نشست «نگاهی به افکار فرافقهی و درون فقهی » بیان شد:
در فلسفه اقبال جانشینی عقل بشر علت ختم نبوت است
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: پنجشنبه گذشته، نشست «نگاهی به افکار فرافقهی و درون فقهی نواندیشان معاصر» در کانون حکمت و فلسفه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و اندیشه خبرگزاری آفتاب روز پنجشنبه 16 اسفند دکتر احمد کاظمی موسوی در انجمن حکمت و فلسفه به ایراد سخنرانی با عنوان «نگاهی به افکار فرافقهی و درون فقهی نواندیشان معاصر» پرداخت.
در این سخنرانی آراء نواندیشانی همچون محمداقبال،محمود طه، ابوسلیمان، طه جابرالعوانی و نصرحامد ابوزید به اجمال مورد بررسی قرار گرفت.
دکتر کاظمی بحث خود را با بررسی آراء محمد اقبال آغاز کرد. وی گفت: محمد اقبال که تز دکترای خود را با عنوان سیر فلسفه در ایران نگاشته بود با تاکید بر خودیت و خودباوری مسلمان از پیش‌گامان نواندیشی معاصر محسوب می‌شود.
دکتر کاظمی افزود: به نظر اقبال ریشه‌ی استعمار مسلمانان در عدم خودباوری است و طبیعی است در صورتی که مسلمانان به مقام سوژه نرسند و مسئولیت کارهای خود را عهده‌دار نشوند، ابژه‌ی غرب قرار خواهند گرفت. خودباوری عنصری است که سبب می‌شود اقبال دیگرگونه به فقه و دیانت نگاه کند؛ وی بر آن است که باب اجتهاد باز است. سابقه سد باب اجتهاد در بین اهل سنت به قرن هفتم و به مصر باز می‌گردد اما اقبال تاکید می‌کند که سد شدن باب اجتهاد یک افسانه است. او علت ختم نبوت را جانشینی عقل بشر بر نبوت می‌داند.
دکتر کاظمی در ادامه‌ی سخنرانی به بررسی آراء محمود طه اندیشمند عدالت‌طلب سودانی پرداختند.
وی در این رابطه گفت: محمود طه رساله‌ای با عنوان «رساله ثانویه» می‌نگارد که غوغایی به راه می‌اندازد. او به سبب نگارش این رساله در سال 1985 توسط دولت سودان اعدام شد. طه عقیده به مساوات در جامعه اسلامی دارد. برای طه سعادت بشر اصل است و قرآن و اسلام برای سعادت و رستگاری فرد فرو آمده است. وی تاکید می‌کند این آخرت است که اصل می‌باشد و زن و مرد در روز قیامت برابرند. او از این مساله برابری زن و مرد را استنتاج می‌کند. طه بر آن است که در آیات مکی و مدنی قرآن با هم تفاوت داشته به نوعی که در آیات مکی همه بشر در روز قیامت برابرند.
دکتر احمد کاظمی در ادامه می افزاید: به نظر محمود طه مفهوم عالی در آیات مکی است و آیات مدنی مصلحت را در نظر گرفته‌اند. او بر اساس اصل قرار دادن آیات مکی بود که برابری زن و مرد را نتیجه گرفت».
کاظمی سپس به بررسی افکار ابوسلیمان پرداخت و گفت: ابوسلیمان نواندیشی مالزیایی است که هم‌اکنون در واشینگتن به پژوهش اسلامی مشغول است. ابوسلیمان در کتاب «حقوق بین‌الملل اسلامی» به تحجر فقهی حمله می‌کند. او در این کتاب اصول جدیدی را با عنوان‌های ضرورت و تلفیق وارد فقه می‌کند؛ البته اصل ضرورت ریشه در آراء ابواسحاق شاطبی فقیه هم‌عصر حافظ دارد.
وی تاکید کرد: شاطبی کاری کرده که اگر ما بخواهیم به دنبال حقوق بشر برویم باید «الموافقات» شاطبی را مطالعه نموده و مقاصد شریعت را اصل قرار دهیم.
دکتر احمد کاظمی موسوی سپس به بررسی آراء طه جابرالعوانی پرداخته و در رابطه با این روشنفکر گفت: جابرالعوانی روشنفکر عراقی و متولد فلوجه است و هم اکنون چون ابوسلیمان در آمریکا به فعالیت و پژوهش مشغول است. از العوانی کتاب «ادب الاختلاف» منتشر شده است که دراین کتاب تاکید می‌کند که شیعه وسنی می‌بایست در عین اختلاف ادب اختلاف را نیز باید داشته باشند. عوانی که دانش آموخته الازهر است، معتقد است که اصول فقه مهمترین منبع برای فهم منابع اسلامی هستند، اما برای فهم درست از آن باید سه کار صورت بگیرد: نخست درک درست سنت، دوم تشکیل شورای علما که متاسفانه صورت نگرفته است و سوم فهم مقاصد شریعت در بستر آنها.
کاظمی سپس به معرفی افکار نصرحامد ابوزید پرداخت و گفت: وی روشنفکر آشنا برای ایرانیان است. ابوزید هم‌اکنون در دانشگاه آمریکایی بیروت مشغول تدریس است. او کوشیده است تا با بحث هرمنوتیک یا تاویل به حل تعارضات بپردازد. به نظر نصر حامد ابوزید فهم یک متن با خواندن متن شروع نمی‌شود، بلکه قبل از آن در گفتگوی آن متن با فرهنگی که ادراک خواننده را شکل می‌دهد آغاز می‌شود. او بر آن است که در برابر نص قرآن هم می‌توانیم اجتهاد کنیم. به نظر او مفهوم آیات تحول‌پذیر است و قابل اجتهاد عصری است.
وی افزود: از نظر ابوزید، منطوق آیات قرآن بسته به ثابت است، اما مفهوم آنها قابل فهم در هر عصری است و با این حساب مسلمانان همیشه در تاریخ بسته به ضرورت، مناسبت، مقاصد و اولویت ها به اجتهاد در نص و تعویق بعضی از نصوص می‌پرداخته‌اند.
دکتر کاظمی اشاره کرد که نصر حامد ابوزید نیز مانند محمود طه از سوی الازهر تکفیر گردید.
در پایان سخنرانی جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
آفتاب: پنجشنبه گذشته، نشست «نگاهی به افکار فرافقهی و درون فقهی نواندیشان معاصر» در کانون حکمت و فلسفه برگزار شد. به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و اندیشه خبرگزاری آفتاب روز پنجشنبه 16 اسفند دکتر احمد کاظمی موسوی در انجمن حکمت و فلسفه به ایراد سخنرانی با عنوان «نگاهی به افکار فرافقهی و درون فقهی نواندیشان معاصر» پرداخت.
در این سخنرانی آراء نواندیشانی همچون محمداقبال،محمود طه، ابوسلیمان، طه جابرالعوانی و نصرحامد ابوزید به اجمال مورد بررسی قرار گرفت.
دکتر کاظمی بحث خود را با بررسی آراء محمد اقبال آغاز کرد. وی گفت: محمد اقبال که تز دکترای خود را با عنوان سیر فلسفه در ایران نگاشته بود با تاکید بر خودیت و خودباوری مسلمان از پیش‌گامان نواندیشی معاصر محسوب می‌شود.
دکتر کاظمی افزود: به نظر اقبال ریشه‌ی استعمار مسلمانان در عدم خودباوری است و طبیعی است در صورتی که مسلمانان به مقام سوژه نرسند و مسئولیت کارهای خود را عهده‌دار نشوند، ابژه‌ی غرب قرار خواهند گرفت. خودباوری عنصری است که سبب می‌شود اقبال دیگرگونه به فقه و دیانت نگاه کند؛ وی بر آن است که باب اجتهاد باز است. سابقه سد باب اجتهاد در بین اهل سنت به قرن هفتم و به مصر باز می‌گردد اما اقبال تاکید می‌کند که سد شدن باب اجتهاد یک افسانه است. او علت ختم نبوت را جانشینی عقل بشر بر نبوت می‌داند.
دکتر کاظمی در ادامه‌ی سخنرانی به بررسی آراء محمود طه اندیشمند عدالت‌طلب سودانی پرداختند.
وی در این رابطه گفت: محمود طه رساله‌ای با عنوان «رساله ثانویه» می‌نگارد که غوغایی به راه می‌اندازد. او به سبب نگارش این رساله در سال 1985 توسط دولت سودان اعدام شد. طه عقیده به مساوات در جامعه اسلامی دارد. برای طه سعادت بشر اصل است و قرآن و اسلام برای سعادت و رستگاری فرد فرو آمده است. وی تاکید می‌کند این آخرت است که اصل می‌باشد و زن و مرد در روز قیامت برابرند. او از این مساله برابری زن و مرد را استنتاج می‌کند. طه بر آن است که در آیات مکی و مدنی قرآن با هم تفاوت داشته به نوعی که در آیات مکی همه بشر در روز قیامت برابرند.
دکتر احمد کاظمی در ادامه می افزاید: به نظر محمود طه مفهوم عالی در آیات مکی است و آیات مدنی مصلحت را در نظر گرفته‌اند. او بر اساس اصل قرار دادن آیات مکی بود که برابری زن و مرد را نتیجه گرفت».
کاظمی سپس به بررسی افکار ابوسلیمان پرداخت و گفت: ابوسلیمان نواندیشی مالزیایی است که هم‌اکنون در واشینگتن به پژوهش اسلامی مشغول است. ابوسلیمان در کتاب «حقوق بین‌الملل اسلامی» به تحجر فقهی حمله می‌کند. او در این کتاب اصول جدیدی را با عنوان‌های ضرورت و تلفیق وارد فقه می‌کند؛ البته اصل ضرورت ریشه در آراء ابواسحاق شاطبی فقیه هم‌عصر حافظ دارد.
وی تاکید کرد: شاطبی کاری کرده که اگر ما بخواهیم به دنبال حقوق بشر برویم باید «الموافقات» شاطبی را مطالعه نموده و مقاصد شریعت را اصل قرار دهیم.
دکتر احمد کاظمی موسوی سپس به بررسی آراء طه جابرالعوانی پرداخته و در رابطه با این روشنفکر گفت: جابرالعوانی روشنفکر عراقی و متولد فلوجه است و هم اکنون چون ابوسلیمان در آمریکا به فعالیت و پژوهش مشغول است. از العوانی کتاب «ادب الاختلاف» منتشر شده است که دراین کتاب تاکید می‌کند که شیعه وسنی می‌بایست در عین اختلاف ادب اختلاف را نیز باید داشته باشند. عوانی که دانش آموخته الازهر است، معتقد است که اصول فقه مهمترین منبع برای فهم منابع اسلامی هستند، اما برای فهم درست از آن باید سه کار صورت بگیرد: نخست درک درست سنت، دوم تشکیل شورای علما که متاسفانه صورت نگرفته است و سوم فهم مقاصد شریعت در بستر آنها.
کاظمی سپس به معرفی افکار نصرحامد ابوزید پرداخت و گفت: وی روشنفکر آشنا برای ایرانیان است. ابوزید هم‌اکنون در دانشگاه آمریکایی بیروت مشغول تدریس است. او کوشیده است تا با بحث هرمنوتیک یا تاویل به حل تعارضات بپردازد. به نظر نصر حامد ابوزید فهم یک متن با خواندن متن شروع نمی‌شود، بلکه قبل از آن در گفتگوی آن متن با فرهنگی که ادراک خواننده را شکل می‌دهد آغاز می‌شود. او بر آن است که در برابر نص قرآن هم می‌توانیم اجتهاد کنیم. به نظر او مفهوم آیات تحول‌پذیر است و قابل اجتهاد عصری است.
وی افزود: از نظر ابوزید، منطوق آیات قرآن بسته به ثابت است، اما مفهوم آنها قابل فهم در هر عصری است و با این حساب مسلمانان همیشه در تاریخ بسته به ضرورت، مناسبت، مقاصد و اولویت ها به اجتهاد در نص و تعویق بعضی از نصوص می‌پرداخته‌اند.
دکتر کاظمی اشاره کرد که نصر حامد ابوزید نیز مانند محمود طه از سوی الازهر تکفیر گردید.
در پایان سخنرانی جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید