زنگ خطر خشکسالی در سال ۱۴۰۰
احد وظیفه با اشاره به آغاز سال آبی جدید، افزود: برای فصل پاییز پیش رو خروجی بیشتر مدل‌های عددی پیش بینی فصلی، بیانگر در پیش بودن شرایط کم بارشی در پاییز است، که نه تنها ایران بلکه کشورهای شرق مدیترانه و خاورمیانه و حتی برخی نواحی آسیای مرکزی را تا حدی در برخواهد گرفت.
وضعیت بارندگی در مهر ۱۴۰۰
وی گفت: تقریبا تا ۲۰ روز نخست مهرماه بارندگی تنها محدود به نوار شمالی کشور خواهد شد و سایر نقاط بدون بارش خواهند بود. در دهه سوم مهرماه ممکن است با نفوذ سامانه های بارشی مواجه شویم اما این بارش‌ها محدود به شمال و شمال غرب کشور است.
رییس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ادامه داد: بر اساس روال اقلیمی، رخداد بارش در عرض‌های جنوبی‌تر به ماه‌های بعد موکول می شود و با نفوذ سامانه های بارشی به عرض های جنوبی تر بارندگی رخ می دهد.
کم بارشی در آبان امسال قطعی است
وظیفه اضافه کرد: همین طور احتمال کم بارشی در آبان ماه بسیار زیاد است و به تدریج در اواخر آذرماه احتمال تغییر شرایط به حالت شرایط نرمال و رخداد بارش در حد نرمال افزایش می یابد.
به گفته رییس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، پیش بینی های صادر شده از مدل های عددی و همین طور شاخص های دورپیوندی بیانگر آن است که در انتهای پاییز و ابتدای زمستان شرایط به بارندگی نرمال نزدیک می شود و احتمال رخداد بارش های نرمال بیشتر از شرایط کم بارشی یا پربارش است.
وی با بیان اینکه احتمال رخداد شرایط نرمال و پربارش بسیار کمتر از احتمال وقوع کم بارشی است، تصریح کرد: احتمال رخداد شرایط پربارش تقریبا بین صفر تا ۱۰ درصد است.
دمای هوا در پاییر امسال بیش از نرمال است
رییس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی گفت: از نظر دما، برای پاییز تا ماه‌های ابتدایی زمستان پیش بینی دمای نسبی بیش از نرمال را داریم (حدود نیم تا یک درجه در کل کشور و بین یک تا ۲ درجه در غرب و جنوب غرب کشور) و در زمستان احتمال کاهش و رسیدن به شرایط نرمال افزایش خواهد یافت که با افزایش احتمال رخداد بارش نرمال در فصل زمستان همخوان است.
وی در خصوص تاثیر کم بارشی به خصوص پاییز امسال گفت: از سال آبی کم بارش وخشکسالی شدید وارد سال جدید آبی یا زراعی شدیم و حداقل در دو ماه اول پاییز با تداوم خشکسالی و کم بارشی مواجه هستیم؛ بنابراین تاثیرات جدی در کشت محصولات کشاورزی و کشت دیم و همچنین تامین آب برای کشت آبی یا حتی تامین آب شرب در برخی شهرها و مناطق روستایی بخصوص در جنوب و نیمه شرقی کشور وجود دارد.
وظیفه درباره سال آبی که گذشت نیز گفت: سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ را با ۳۹ درصد کم بارشی به پایان رساندیم و به طور کلی در میانگین کشوری حدود ۹۲ میلیمتر کسرِ بارش نسبت به شرایط نرمال داریم. بارش نرمال و متوسط در مساحت کشور در دهه گذشته حدود ۲۳۵ میلیمتر است که در سال زراعی اخیر ۱۴۳ میلیمتر در واحد سطح دریافت شد و کم بارشی شدیدی را تجربه کردیم.
وی گفت: در برخی استان‌ها کم بارشی بسیار شدید است؛ برای مثال در استان کرمانشاه که سالانه حدود ۴۸۰ میلیمتر بارش سالانه دریافت می کند، ۵۲ درصد از بارش سالانه را دریافت نکرده است. بنابراین کم بارشی و خشکسالی بسیار شدیدی در طول سال داشته است.
وظیفه گفت: بیشتر استان های جنوب غرب، غرب، شمال غرب، جنوب کشور، شرق و شمال شرق هم همین وضعیت را داشتند؛ استان‌های شمال غرب و شمال کشور و نواحی مرکزی جنوب البرز شرایط نسبتا بهتری داشتند، اما به طور کلی وقوع خشکسالی در غالب نقاط کشور از نظر هواشناسی، هیدرولوژی و کشاورزی در درجه شدید تا بسیار شدید قرار دارد.
نتیجه کم بارشی‌ها در تابستانی که گذشت
وی درباره نتیجه کم بارشی‌ها در فصل تابستانی که گذشت، گفت: مشاهده کردید که انرژی برق آبی به شدت کاهش پیدا کرد که نتیجه کاهش بارش باران و برف و کاهش شدید دبیِ رودخانه ها بود و در اثر آن با توجه به ضرورت تامین نیاز آبی در فصل گرم، حجم آب مخازن پشت سدها به شدت کاهش پیدا کرده است.
رییس مرکز ملی خشکسالی ادامه داد: در شرایطی وارد سال آبی جدید شده ایم که کم بارشی بسیار شدید در غالب نقاط کشور حکمفرماست و این شرایط به نوعی کشور را با چالش های خیلی جدی از نظر تامین آب شرب در برخی شهرها مواجه کرده است.
به گفته وظیفه، این وضعیت کشت پاییزه و به خصوص کشت آبی را تحت تاثیر قرار خواهد داد و در برخی نقاط شرایط بحرانی را ایجاد می کند و با توجه به اینکه منابع زیر زمینی آب طی دهه های گذشته برای توسعه کشاورزی و سایر فعالیت های انسانی به طور بی سابقه ای مورد استفاده قرار گرفته و سطح آب آبخوان ها بسیار کاهش یافته، مشکلات عدیده ای را از نظر تامین آب برای کشور ایجاد کرده است.
پاییز سال گذشته و دمای بیش از میانگین
وظیفه اظهار داشت: در پاییز سال قبل در انتهای پاییز و اوایل زمستان درجنوب غرب بارش ها بسیار سنگین و بیش از نرمال بود، اما در سایر نقاط کشور بین نرمال (معادل میانگین بلند مدت) و کمتر از نرمال بود و بخصوص نیمه شرقی کشور از ابتدای سال آبی گذشته زیر نرمال بود ولی از نظر دما شرایط در حد نرمال و به خصوص نیمه غربی کشور بیش از نرمال بود.
برف زمستان سال پیش ۵۰ درصد زیر نرمال بود
وی ادامه داد: بارش برف ایران محدود به دو رشته کوه البرز در شمال و زاگرس در غرب است که برف زمستان سال پیش ۵۰ درصد کمتر از نرمال بود، میانگین دمای کشور در فصل زمستان حدود ۳.۵ درجه بیش از نرمال بود. کم بارشی و بخصوص کمتر بودن برف نسبت به نرمال و همچنین بالاتر بودن دما باعث ذوب پیش از موعد برف و در نتیجه کاهش جدی دِبی یا آورد رودخانه ها در فصل گرم سال شد.
به گفته وظیفه بهار کم بارش سال ۱۴۰۰ در عملکرد ضعیف دیم زارها و مراتع بسیار تاثیر گذار بود و اثرات مخرب داشت و بر اثر کم بارشی فروردین گذشته که عمده بارش های فصل و بخصوص عرض های جنوبی و میانی کشور در این ماه رخ می دهد، اثرات خیلی جدی در کاهش عملکرد و برداشت محصولات کشاورزی گذاشت، اگر چه در کشت آبی خسارت کمتر بود ولی در کشت دیم، مراتع و چراگاه‌های سنتی عوارض خسارت بار و مخرب کم بارشی قابل توجه بود.
