دادخواهی اساتید دانشگاه آزاد در فضای مجازی

بسیاری از اساتید دانشگاه آزاد اسلامی با انتشار هشتگ‌های مذکور، نگرانی خود را نسبت به این بخشنامه ابراز کرده و خواستار لغو این بخشنامه شده‌ و تبعات اقتصادی این بخشنامه بر اساتید و خانواده‌های آنها را یادآور شده‌اند.

بخشنامه‌ای که اسفند ماه سال گذشته بود محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در آن جزئیات نحوه همکاری اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نوع (الف) و (ب) را اعلام کرد.

طهرانچی در این بخشنامه اعلام کرد: در راستای تحقق اهداف عالی دانشگاه آزاد اسلامی و سیاست ابلاغی هیأت امنای این دانشگاه، نحوه همکاری اعضای هیأت علمی تمام‌وقت دانشگاه در دو نوع (الف) و (ب) ابلاغ شده است.

در این بخشنامه آمده است: عضو هیأت علمی تمام وقت نوع (الف) موظف به انجام نظام مند ۳۲ ساعت کار علمی یا معادل آن در هفته مشتمل بر ۱ تدریس ۲ پژوهش تحصیلات تکمیلی (راهنمایی پایان نامه و رساله دکتری) و ۳ پژوهش‌های درون و برون سازمانی فعالیت‌های فناورانه، مشاوره، داوری مقاله یا رساله، مشاوره آموزشی و فرهنگی تربیتی دانشجویان، مشارکت در تحصیل درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه، مشارکت در شوراهای علمی و آموزشی، انجام امور اجرایی و نظارتی، آموزش‌های کوتاه مدت، مدیریت آزمایشگاه و کارگاه یا کلینیک و انجام امور محوله از سوی دانشگاه است.

براساس بندهای این بخشنامه، هیأت علمی تمام وقت نوع (الف) امکان فعالیت آموزشی، پژوهشی و فناوری خارج از دانشگاه آزاد بدون هماهنگی با واحد دانشگاهی را ندارد و سایر فعالیت‌ها در چارچوب مقررات اداری و استخدامی با هماهنگی رئیس واحد امکان‌پذیر است.

همچنین، براساس بندهای این شیوه نامه، عضو هیأت علمی تمام‌وقت (ب) نیز، موظف به انجام نظام‌مند ۱۶ ساعت کار علمی در هفته مشتمل بر ۱ تدریس ۲ پژوهش تحصیلات تکمیلی (راهنمایی پایان‌نامه و رساله دکتری) و ۳ پژوهش‌های برون‌سازمانی، فعالیت‌های فناورانه و مشاوره، داوری مقاله یا رساله، مشاوره فرهنگی تربیتی دانشجویان، مشارکت در تحصیل درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه، مشارکت در شوراهای علمی و آموزشی، انجام امور اجرایی و نظارتی، آموزش‌های کوتاه‌مدت، مدیریت آزمایشگاه و کارگاه یا کلینیک و انجام امور محوله از سوی دانشگاه است.

در این بخشنامه همچنین تاکید شده است که هیأت علمی تمام‌وقت نوع (ب) امکان فعالیت تمام‌وقت در مؤسسات آموزشی دیگری را ندارد. فعالیت تمام‌وقت در سایر مؤسسات غیرآموزشی نیز نیازمند اخذ مجوز از رئیس استان، به شرط عدم مغایرت با قوانین اداری و استخدامی میسر است.

نقض مشهود حقوق انسانی اساتید

صدور این بخشنامه با بندهای گوناگون، منجر به نگرانی اعضای هیئت علمی واحدهای دانشگاه آزاد کشور شد و سبب شد اساتید دانشگاه آزاد اسلامی این بخشنامه را ناقض حقوق اساسی و انسانی خود دانسته و آن را مصداق بی‌عدالتی شغلی و حقوقی خود بدانند و به انحاء‌مختلف از جمله اعتراض در فضای مجازی سعی کنند صدای خود را به گوش مسئولان برسانند.

در این راستا، در اوایل سال جاری، اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کمپینی راه انداختند و خطاب به حسن روحانی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی،اعتراض خود را به این اقدام دانشگاه آزاد اعلام کردند.

در این نامه که به امضای بیش از ۵ هزار نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد رسید، امضاکنندگان نگرانی‌های شغلی، مالی و روانی اجرای این بخشنامه و عواقب تبعیض‌آور آن را به رئیس دولت یادآور شدند.

در این نامه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مطرح کردند که استخدام اعضای هیئت علمی از ابتدا به‌صورت "تمام‌وقت" یا "نیمه‌وقت" بوده‌ است و منطقی نیست که اینک در بحبوحه مشکلات ساختاری دانشگاه آزاد اسلامی، تقسیم‌بندی (الف) و (ب) مطرح شود و از طرف دیگر، گروه تعریف‌شده (ب) همان هیات علمی نیمه‌وقت بوده و گویا فقط از نظر اسمی تغییری حاصل شده است.

همچنین،‌ در این نامه عنوان شد که انجام پژوهش در بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد، به علت نبود منبع مالی، عملاً تعطیل شده است. این در حالی است که انجام پژوهش از ضوابط بخشنامه برای استخدام اعضای هیات علمی عنوان شده است.

در بخش دیگری از نامه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی خطاب به رئیس دولت آمده است: این‌همه وظایفی که با حضور ۳۲ ساعت در هفته برعهده استادان گذاشته شده، ناقض قوانین و ضوابط مرتبط با شغل هیات علمی است. وظایف هیات علمی دانشگاه در دو محور آموزشی و پژوهشی تعریف شده نه فعالیت‌های بازارمحوری و سرمایه‌سالاری.

اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نسبت به اجرای بخشنامه نگرانی جدی خود را اعلام کردند چراکه اجرای بخشنامه به روسای واحدها واگذار شده و به گفته آنها ممکن است رؤسای واحدها مخالفت با اجرای بخشنامه را به اهرم فشار به اساتید تبدیل کنند.

از نکات قابل تامل این بخشنامه این است که عضو هیأت علمی تمام وقت نوع (الف) موظف به انجام نظام مند ۳۲ ساعت کار علمی یا معادل آن در هفته مشتمل بر ۱ تدریس ۲ پژوهش تحصیلات تکمیلی که شامل راهنمایی پایان نامه و رساله دکتری می‌شود و نقض بزرگ در اینجاست که بسیاری از رشته‌های دانشگاهی در بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد، در دوره‌های ارشد و دکتری دانشجو ندارند و این پرسش برای اساتید به وجود آمد که پایان‌نامه‌های مورد اشاره در این بخشنامه، از کجا باید تأمین شوند؟

اجرای این شیوه‌نامه، اساتید دانشگاه آزاد را با مشکلات اقتصادی مواجه می‌کند

اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی معتقدند: تقسیم اعضای هیئت علمی به دو گروه غیرواقعی، غیرعلمی و سلیقه‌ای، بدون شک پیامدهای روانی ناگواری برای آنان دارد. با توجه به اوضاع کلی اقتصاد کشور و دانشگاه در دورنمایی چندساله، دیری نیست که تمامی اساتید دانشگاه آزاد به رتبه (ب) تخفیف درجه یابند و با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و روند روبه‌رو رشد هر روزه تورم، نتیجه اجرای شیوه‌نامه، چیزی جز کاهش درآمد اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد و وارد کردن فشار اقتصادی به این افراد و خانواده‌های آنان نخواهد بود.

اساتید دانشگاه آزاد در بیان مشکلات خود اظهار کردند که اجرای این شیوه‌نامه هزینه‌های دانشگاه‌ آزاد اسلامی را کاهش می‌دهد ولی اساتید باید در این میان متضرر شوند و مخارج دانشگاه از طریق کاهش دستمرد آنها صرفه‌جویی شود!

عده‌ای از اساتید در پیام‌های خود مدعی شده‌اند که مدیران دانشگاه آزاد دریافتی‌های خود و مدیران واحدها را تا ۳۰۰ درصد افزایش داده‌اند اما در سال جاری دریافتی اعضای هیات علمی افزایش نیافته است.

یکی از اساتید دانشگاه آزاد با ۱۵ سال سابقه هیات‌ علمی بودن گفت: مگر ما روز اولی که با دانشگاه قرارداد بستیم،‌ بخشنامه الف و ب در کار بود؟ با این شرایط بد اقتصادی،‌ معیشت من و خانواده‌ام به خطر افتاده و علاوه بر نگرانی‌ها و استرس‌های زندگی، باید نگران بخشنامه‌های دانشگاه آزاد هم باشیم.

یکی دیگر از اساتید دانشگاه آزاد اظهار کرد: هیات علمی دانشگاه آزاد یک سوم هیات علمی دانشگاه دولتی حقوق می‌گیرد و مداما،‌ عده‌ای که وابستگی به این سیستم ندارند،‌ بخشنامه‌هایی عجیب و نامعقول صادر می‌کنند تا ریشه دانشگاه را بخشکانند و هیات علمی را بیش از پیش در تنگنای اقتصادی قرار دهند.

یکی دیگر از اعضای هیات علمی با بیان اینکه عده‌ای که برای دانشگاه آزاد تصمیم می‌گیرند،‌خود بازنشسته و چند شغله هستند،‌گفت: افرادی که برای دانشگاه آزاد تصمیم می‌گیرند،‌بعضا از پرسنل این دانشگاه نیستند ولی این حق را دارند که ما به دو گروه الف و ب تقسیم کنند.

درخواست همسانسازی حقوق اعضای هیات علمی

در روزهای پیش از انتخابات ۱۴۰۰، اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در توئیت‌های متعدد، با انتشار هشتگ (#همسان‌_سازی حقوق_دانشگاه_آزاد_با_وزارتین) خواستار همسان‌ سازی حقوق اعضای هیات علمی این دانشگاه با دانشگاه‌های‌ دولتی شده‌اند.

کافی است سری به توئیتر بزنید و این هشتگ را جست‌وجو کنید تا از گلایه‌های اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی آگاه شوید. عده‌ای از اساتید، با دست به دامن شدن به کاندیدهای ریاست جمهوری،‌ خواستار همسان‌سازی حقوق خود با اعضای هیات علمی وزارتخانه‌های علوم و بهداشت شده‌اند.

عده‌ای نیز با انتشار فیش حقوقی خود، از حقوق‌های پایین و زیرخطر فقر خود شکایت کرده‌اند.

به نظر می‌رسد با توجه به گلایه‌های متعدد اساتید دانشگاه آزاد اسلامی و مواردی که مطرح می‌کنند، اجرای این بخشنامه تبعات گوناگونی برای اساتید پرجمعیت‌ترین دانشگاه کشور دارد. همچنین، اجرایی کردن بندهایی از این بخشنامه در بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد در شهرستان‌ها، کاری غیرممکن می‌نماید!

بنابراین، با توجه به موارد فوق و صحبت‌های اساتید، بهتر است مسئولان ذیربط بندهای این بخشنامه را مجدداً بررسی و در مورد آنها تصمیمات جدیدتری بگیرند و اگر معتقدند اساتید در این میان متضرر نمی شوند و موارد مطرح شده نادرست می نماید، می توانند به انحاء و اسکال مختلف به ایرادت مطرح شده پاسخ دهند و در مورد جزئیات این بخشنامه روشنگری کنند. چراکه صدور این بخشنامه در شرایط اقتصادی فعلی کشور و در دوران پاندمی کووید-۱۹، تنها عرصه را بر اساتید دانشگاه آزاد و خانواده‌های آنان تنگ کرده و فشارهای روانی زیادی به آنها وارد می‌سازد.

گفتنی است، برای جمع بندی این گزارش و دریافت نقطه نظرات مسئولان دانشگاه آزاد در باره مباحث مطروحه، خبرنگار تلاش کرد با سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی تماس بگیرد و نظرات دانشگاه را در این گزارش ذکر کند، اما علی رغم پیگیری ها پاسخی دریافت نکرد.