خشک شدن ۴ درصد "هورالعظیم" در ۵ روز گذشته / مرگ و میر نگران‌کننده آبزیان
محمدجواد اشرفی اظهار کرد: مطالبه‌گر حق‌آبه تالاب هستیم و نیاز آبی تالاب باید توسط وزارت نیرو تامین شود. بر اساس ماده ۲ قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف به تعیین حق‌آبه تالاب و وزارت نیرو مکلف به تخصیص و تامین حق‌آبه تالاب است.
وی افزود: متاسفانه با توجه به وجود تالاب‌های بزرگ در مقیاس ملی و فراملی در سراسر کشور و خوزستان، حق‌آبه تالاب‌ها به اندازه نیاز آبی پرداخت نمی‌شود. چالشی که در روزهای اخیر در تالاب هورالعظیم خوزستان با آن روبه‌رو هستیم صرفا به دلیل عدم تامین حق‌آبه تالاب بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به تعیین حق‌آبه تالاب هورالعظیم در سه سناریو، گفت: تعیین حق‌آبه تالاب‌ها انجام و سازمان آب و برق خوزستان این اعداد را تایید کرده است و به کارگروه شورای عالی آب کشور ارجاع داده شده است اما قطعا مقاومت‌هایی در بدنه کارشناسی یا مدیریتی وزارت نیرو در ارتباط با این میزان حق‌آبه وجود دارد.
وی گفت: در حال حاضر میزان آبگیری تالاب هورالعظیم ۶۸.۵ درصد است. مخزن شماره ۱ حدود ۴۸ درصد، مخزن شماره ۲ حدود ۸۳ درصد، مخزن شماره ۳ حدود ۸۰ درصد، مخزن شماره ۴ حدود ۶۵ و مخزن شماره ۵ حدود ۵۰ درصد آب دارد.
اشرفی بیان کرد: صرفا آبگیری تالاب برای ما مهم نیست بلکه آبگیر بودن تالاب و کارکرد اکوسیستم تالاب مهم است در حالی که اکنون در بخش‌های قابل توجهی از تالاب که تحت عنوان نقاط آبگیر از آن‌ها یاد می‌شود، عمق آب بسیار کم است و آبزیان نمی‌توانند در این نقاط زندگی کنند بنابراین زیست‌مندان تالاب به شدت در معرض تهدید و خطر هستند.
وی افزود: در کارگروه سازگاری با کم‌آبی با سازمان آب و برق خوزستان توافق شد که از خردادماه تا پایان شهریورماه، ۲۵۹ میلیون مترمکعب حق‌آبه تالاب داده شود اما این اتفاق رخ نداده است زیرا میزان آبگیری تالاب در اردیبهشت‌ماه حدود ۷۵ درصد بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: در حال حاضر نیز آبگیری ۶۸ درصدی تالاب به این معنی نیست که در ۶۸ درصد هورالعظیم، آبزیان و زیست‌مندان زندگی می‌کنند؛ این آب شاید تنها از منظر کنترل گرد و غبار مفید باشد.
وی گفت: در کمتر از پنج روز، ۴ درصد از مساحت تالاب هورالعظیم را از دست دادیم یعنی در هفته گذشته حدود ۷۲.۵ درصد تالاب آب داشت اما در پایش جدید، مساحت دارای آب هورالعظیم ۶۸.۵ درصد بود که این اتفاق بد است.
اشرفی تصریح کرد: در ۲۰ روز گذشته متوسط حداکثر آبی که وارد تالاب شد، ۳ مترمکعب در ثانیه بود در حالی که باید ۲۴ مترمکعب در ثانیه آب وارد تالاب شود.
وی افزود: از طرفی نیز گرمای امسال خاص است و روزانه ۳۰ مترمکعب در ثانیه در تالاب هورالعظیم تبخیر آب رخ می‌دهد که نتیجه این شرایط، کوچک شدن تالاب است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: اتلاف و هدررفت آب در طول مسیر تالاب بسیار زیاد بوده است. متاسفانه حدود ۱۶ هزار هکتار کشت شلتوک در طول مسیر انجام شده که عدد زیادی است.
وی تصریح کرد: وجود دایک و جاده‌ها در تالاب هورالعظیم را باید به عنوان یک واقعیت موجود بپذیریم که بخشی از این موارد مربوط به زمان جنگ و برخی مربوط به فعالیت‌های نفتی است.
اشرفی گفت: در سال‌های گذشته اقدامات خوبی برای مدیریت تالاب انجام شده است به گونه‌ای که بالغ بر ۴۰ دهانه پل در جاده‌های اصلی و دسترسی نفتی احداث شده و تبادل آب ایجاد شده است اما شیب شمالی - جنوبی و شرقی - غربی تالاب موجب شد که بخش‌هایی از تالاب حتی در زمان سیلاب، آبگیر نشوند بنابراین حدود ۸ درصد تالاب تحت هیچ شرایطی آبگیر نمی‌شود.
وی با اشاره به باز بودن ۷۵ دهانه برای تبادل آب بین مخزن ۲ و ۳ تالاب هورالعظیم، بیان کرد: قرار است شرکت نفت در ازای فعالیت‌های نفتی خود در تالاب هورالعظیم، پنج دهانه پل دیگر نیز احداث کند که در حال مذاکره در این خصوص هستیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با بیان اینکه در مقطعی توجه به تالاب هورالعظیم بسیار کم بود، عنوان کرد: بدون شک هر ببیننده ای آسیب دیدن اکوسیستم تالاب یا اثرگذاری منفی آن را خواهد گفت.
وی گفت: تالاب یک منبع قوی و غنی در حوزه اقتصاد است و تالاب هورالعظیم در تامین معیشت مردم نقش بی‌نظیری دارد. در ایام مجاز صید، روزانه بالغ بر ۵ هزار تن ماهی از تالاب هورالعظیم صید می‌شود. اثر تالاب هورالعظیم در جذب پرندگان مهاجر و گردشگری نیز در دنیا بی‌نظیر است.
اشرفی با بیان اینکه محیط زیست مربوط به یک نقطه نیست و موضوعی جهانی است، اظهار کرد: مجموعه این شرایط موجب شده که حساسیت این سازمان و توجه مدیران بیشتر شود و فعالیت‌های آینده در تالاب، با پیوست‌های زیست محیطی مورد موافقت قرار بگیرد.
وی در خصوص تلف شدن ماهیان در تالاب هورالعظیم، عنوان کرد: قطعا مرگ و میر اخیر ماهیان ناشی از آلودگی نفتی نبود. وقوع آتش‌سوزی در تالاب، گرمای زیاد و تبخیر آب موجب کاهش اکسیژن و تلف شدن ماهیان شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: باید توجه شود که در حال حاضر تنش در تالاب هورالعظیم زیاد است و شرایط زیست آبزیان تالاب رو به نگرانی است و تنها راه حل جلوگیری از مرگ و میر گسترده ماهیان، اختصاص حق‌آبه تالاب است.
وی با اشاره به اقداماتی که باید برای جلوگیری از کشت شلتوک در مسیر آب به سمت هورالعظیم انجام می‌شد، بیان کرد: در این راستا باید الگوی کشت تغییر داده می‌شد و آموزش کشاورزان نیز باید مداوم انجام شود.
اشرفی که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، گفت: وزارت نیرو باید شرایطی ایجاد می‌کرد که برداشت آب به راحتی انجام نشود در حالی که اکنون هر کشاورز به خود اجازه داده است روی رودخانه پمپ نصب کند و به میزان مورد نیاز خود از مسیر حق‌آبه تالاب آب برداشت کند.
ظلم پایدار نیست .