به واکسن گروه سنی بالای ۷۰ سال رسیده است. او به «اعتماد» می‌گوید: «روز شنبه رفتم به همان محل که دیده بودم واکسن می‌زنند. دیدم خبری نیست. گفتند باید وارد سایت Salamat.ir شوید و آنجا ثبت نام کنید. من همانجا با گوشی‌ام ثبت نام کردم و گفتم حالا کجا واکسن می‌زنند؟ گفتند در فلان مدرسه. وقتی رفتم آنجا گفتند دارند واکسن می‌زنند و ثبت نام هم نمی‌خواهد. کارتم را که نشان دادم گفتند به شما نمی‌توانیم بزنیم. فقط بالای ۷۵ سال. گفتم: رادیو گفت نوبت بالای ۷۰ سال شده. گفتند بله اما ابلاغیه‌اش هنوز برای ما نیامده.» روز بعد به امید این که ابلاغیه دیگر به دست پایگاه واکسن مستقر در مدرسه رسیده باشد، دوباره به آنجا مراجعه کرد. این بار مدرسه خالی بود و حواله‌اش دادند به همان مرکز بهداشت: «به مرکز بهداشت قبلی که رفتم دیدم خیلی شلوغ است. مردم از ساعت ۵ صبح آمده بودند اسم نوشته بودند و من اصلا نفهمیدم آن ثبت نام برای چه بود. یعنی خود مردم صبح جمع می‌شوند و اسم می‌نویسند و می‌دهند دست مرکز بهداشت. یک نفر از روی همان لیست اسم‌ها را می‌خواند و دانه‌دانه می‌فرستد داخل. اما این قدر جمعیت زیاد است که آدم جرات نمی‌کند در آن صف بایستد.» با دو بار ثبت نام، یک بار حضوری و یک بار در سایت در ظرف سه روز اول هفته همچنان در گیرودار آمدن و رفتن بین مراکز مختلفی بوده که به گفته او همه شلوغ‌اند: «جالب است آن مرکزی که ثبت نام کرده بودم به من گفتند نزدیک‌ترین مرکز تزریق واکسن به شما در میدان ملت است. وقتی به آنجا مراجعه کردم گفتند ما اصلا اینجا تزریق واکسن نداریم. نمی‌دانم اما چرا اسمشان در لیست بود.»
خانم الف. خودش به مراکز مختلف سر می‌زند، پیگیر اخبار است و راحت با گوشی همراهش کارهای مربوط به ثبت نام را انجام می‌دهد. در عین حال حتی او که سالم است و می‌تواند کارهای خودش را پیش ببرد هنوز نمی‌داند بین این اطلاعات چنددست و حواله‌دادن از این مرکز به آن مدرسه و از آن مدرسه به آن خانه بهداشت باید چه کند. برخی از افراد گروه‌های سنی اعلام شده اما برای دریافت واکسن متکی به کمک دیگران هستند. برای همین این سردرگمی را می‌توان در میان اطرافیان آنها دید که مرتب در شبکه‌های اجتماعی از هم خبر می‌گیرند که چه کسی، کجا توانسته والدینش یا پدربزرگ و مادربزرگش را واکسینه کند. یکی از کاربران توییتر نوشته است: «بابا و خاله، مامان‌جون رو بردن واکسن بزنه. سر وقت جایی که قرار بود باشن بهشون گفتن تموم شده!!!!! آدما از ۵ صبح میان صف اسم می‌نویسن ۱۱ صبح دیره (ساعتی که وقت داشتن البته) برای هر آدم مسنی که واکسن می‌زنه اینجوری ۲ نفر باید پیگیر و درگیر باشن آخه؟» کاربر دیگری نوشته: «پایگاه شماره ۱ سردار جنگل اعلام کرده به ما گفتند فقط بالای ۷۵ سال واکسینه کنید. بعد دیروز می‌گید بالای ۷۰ سال. پدر بنده فلج و ۷۲ سالش هست و مرتب پرستار رو دکتر میاد خونه و میره. کجا و کی باید واکسن بزنیم که حرف و عملتون یکی باشه لطفاً؟»
یکی از بازنشستگان فرهنگی که با «اعتماد» صحبت می‌کند از قضا از روند واکسن‌زدن خانواده‌اش راضی است؛ رضایتی که بیشتر متکی به شانس بوده: «برادرم که ۸۷ ساله است رفت خانه بهداشت ثبت نام کرد و همان روز به او واکسن سینوفارم زدند. بعد به او گفتند هر کسی در خانه هست که سنش بالا است بردار بیاور برای واکسن. فردای آن روز ما هم رفتیم و ثبت نام کردیم. به ما گفتند وقتی نوبت‌تان شد زنگ می‌زنیم که بیایید.» ۱۰ روزی از ثبت نام گذشته و حالا برای او هم که بالای ۷۰ سال دارد باید نوبت واکسن برسد، هنوز خبری نشده اما او ترجیح می‌دهد تا روزی که تلفن زنگ بزند و نوبتش را برایش اعلام کنند در خانه بماند. در میان شایعاتی که شنیده چیزهایی بوده که ترجیح داده اصلا برای ثبت نام به سراغ سایت نرود: «می‌گویند این سایت‌ها دارند اطلاعات شما را می‌گیرند برای خودشان، راستش من هم از سایت استفاده نکردم.»
اغلب کسانی که در شبکه‌های اجتماعی از رسیدن واکسن به والدین‌شان می‌نویسند، خبر مراکز خلوت‌تر را به هم می‌دهند. همین طوری بود که در روز تزریق واکسن در مجموعه ایران‌مال ناگهان خبر مثل بمب ترکید و از روز بعدش دیگر در کل مجموعه جای سوزن‌انداختن نبود. یکی از راهکارهایی که کاربران به هم پیشنهاد می‌کنند این است که به صورت مرتب به خانه‌های بهداشت محله سر بزنید تا واکسن گیرتان بیاید. با وجود تمام آن تاکیدهایی که وزارت بهداشت برای مراجعه‌نکردن حضوری مردم به خانه‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی داشت به نظر می‌رسد، دریافت واقعی واکسن در صف زودتر از انتظار برای اعلام نوبت جواب داده است.»
