۴ دلیل برای هجوم سرمایه‌های ایرانی به ترکیه
براساس آمارها، ایرانی‌ها بعد از عراقی‌ها دومین گروه خریداران مسکن در ترکیه هستند و درحالیکه در ماه گذشته ۲۵۹ فقره خرید مسکن در منطقه ۱ تهران به ثبت رسیده است ایرانی‌ها در مردادماه ۱۴۰۰ حدود ۹۰۰ خانه در ترکیه خریده‌اند.
بدین‌ترتیب میزان خرید ملک از سوی ایرانیان در ترکیه طی دو سال گذشته ۱۵ برابر شده است. بنابر گزارش مرکز آمار ترکیه، ایرانیان فقط در ماه آگوست (مرداد تا شهریور) با خرید ۹۱۱ ملک در ترکیه رکورددار خریداران خارجی املاک در این کشور شده‌اند. به گفته کارشناسان مسکن، قیمت خانه‌ای معمولی در ترکیه به پول ایران از ۵۰۰ میلیون تومان شروع می‌شود و تا ۳ میلیارد تومان می‌رسد؛ درحالیکه برای خرید یک آپارتمان ۵۰ متری در تهران براساس اعلام بانک مرکزی و با در نظر گرفتن متوسط قیمت هر متر مربع ۳۱ میلیون تومان ۱ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان باید پرداخت.
وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان در مورد موج مهاجرت به ترکیه برای خرید ملک به «اعتماد» گفت: مسوولان کشور باید به عنوان یک هشدار این موضوع را جدی بگیرند، در حال حاضر ما شاهد چند مساله باهم هستیم که این‌ها موجی از مهاجرت از کشور را ایجاد کرده است. در کنار اینکه سرمایه‌های انسانی ما از دست می‌رود شاهد خروج سرمایه به صورت دلاری نیز هستیم که اگر به درستی حل نشود آینده ناگواری پیش رو خواهیم داشت.
عدم پیش‌بینی اقتصادی در ایران
این اقتصاددان با اشاره به ریشه‌های اصلی ترغیب ایرانیان برای خرید ملک در ترکیه گفت: فرار سرمایه همیشه در شرایط ابهام و بی‌ثباتی سیاسی شدت می‌گیرد، در این مدت بار‌ها و بار‌ها بحث پیش‌بینی بودن اقتصاد ایران مطرح شده است و این مساله مهمی است که بتوانیم آینده قابل پیش‌بینی را در کشور ایجاد کنیم، اما شاهد آن بودیم که دولت‌های مختلف با وعده‌ها و شعار‌های مختلف آمدند و رفتند، اما آینده پیش‌بینی‌پذیری برای کشور ترسیم نشد. او ادامه داد: هرچه پیش‌بینی‌ناپذیری در اقتصاد کشور بیشتر شود موج مهاجرت‌ها از سوی مردم برای پیدا کردن شغل و امنیت اقتصادی نیز افزایش پیدا می‌کند. ضمن آنکه مساله بعدی موضوع امید است که در آینده زندگی و معیشت خود بهبود خواهند یافت یا نه، افراد زمانی که با بن‌بست مواجه می‌شوند، تشدید ناامیدی‌ها موج مهاجرت را افزایش می‌دهد.
تشدید بحران‌های مختلف در کشور
شقاقی‌شهری با اشاره به تشدید بحران‌های مختلف در کشور تصریح کرد: صرفا عامل اقتصادی برای خرید ملک در ترکیه تاثیرگذار نیست. بحران آب، بحران صندوق‌های بازنشستگی، بحران‌های زیست‌محیطی و عدم مدیریت صحیح در مهار کرونا و ... انگیزه برای مهاجرت را بیشتر کرده است. با وجود این بحران‌ها برخی امکان ادامه زندگی در ایران را بسیار دشوار می‌بینند.
او افزود: هرکدام از موضوعاتی که به آن اشاره شد می‌تواند انگیزه‌ای برای مهاجرت افراد در دهک‌های مختلف باشد و متاسفانه باید گفت در ایران توانمندی قابل‌قبولی برای جمع کردن بحران‌ها وجود ندارد و فساد و نابرابری هرکدام سهمی در این قضیه دارند. البته آینده سیاسی و سرنوشت تحریم‌ها کشور نیز بی‌تاثیر نیست.
این اقتصاددان گفت: ضمن آنکه در ایران به یک‌باره طی دهه ۹۰ قیمت دارایی‌ها به‌شدت رشد کرد و در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ تحریم‌ها افزایش یافت و ارزش پول ملی سقوط کرد و قیمت دارایی هم رشد کرد و یک بار دیگر نیز در سال ۱۳۹۷ این اتفاق رخ داد، قیمت دارایی‌ها سر به فلک کشید.
او با اشاره به افزایش نرخ تورم در ایران ادامه داد: زمانی که قیمت دارایی‌ها بیشتر می‌شود آن دسته از مردم که زمین و ملکی دارند در مقایسه با کشور‌های پیرامونی برای‌شان به‌صرفه است که این دارایی را تبدیل به دلار کنند و در کشور ترکیه دو برابر متراژ ایران با قیمتی مناسب‌تر ملک خریداری کنند و با آن اقامت خود را هم به راحتی می‌گیرند.
شقاقی‌شهری تصریح کرد: عوامل مختلفی در شرایط کنونی دست به دست داده‌اند و علاوه بر اینکه آینده تحریم‌ها مشخص نیست اخبار امیدوار‌کننده‌ای هم شنیده نمی‌شود و فساد و نابرابری اجتماعی و اقتصادی نیز در ترغیب مردم برای مهاجرت و خرید ملک در ترکیه بی‌تاثیر نبوده است.
قیمت ملک در ترکیه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار لیر است
این اقتصاددان با اشاره به قیمت ارزان ملک در ترکیه خاطرنشان کرد: قیمت پایین ملک در ترکیه که از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار لیر شروع می‌شود به مراتب پایین‌تر از قیمت ملک در ایران است. با موج خرید ملک از سوی ایرانی‌ها باید در انتظار پیامد‌های منفی آن نیز باشیم چرا که کشور ما سرمایه‌های انسانی خود را از دست می‌دهد و این افرادی که امروز مهاجرت می‌کنند سرمایه‌های انسانی و نخبه‌ها ایرانی هستند و بخشی هم از زیرمجموعه نیروی کار ماهرند که ادامه این رویه واقعا غم‌انگیز است.
او با بیان اینکه راه جلوگیری از این موضوع دستوری نیست، تصریح کرد: باید عللی که باعث این موضوع شده را به درستی شناسایی کرد و برای آن برنامه داشت. این اقتصاددان با بیان اینکه این موضوع تبدیل به عرفی میان مردم شده است، گفت: قیمت زمین و مسکن در تهران به دلیل مشکلات تحریمی سر به فلک کشیده و واهمه از بحران‌های مختلف در کشور باعث شده تا دارایی‌ها از کشور خارج و وارد بازار ترکیه شود.
شقاقی‌شهری با بیان اینکه سرمایه انسانی به راحتی نصیب کشور نشده است، ادامه داد: فردی که استاد دانشگاه است ۲۴ سال در این کشور تحصیل کرده و تجربه به دست آورده و نباید با برنامه‌های غلط این استعداد‌ها و سرمایه‌ها از کشور خارج شوند و از سوی دیگر متاسفانه این موضوع در حال نهادینه شدن است و تبدیل به یکی از محور‌های گفتگو میان خانواده‌ها شده است.
او با بیان اینکه برخی به این موضوعات دامن می‌زنند و آن را تشدید می‌کنند، گفت: اینکه برخی از روی نادانی در رسانه ملی می‌گویند کسی که نمی‌خواهد در ایران زندگی کند جمع کند برود افراد ناآگاهی هستند که اطلاعات درستی ندارند. چرا که کشور ایران را سرمایه‌های انسانی آن باید بسازند و ۲۰ درصد جامعه و ۱۰ میلیون نفر که تنها در ایران نیستند، ۸۵ میلیون نفر ایرانی باید باشند تا ایران را بسازند.
شقاقی‌شهری تصریح کرد: چندین سال قبل مهاجرت به کانادا رونق داشت. امروز ترکیه و قبرس شمالی هم به آن‌ها اضافه شده است. این سرمایه‌هایی که امروز از ایران خارج می‌شوند ارزش‌شان به مراتب از نفت و گاز بالاتر است و سرمایه‌های انسانی کشور هستند که باید ریشه‌یابی شود تا بتوان جلوی آن را گرفت.
