افت ۶۳ و ۳۷ درصدی یادگیری ریاضی و علوم
رئیس مرکز هماهنگی حوزه وزارتی آموزش و پرورش در جدیدترین اظهارنظرش گفته: «یک مطالعه موردی که بین دانش آموزان پایه‌های سوم تا هفتم و در بین بیش از ۵ میلیون دانش‌آموز با رویکرد آینده‌نگرانه انجام شده، نشان می‌دهد که ۳۲ تا ۳۷ درصد افت کیفی در درس علوم و ۵۰ تا ۶۳ درصد افت یادگیری در درس ریاضی پیش‌بینی شده است. همچنین طولانی‌شدن تعطیلی مدارس می‌تواند باعث کاهش نرخ برگشت‌ناپذیری دانش‌آموزان به مدارس شود و افت یادگیری بر اثر انباشت افت در یادگیری‌های قبلی هم خواهیم داشت.»(منبع خبر: ایسنا) همان‌گونه که انتظار می رفت کرونا و سیستم آموزش آنلاین در دو سال گذشته زمینه افت تحصیلی بسیاری از دانش‌آموزان را فراهم آورده است. در ادامه نگاهی به دلایل این ماجرا و توصیه‌هایی به والدین برای رفع این مشکل خواهیم داشت.
نباید دانش‌آموزان بی‌خیال رفع اشکال می‌شدند
بالطبع در سال‌های تحصیلی مجازی میزان ساعات آموزش بعضی دروس تنها به طریق آفلاین بوده و به صورت صوت یا یک ویدئوی کوتاه به دانش‌آموزان عرضه شده است. همین موضوع باعث شده معلمان توضیح کمتری بدهند و فرصت کوتاه‌تری برای دانش آموزان جهت رفع اشکال فراهم شود یا دانش آموزان در مطرح کردن سوالات خود تعلل کنند و کلا بی‌خیال رفع اشکال شوند. از طرف دیگر حضور در منزل هم برای خود پدیده‌ای مسئله‌ساز محسوب می شود. وجود همزمان چند دانش آموز و کودک در خانه باعث سر و صدای بیشتر و مختل شدن تمرکز دانش‌آموزان می شد و آن‌ها در دنبال کردن دروس به مشکل بر می‌خوردند.
معمولا آموزش آنلاین، یکنواخت و یک‌طرفه بود
اما از همه این‌ها مهم تر روند یکنواخت و یک طرفه آموزش‌های آنلاین است. هر چقدر هم که معلمان و کادر آموزشی برای رفع این موانع چاره‌اندیشی کرده باشند باز هم در این سبک از آموزش، معلم نمی‌تواند تسلط کافی بر دانش‌آموزان داشته باشد. چون در کلاس‌های حضوری معلم با دیدن چهره یا شنیدن نظرات دانش‌آموزان به راحتی می‌تواند بفهمد که دانش‌آموز به خوبی درس را فراگرفته است یا خیر.اما در کلاس‌های مجازی چنین امکانی فراهم نیست و معلم درس می‌دهد و رد می‌شود و فرض را بر این می‌گذارد که همه درس را فرا گرفته‌اند. پس به احتمال بیشتری اشکالات جمع می‌شود و در نهایت زمینه افت تحصیلی را فراهم می‌کند.
والدین هم تا حدودی مقصر هستند
متاسفانه در کلاس‌های مجازی شاهد این بودیم که بعضی دانش‌آموزان صبح و در ابتدای کلاس حاضری خود را می‌زدند و مجدد می‌خوابیدند و در بسیاری از موارد معلم‌ها متوجه این موضوع نمی‌شدند. والدینی هم که متوجه می‌شدند، بی‌توجه از کنار این مسئله عبور می‌کردند. به همین دلیل فرد تنها به صورت صوری سر کلاس بوده و عملا درس را فرانگرفته بود. این موضوع در پایه‌های بالاتر بیشتر مشاهده شده و دانش‌آموز به همین ترتیب تمام سال تحصیلی را یا در کلاس شرکت نکرده یا به میل خود سر کلاس‌ها حضور داشته است. یکی از مزایای کلاس‌های حضوری، سیستم بازدارندگی مدرسه است. یعنی چون تعداد غیبت‌ها نباید از یک حدی عبور کند، دانش آموز به اجبار باید در تمام کلاس‌ها شرکت کند که همین آموزش را تسهیل می‌کند. علاوه بر این امکان تقلب در آزمون های حضوری بسیار کمتر از آزمون های مجازی است. در امتحانات مجازی کار به جایی رسیده بود که دانش آموزان گروه های موازی تشکیل می‌دادند و جواب‌ها را آن جا رد و بدل می‌کردند یا والدین و دیگر اعضای خانواده جای دانش‌آموز در امتحان شرکت می‌کردند! تمامی مسائل گفته‌شده که والدین هم تا حدودی در آن‌ها مقصر بودند، دست به دست هم دادند تا جایی‌که طبق اعلام وزارت آموزش و پرورش درس ریاضی دانش آموزان بین 50 تا 63 درصد و درس علوم تا 37 درصد افت داشته است.
تنبیه هیجانی دانش‌آموز فایده‌ای ندارد
اعلام همین آمار باعث ایجاد تشنج در محیط خانواده شده و زمینه سرزنش و مقایسه فرزندان را پدید آورده است. یکی دیگر از نگرانی‌ها در این حوزه احتمال افزایش آمار دانش‌آموزانی است که برای همیشه ترک تحصیل کنند و هرگز به مدرسه باز نگردند. اما در این زمینه چه باید کرد؟ این که والدین به صورت هیجانی فرزندان را تنبیه کنند، قطعا چاره‌ساز نیست. به جای آن باید دنبال حل‌مسئله باشند. در ابتدا باید ببینند که افت تحصیلی در کدام دروس اتفاق افتاده است؟
اما و اگرهای رفع نقاط ضعف‌تحصیلی در تابستان
راه‌حل‌های مختلفی برای جبران این کار وجود دارد. لوح‌های آموزشی،مدارس آنلاین و معلم خصوصی ایده‌های مناسبی هستند. در صورت تمایل والدین، دانش‌آموزان در گروه های کوچک می توانند از یک معلم استفاده کنند تا هزینه معلم تقسیم شود و به تنهایی بار مالی نداشته باشند. ایده دیگر استفاده از دانش‌آموزان زرنگ‌تر است تا برای دانش‌آموزان دیگر جلسات رفع اشکال بگذارند یا بچه‌ها بین خود توافق کنند تا درسی را که در آن تسلط دارند به دیگران تدریس کنند و اگر درسی باقی ماند که هیچ کدام به خوبی آن را فرانگرفته بودند از معلم استفاده کنند. توجه داشته باشید تشکیل این گروه‌ها و اجرای این ایده‌ها باید با نظارت بزرگ ترها و با رعایت پروتکل های بهداشتی صورت بگیرد. علاوه بر این، برنامه ریزی نباید به صورت فشرده باشد، در نهایت تابستان زمان استراحت بچه‌هاست و کلاس‌های تقویتی نباید تمام زمان آن‌ها را بگیرد و باعث زده شدن آن‌ها از درس شود. در پایه های بالاتر و نزدیک کنکور برای جبران این عقب ماندگی می‌توان از مشاور تحصیلی استفاده کرد تا برنامه تخصصی‌تری برای دانش‌آموز پیاده کند.
