بیماری طاعون نشخوار کنندگان چیست؟ + راه درمان
بهزاد امیری رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به بیماری طاعون نشخوار کنندگان اظهار کرد: بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک یک بیماری عفونی حاد ویروسی و کشنده در نشخوار کنندگان کوچک اهلی و حیات وحش است که با ایجاد واگیر و تلفات بالا، خسارات اقتصادی قابل ملاحظه در این گونه دام‌ها به وجود می‌آورد. بیماری PPR به نام‌های دیگری مانند طاعون بزی، Kata، طاعون گاوی کاذب، کمپلکس پنومو - آنتریت و سندرم استوماتیت، پنوموآنتریت نیز شناخته می‌شود.
او ادامه داد: عامل این بیماری نوعی ویروس است و قابل انتقال به انسان نبوده و تا به حال ابتلا انسان به این بیماری گزارش نشده است. در حالی که عامل بیماری طاعون نوعی باکتری به نام یرسینیا پستیس است که توسط جوندگان و کک به سایر حیوانات و انسان منتقل می‌شود.
امیری بیان کرد: عامل بیماری طاعون نشخوار کنندگان کوچک ویروسی از جنس موربیلی ویروس است که ارتباط نزدیکی با ویروس طاعون گاوی دارد که ریشه کنی جهانی آن در سال ۲۰۱۱ اعلام شد اولین مورد بیماری به فرم اپیدمی در ایران در سال ۱۳۷۳ در دو گله از استان ایلام گزارش شده که به تایید آزمایشگاهی نیز رسیده است. متعاقباً گزارشات فراوانی از وقوع بیماری همراه با تلفات و خسارات اقتصادی از استان‌های اردبیل، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس و تهران گزارش شده است.
رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: در سال‌های اخیر بیماری در خاور نزدیک و شبه جزیره عربستان در کشور‌های اردن، فلسطین اشغالی، امارات متحده عربی، عراق، عربستان سعودی، عمان، کویت، لبنان، یمن و ایران مشاهده شده است.
او اضافه کرد: این بیماری در کشور‌های هندوستان، نپال، بنگلادش، پاکستان و افغانستان شایع است. از سال ۱۳۷۴ به بعد با تجهیز آزمایشگاه مرکز تشخیص سازمان دامپزشکی کشور امکان تشخیص قطعی بیماری و تفکیک آن از طاعون گاوی فراهم شد. بیماری PPR جز فهرست بیماری‌های مهم در سازمان جهانی دام است و کشور‌ها موظف هستند که در صورت وقوع، بیماری را به این سازمان گزارش کنند.
امیری گفت: علائم کلیدی طاعون نشخوار کنندگان کوچک شامل ترشحات چشم (که ممکن است سبب چسبیدن پلک‌ها به هم دیگر شود)، ترشحات غلیظ زرد بینی (که ممکن است سبب بدی تنفس در دام شود)، تورم دهان و زخم در لثه‌های پایینی، کام سخت، گونه‌ها و زبان همراه یا بدون وجود دلمه و وزیکول در اطراف دهان و پوزه، شروع ناگهانی تب ۴۲ – ۴۰ درجه سانتی‌گراد و اسهال که ۲ تا ۳ روز پس از ظهور ضایعات دهانی ایجاد و سبب کم آب شدن پوست و لاغری مفرط دام می‌شود.
امیری با اشاره به راه انتقال بیماری طاعون نشخوار کنندگان اد امه داد: تماس مستقیم بین دام‌های بیمار با دام‌های سالم مهمترین راه انتقال بیماری است. ترشحات مختلف بدن دام مانند ترشحات چشم، بینی، دهان و مدفوع آبکی حاوی مقدار زیادی ویروس هستند. ویروس از طریق ریز قطره‌های عفونی در هنگام عطسه، سرفه از دام‌های بیمار به دام‌های سالم انتقال می‌یابد. وجود ترشحات و تراوشات عفونی در محل زندگی دام مانند آبشخورها، آخور‌ها و بستر نیز می‌تواند یکی از راه‌های انتقال بیماری باشد.
امیری در خصوص ماندگاری ویروس بیان کرد: ویروس در تمام ترشحات و مواد دفعی ۱۰ روز پس از شروع تب وجود دارد. ویروس در PH ۵/۵، در گوشت پس از ایجاد جمود نعشی و در لاشه‌هایی که فاسد شده باشند از بین می‌رود. در ۴ درجه سانتی‌گراد برای حداقل ۸ روز و در گوشت یخ‌زده و نمک سود برای ماه‌ها باقی می‌ماند. مدت زمان مانگاری ویروس در خارج از بدن دام کوتاه مدت و در حدود چهار روز است.
او افزود: واکسیناسیون تمامی دام‌های حساس، قرنطینه کردن گله‌های مبتلا همراه با کنترل تردد دام و ممانعت از ورود و خروج دام به مدت حداقل یک ماه از گله آلوده، حذف دام‌های مبتلا با اعزام آن‌ها به نزدیکترین کشتارگاه و رعایت اصول بهداشتی و ضدعفونی کانون‌های آلوده از جمله راه‌های پیشگیری و کنترل بیماری طاعون نشخوار کنندگان است.
