سفر هنوز پرخطر است
«با عبور همه استان‌های کشور از قله خیز پنجم کرونا، تعداد شهرستان‌های قرمز از ۲۹ به ۱۶ کاهش یافت، موارد ابتلا و فوتی با اندکی نوسان در مهرماه کاهشی است و در عوض روند واردات و تزریق واکسن افزایشی. شواهد و اظهارات کارشناسان نشان می‌دهد، بسیاری از استان‌ها پیک پنجم کرونا را پشت سر گذاشته و در شرایط حاضر کمتر از ۲۰ شهرستان در وضعیت پرخطر کرونایی هستند و تعداد استان‌های قرمز نسبت به مرداد و شهریور ماه کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است با وجود این هشدارها نسبت به کم‌شدن فاصله دو موج پنجم و ششم بسیار جدی است؛ به گونه‌ای که تعطیلی‌های اخیر زنگ خطر افزایش نرخ ابتلا و موارد فوتی‌ها را به صدا درآورده است.
متخصصان حوزه بهداشت و درمان تأکید دارند علی‌رغم شتاب‌گرفتن روند واکسیناسیون در صورت بی‌توجهی به این روند احتمال شکل‌گیری پیک ششم و افزایش موارد ابتلا و مرگ‌ومیر در میان مبتلایان به بیماری کووید-۱۹ دور از انتظار نیست. گفته می‌شود گر چه واردات واکسن در هفته‌های اخیر شدت بالایی گرفته و روزانه نزدیک به یک و نیم میلیون ایرانی واکسن کرونا دریافت می‌کنند اما هنوز نگرانی از ادامه موج پنجم برطرف نشده و برخی کارشناسان هشدار می‌دهند چنانچه مردم ماسک نزنند، از اجتماعات و دورهمی‌ها و سفرهای مربوط به تعطیلات پیش رو پرهیز نکنند به‌زودی زنجیره فعال انتقال ویروس در گوشه و کنار کشور دردسرساز خواهد شد.
مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست، می‌گوید: در صورتی که جمعیت تحت واکسیناسیون به ۶۰ درصد [کل جمعیت] نرسد باید نگران موج ششم کرونا باشیم. او معتقد است، بهترین راه مقابله با ویروس، شناسایی زودهنگام بیماران است. بنابراین رصد و واکسینه‌کردن از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن بپردازیم؛ همان طور که وزیر بهداشت وعده داده است در آبان ماه همه افراد بالای ۱۸ سال هر دو دوز واکسن کرونا را دریافت می‌کنند از این جهت باید هدف‌گذاری کنیم تا واکسیناسیون را برای کاهش مرگ انجام دهیم نه برای کاهش مبتلایان کرونایی. شدت ابتلا منجر به بستری می‌شود که باید کمتر شود، سویه دلتا ۱۰ درصد کارآیی واکسن‌ها را کاهش داده اما واکسن وقتی تزریق می‌شود به طور قابل توجهی مرگ را کاهش می‌دهد.
این روزها گر چه اوضاع کرونایی کشور کمی آرام به نظر می‌رسد اما تعطیلات پیش رو و افزایش مسافرت‌ها به استان‌های شمالی در روزهای اخیر به نگرانی‌ها دامن زده است. رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌گویند، آمارهای نزولی در استان‌های شمالی بسیار شکننده است و هر گونه سهل‌انگاری می‌تواند ما را وارد خیز ششم کند. تصاویر منتشرشده از سواحل دریای خزر در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد موجی از مسافران در تعطیلات منتهی به هفته گذشته راهی استان‌های شمالی شدند؛ موضوعی که البته واکنش‌های رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های مازندران و گیلان را به دلیل افزایش ناگهانی بیماران در پی داشت.
جابه‌جایی واریانت‌های جدید ویروس با افزایش سفرها
حمید سوری، رئیس کمیته اپیدمیولوژی کشوری کووید-۱۹ در پاسخ به این سؤال که آیا کاهش شهرهای قرمز با افزایش سرعت واکسیناسیون رابطه مستقیم دارد یا خیر، می‌گوید: یکی از راه‌های مؤثر در کاهش زنجیره انتقال ویروس، واکسیناسیون است. برای همین همه کشورهای دنیا در تلاش‌اند پوشش واکسیناسیون را تا حداکثر ممکن بالا ببرند. البته بالابردن پوشش واکسیناسیون به معنای دست‌کشیدن از اقدامات مقابله‌ای و رعایت پروتکل‌ها نیست.
سوری می‌افزاید: از طرفی در کشور ما بین میزان واکسیناسیون و رسیدن به ایمنی جمعی فاصله زیادی وجود دارد. یعنی با آن که سرعت تزریق واکسن بالا رفته ولی هنوز هم تا رسیدن به ایمنی جمعی که حداقل باید ۸۰ درصد مردم واکسینه شوند، فاصله داریم. نکته بعدی این که حتی اگر به این میزان از پوشش واکسیناسیون هم برسیم ویروس برای ادامه حیاتش سعی می‌کند تغییراتی در ژنومش ایجاد کند تا بقای خودش را تضمین کند. در نتیجه رخداد واریانت‌های جدید ویروس افزایش پیدا می‌کند. در شرایط فعلی هوشیاری که باید داشته باشیم درباره واریانت‌های جدید است تا نگذاریم اثربخشی واکسن‌ها کم شود و دچار طغیان بیماری شویم.
رئیس کمیته اپیدمیولوژی کشوری کووید-۱۹ با بیان این که به دنبال سفرها چند اتفاق می‌افتد، عنوان می‌کند: معمولاً سیستم ایمنی بدن در سفر کاهش پیدا می‌کند، چون نظم معمول زندگی به هم می‌خورد و همین شانس ابتلا را بالا می‌برد. در عین حال ما هنوز نمی‌دانیم چه سهمی از افراد سفرکرده واکسن زده‌اند یعنی هنوز مدیریت هوشمند اپیدمی را نداریم. این مسأله باعث می‌شود تعداد زیادی از افرادی که سفر کرده‌اند بشدت پتانسیل آلوده‌کردن دیگران را داشته باشند.
سوری در ادامه می‌گوید: طبیعتاً واکسن می‌تواند از شدت‌گرفتن بیماری و مرگ جلوگیری کند ولی معنایش این نیست خطر مرگ و بستری را به صفر می‌رساند؛ بخصوص افرادی که در سفر در مواجهه با بیماری قرار می‌گیرند عمدتاً کسانی‌اند که ممکن است به شکل مجموعه در اتومبیل یا قطار و هواپیما در سفر حضور داشته باشند. ضمن این که واریانت‌های ویروس در شهرهای مختلف یکسان نیست؛ گرچه واریانت غالب در کشور دلتا است ولی نمی‌دانیم در شمال کشور آیا واریانت دیگری داریم یا خیر؟ چون ما نظام سکوئنسینگ ویروس را به شکل فعال نداریم، بنابراین نمی‌دانیم نوع واریانت‌های پخش در جامعه چه نوع واریانتی هستند.
به گفته او سفر با جابه‌جایی واریانت‌های جدید به ایجاد اپیدمی منجر می‌شود. وقتی با واریانت جدید مواجه می‌شویم یعنی بدن میزبان، حالت جدید برای ویروس دارد و این میزبان جدید باعث می‌شود امکان آلوده‌کردن ویروس با وجود واکسیناسیون بسیار بالا برود. همه اینها اثرات سوئی است که سفر به دنبال دارد.
سوری در پایان توصیه می‌کند که بازگشت به زندگی عادی بسیار لازم و پسندیده است و باید هر چه سریع‌تر انجام گیرد اما برای این که این شرایط فراهم شود برای افزایش واکسیناسیون، هوشمندسازی مدیریت اپیدمی بخصوص قرنطینه و بیماریابی نیاز به چند هفته وقت داریم. بنابراین مردم خودشان را به خطر ابتلا و درد سر نیندازند. طبیعی است ابتلا به واریانت‌های جدید با وجود واکسن به نوعی بیماری جدید محسوب می‌شود و این خطر اپیدمی را بالا می‌برد. مردم صبور باشند تا زمانی که بتوانیم مدیریت اپیدمی را هوشمندسازی کنیم و بدانیم کسانی که سفر می‌روند حتماً هر دو دوز واکسن را زده‌اند و پروتکل‌ها را هم رعایت می‌کنند.»
