رستم قاسمی وزیر راه، مسکن و شهرسازی شب گذشته در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد و درباره اینکه چگونه میخواهد سالانه یک میلیون مسکن بسازد توضیحاتی ارائه کرد. وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال هم از سوی رییس جمهور مطرح شده و هم از سوی وزیر راه تائید شده است.
قاسمی مسکن را یکی از دغدغههای اصلی حاکمیتی کشور دانست و از برنامه دولت سیزدهم برای سه نوع مسکن در کشور خبر داد.
قاسمی گفت: «مسکن هدایتی متعلق به طبقات بالای جامعه است که نیازی به کمکهای دولتی ندارند و هدایت میشوند تا خود با سرمایههای خود بسازند که برای این طبقه ۳۰۰ هزار واحد مسکونی احداث میشود. اقشار متوسط جامعه نیاز به حمایت دارند و وزارت راه و شهرسازی برای آنها بستههای حمایتی پیشبینی کرده است. بخش قابل توجهی از اقشار جامعه نیز که جزو اقشار کمدرآمد هستند نیاز به حمایت و کمکهای دولتی دارند تا مشکل تامین مسکن آنها حل شود. برای اقشار ضعیف جامعه نیز سازوکارها تعیین شده است.»
او پنج مولفه را برای ساخت مسکن موثر و مهم دانست و آنها را برشمرد که عبارتند از "زمین، خدمات، تامین منابع مالی، مواد و مصالح ساختمانی، و توان فنی و مهندسی."
قاسمی درباره تامین زمین گفت: «بیش از یک میلیون هکتار زمین دولتی در شهرها، جوار شهرها و شهرهای جدید متعلق به دولت است که برای یک میلیون واحد مسکونی شناسایی شده است. زمینهای درون شهرها نیاز به خدمات و هزینههای سنگین ندارد. بخشی از اراضی پیرامون شهرها، شهرهای جدید و شهرکها هستند که به زودی اراضی تملک خواهند شد.»
او با اشاره به اینکه اراضی درون شهرها که نیازمند تغییر کاربری هستند، در شورایعالی شهرسازی و معماری به اراضی مسکونی تبدیل خواهند شد، گفت: "در خصوص اراضی کنار شهرها که متعلق به دولت است به شهرها الحاق میکنیم. در خصوص اراضی روستایی و احداث مسکن روستایی نیز مشکل زمین وجود ندارد. "
اوافزود که دولت خدمات و زیرساختهای لازم را برای ساخت مسکن ایجاد خواهد کرد.
وزیر مسکن و شهرسازی درباره بحث تامین مصالح گفت: «ایران در مصالح مادر همچون سیمان و فولاد به عنوان چهارمین تولید کننده سیمان دنیا مشکلی ندارد. بیش از ۸۰ میلیون تن ظرفیت سالانه تولید سیمان در کشور است و برای احداث یک میلیون واحد مسکونی در سال به ۳۲ میلیون تن سیمان نیاز داریم که در این زمینه مشکلی وجود ندارد. همچنین در خصوص تامین و تولید فولاد نیز حدود ۱۲ میلیون تن در سال به فولاد نیاز داریم که ظرفیت تولید فولاد بیش از دو برابر است. در سایر مصالح ساختمانی نیز مشکلی خاص وجود ندارد.»
وزیر راه و شهرسازی در خصوص توان فنی و مهندسی کشور توضیح داد: "امروز در کشور شرکتهای توانمند انبوهساز و مهندسان فراوانی وجود دارند که میتوانند با سیاستگذاری و برنامهریزی دولت احداث یک میلیون واحد مسکونی در سال را محقق کنند. "
قاسمی تاکید کرد: "توانمندی و ظرفیتهای لازم برای تولید ۴ میلیون واحد مسکونی طی ۴ سال وجود دارد و در این خصوص مشکلی وجود ندارد. "
او درباره چگونگی تامین مالی ساخت سالانه یک میلیون مسکن که مهمترین مسئله نیز به حساب میآید نیز توضیحاتی ارائه کرد.
رستم قاسمی گفت: «۲۰ درصد تسهیلات بانکهای کشور باید به بخش مسکن تعلق بگیرد. سود تسهیلات نیز با توجه به تورم مناسب است. در عین حال برای افرادی که بازگشت سود برای آنها با مشکل مواجه است تلاش میکنیم تا زمان آن را طولانیتر کرده و کمکهایی را از محل درآمدهای صندوق مسکن تامین کنیم. همچنین پلکانی کردن نرخ سود تسهیلات در دستور کار قرار دارد.»
او از مردم خواست که "جدی پای کار بیایند، دولت با روشهای متعدد از جمله اقساطی، ساخت گروهی مسکن با ارایه تسهیلات و زمین، به احداث مسکن مبادرت میکند."
البته قاسمی نگفت برای ساخت سالانه یک میلیون سکن چقدر نقدینگی لازم است و دولت چگونه آن را تامین خواهد کرد.
یک بررسی کوتاه نشان میدهد که ساخت یک میلیون خانه منابع مالی فراوانی را احتیاج دارد.
اگر قرار باشد یک میلیون خانه ۵۰ متری ساخته شود در واقع باید ۵۰ میلیون متر مربع در یک سال خانه سازی شود.
دولت پیشتر هزینه یک متر مربع ساخت مسکن ملی را حداقل دو نیم میلیون تومان برآورد کرده است (که رقم بسیار خوشبینانه و کمتر از هزینه واقعی است)، بر مبنای همین رقم دست کم ۱۲۵ هزار میلیارد تومان منابع مالی برای ساخت یک میلیون خانه پنجاه متری نیاز است.
این غیر از هزینههای ساخت و آماده سازی زیر ساخت برای این خانههاست.
رستم قاسمی تاکنون هیچ توضیحی درباره چگونگی تامین اعتبار ساخت یک میلیون مسکن ارائه نکرده است.
شب گذشته وزیر مسکن تنها توضیحی که درباره روش تامین اعتبارات داد این بود "به دنبال تهاتر نفت با ساخت انواع پروژههای ریلی، جادهای و دریایی هستیم."
این اظهار نظر قاسمی که پیشتر نیز آن را مطرح کرده به این معناست که دولت به پیمانکاران در بخشهای مختلف نفت میدهد و انتظارات دارد که آنها کار تحویل دهند. آیا چنین کاری امکان پذیر است؟
در حالیکه دولت در شرایط تحریمی نمیتواند نفت بفروشد، بخش خصوصی و پیمانکاران راه، ریل سازی و ساختمان سازی چگونه باید نفت بفروشند؟ آیا بخش خصوصی این تهاتر را میپذیرد؟ در پروژه تهاتر قیمت نفت چگونه محاسبه میشود؟ آیا این روش به فساد و به وجود آوردن بابک زنجانیها تازه ختم نمیشود؟
اینها سوالهای جدی است که وزیر مسکن، راه و شهرسازی و همچنین رییس جمهور که وعده ساخت یک میلیون مسکن را داده است تاکنون به آن پاسخی ندادهاند.