روث بولارد، خبرنگار استرالیایی در گزارشی که امروز، شنبه در خبرگزاری بلومبرگ منتشر شد، نوشت: مسلما اتفاقاتی بدی در جریان است، اما سناریوی بدتر این است که درگیریها به فرای مرزهای افغانستان و به کشورهای همجوار برسد که عملا نشانههای آن در حال ظاهر شدن هستند.
گروههای جهادی موجود در این کشورها برخی نظیر القاعده طرحهای زودگذر برای کشورها دارند زیراکه در حال حاضر الگوی نحوه شکست دادن دولتهایی که از سوی کشورهای بزرگ حمایت میشوند، موجود است و بعد از ملاحظه پیشرفت گذرا و سریع طالبان در افعانستان اکنون احساس جرات میکنند.
بولارد میگوید، این در حالی روی میدهد که گروههای جهادی در طول دو دهه گذشته با کمترین فشار در زمینه مبارزه با تروریسم روبهرو بودهاند که به آنها اجازه میدهد با آزادی بیشتر فعالیت کنند.
اسفندیار میر تحلیلگر امنیتی در جنوب آسیا در مرکز صلح آمریکایی معتقد است، در حالی که تهدیدات رو به افزایش است کاهش تلاشها برای مقابله با تهدیدات امری خطرناک است.
میر افزود: جهادیها در آسیای میانه شروع به عرض اندام کردهاند. جهادیهای مخالف چین افرادی از چین در پاکستان هستند و احتمال میرود خشونت بیشتری در منطقه رویی دهد و تهدید ادامه یابد و ما فقط از خشونت رو به افزایش در منطقه صحبت میکنیم.
بولارد میگوید: فروپاشی جمهوری افغانستان بعد از خروج آمریکا کاملا اهمیت منطقهای دارد نظیر جنگ بعد از حملات ۱۱ سپتامبر یا عقبنشینی نیروهای شوروی سابق و سقوط نظام کمونیستی که از آن حمایت میکرد و این تحول ریشهای منجر به تغییر سیاست در این بخش از جهان به شیوههایی خواهد شد که پیشبینی آنها دشوار است. انتظار میرود تغییر مستقیم منطقهای باشد که عملا به منافع چین در پاکستان خسارت زده است.
در آوریل خودروی بمبگذاری شدهای در هتلی مجلل که سفیر پکن در کویته در آنجا اقامت داشت روی داد که چندان از خاستگاه طالبان در جنوب افغانستان فاصله نداشت و طالبان پاکستان مسؤولیت این حمله را برعهده گرفت؛ گروهی که با القاعده در ارتباط است و در مرزهای افغانستان و پاکستان مستقر هستند.
بولارد اضافه کرد، ماه گذشته میلادی بمبی در اتوبوسی که در مسیرش به سمت مقر سد و طرح برقی آبی در داسو در نزدیکی مرزهای پاکستان با چین بود منفجر شد که به کشته شدن ۱۲ تن از جمله ۹ چینی انجامید. هیچ گروهی مسؤولیت آن را برعهده نگرفت، اما پکن به حدی احساس نگرانی میکند که وانگ یی، وزیر خارجه چین با نمایندگان طالبان ملاقات کرد. بدون تردید هر حمله دیگری به شهروندان چینی که در جنوب آسیا فعالیت دارند چه طالبان مسؤولیتش را بپذیرد یا نه بر روابط آتی تاثیر خواهد گذاشت به رغم اینکه مشخص نیست چین در واکنش چه کار خواهد کرد؟
در صورت عدم تلاش سیاسی و دیپلماتیک مهم برای توقف پیشرفت طالبان یا مهار گروههایی که در سایه آن فعال هستند ازجمله القاعده که تا حد زیادی ضعیف شده است نظارت درباره اینکه کی افزایش حملات تروریستی رخ خواهد داد، وجود دارد. خطر شدید به طور خاص برای شش کشور همجوار است که شامل چین، ایران، پاکستان، هند میشوند که از نزدیک اقلیم اکثرا مسلمان نشین را زیر نظر خواهد داشت تا خشونتی رخ ندهد. روسیه نیز نسبت به تاثیر اوضاع بر ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان در خصوص هرگونه واکنش تروریستی در خاک این کشورها احساس نگرانی خواهد کرد.
بولارد میگوید: احتمال اینکه کشورهای بزرگ نظیر آمریکا، روسیه و چین مداخله کنند و همپیمانان خود و دوستانشان را به پایان دادن به اقدامات جنگی قانع کنند، وجود دارد، اما تحلیلگران معتقدند، احتمال وقوع آن وجود ندارد و وضعیت از زمان توافق طالبان و آمریکا در فوریه بحرانی شده است و به همین شکل ادامه مییابد.
مساله نگران کننده دیگر درباره افغانستان شروع به گسیل شدن جنگجویان خارجی از سراسر جهان به افغانستان است. شورشیانی از کشورهای دیگر در افغانستان هستند که اکثرا متعلق به کشورهای همجوار هستند لذا احتمال افزایش حملات در سطح گسترده وجود دارد.
حسین حقانی سفیر سابق پاکستان در آمریکا میگوید طالبان همچنان با ایدئولوژی القاعده و دیگر گروههای تروریستی بینالمللی در ارتباط است آنها در امور مالی و آموزش مشارکت دارند و حتی ازدواج بین آنها وجود دارد.
حقانی ادامه داد: با توجه به اینکه جهادیها بسیار به مساله مرزهای بینالمللی فکر نمیکنند و مرزهای جهانی را غیراسلامی میدانند، اما مساله تنها قبل از توجه نگاههایشان به اروپا و آمریکا، مساله زمان است.