کنایه‌های روسیه به ایران
ظاهرا امروز و فردا کردن‌های وزیر خارجه ایران، کم‌کم صبر روسیه را هم به سر می‌آورد. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی وین که از طرف این کشور در مذاکرات احیای برجام هم حاضر بوده است، شنبه در توییتی در واکنش به اظهارات تازه وزیر خارجه ایران خواستار تعیین تکلیف و مشخص‌شدن برنامه ایران درخصوص زمان بازگشت به گفتگو‌های احیای برجام در وین شد. توییت میخاییل اولیانوف در واکنش به توییت عباس اصلانی، خبرنگار ایرانی بود که به نقل از حسین امیرعبداللهیان نوشته بود: «وزیر خارجه ایران می‌گوید گفتگو‌های هسته‌ای با ۱+۴ به‌زودی ادامه خواهد یافت». اولیانوف با نقل این توییت نوشته بود: «به‌زودی؛ کسی می‌داند این در عمل چه معنایی ممکن است داشته باشد؟». نقل‌قول اشار‌شده از دیدار اخیر امیرعبداللهیان با دبیر‌کل جدید سازمان همکاری اقتصادی اکو بود، اما این اولین‌بار نبوده است که مقامات وزارت خارجه ایران زمان مربوط به بازگشت به مذاکرات احیای برجام را «به‌زودی»
اعلام کرده‌اند.
سؤال روسیه شبیه سؤال آمریکا
البته اولیانوف نیز اولین مقامی نیست که در واکنش به صحبت‌های مقامات ایران از نامعلوم‌بودن زمان مورد اشاره ایران برای بازگشت به مذاکرات احیای برجام می‌پرسد. پیش‌تر و در واکنش به همین مواضع، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز سؤال مشابهی را مطرح کرده بود. ند پرایس در اوایل مهر در پاسخ به سؤال خبرنگاران دراین‌باره گفته بود: «البته ما هم اظهارات امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران را که گفته است این کشور به میز مذاکرات بازمی‌گردد شنیده‌ایم. لازم است از آن‌ها پرسیده شود که منظور از عبارت «زود» یا «خیلی زود» چیست». پرایس افزود: «این چیزی است که در هفته گذشته بار‌ها شنیده‌ایم، اما هنوز به‌طور دقیق متوجه نشده‌ایم معنی آن چیست». وی در ادامه مدعی شد: «ما به‌نوبه خود آماده بازگشت به وین و به‌نتیجه‌رساندن مذاکراتمان هستیم؛ مذاکراتی که باید به‌سرعت پیش از بسته‌شدن پنجره فرصت بازگشت به برجام به نتیجه برسد». در واکنش به این اظهارات، امیرعبداللهیان که به‌تازگی از دیدار‌های متعدد در سفر به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد بازگشته بود، گفته بود: «برخی در ملاقات‌ها دوست دارند مدام بگویند اینکه شما می‌گویید به‌زودی این «به‌زودی» یعنی چند روز، چند هفته، چند ماه؟... به‌زودی یعنی به‌محض کامل‌شدن بررسی‌های ما، این اقدام را انجام خواهیم داد». وزیر خارجه ایران به عملکرد اروپا در موضوع اینستکس، کانال مالی اروپا برای ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا اشاره کرد و اینکه اروپایی‌ها هم آن زمان مدام وعده می‌دادند «به‌زودی این کانال راه‌اندازی می‌شود». او در ادامه تصریح کرد: «تفاوت بین به‌زودی ایرانی و به‌زودی غربی خیلی زیاد است. به‌زودی از نظر ما یعنی واقعا در اولین فرصتی که بررسی‌هایمان تکمیل شود. مهم این است که ما اراده بازگشت به مذاکره را داریم، اما مذاکره‌ای جدی و تأمین‌کننده حقوق و منافع ملت ایران».
اعتراض دوباره اولیانوف
این حتی اولین‌بار هم نیست که اولیانوف در توییتر کلافگی مسکو از تعلل ایران در بازگشت به گفتگو‌های وین را مطرح می‌کند؛ پیش‌تر نیز اولیانوف واکنش مشابهی به خبر دیگری نشان داده بود. در واکنش به نقل‌قولی از مقامات ایران که طبق آن، ایران در حال بررسی متن گفتگو‌ها و توافقات تا پایان دور ششم مذاکرات احیای برجام در دولت پیشین است، اولیانوف پرسیده بود آیا بهتر نیست این بررسی با حضور شرکت‌کنندگان مذاکرات که متن را در کنار ایران نوشته‌اند انجام شود؟ همچنین زمانی که مقامات ایران از گفتگو در بروکسل با مقامات اتحادیه اروپا درباره مذاکرات احیای برجام می‌گفتند، تأکید کرد این گفتگو‌ها نمی‌توانند جایگزین گفتگو‌های وین باشند. این اظهارنظر با واکنش سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز مواجه شد که گفته بود ایران مواضع روسیه را از مسکو دریافت می‌کند؛ اما کمی بعد و پیش از آنکه روز انجام مذاکرات بروکسل به روایت وزارت خارجه ایران برسد، طرف اروپایی نیز ناگهان اعلام کرد چنین گفت‌وگویی در بروکسل انجام نخواهد شد.
نارضایتی تیم رئیسی از نتیجه کار تیم روحانی
این مسئله در حالی از سوی مقامات دولت جدید ایران مطرح می‌شود که پیش‌تر مقامات دولت حسن روحانی، ازجمله شخص رئیس‌جمهور تبیین کرده بودند که مذاکرات به مرحله نهایی خود رسیده است و درصورتی‌که ایران تصمیم بگیرد، احیای برجام انجام و تحریم‌ها برداشته خواهد شد؛ اما برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که مقامات دولت و وزارت خارجه جدید از نتیجه گفتگو‌های پیشین با هدایت سیدعباس عراقچی، معاون پیشین وزیر خارجه ایران، راضی نیستند. تعیین تضمین برای تکرارنشدن این رفتار از سوی ایالات متحده و رفع تمامی تحریم‌های برجامی و غیربرجامی به موجب احیای برجام ازجمله نکاتی است که برخی گزارش‌ها به‌عنوان انتظارات دولت جدید ایران مطرح می‌کنند. درعینحال مقامات وزارت خارجه جدید تصریح کرده‌اند ایران پیش‌شرطی برای بازگشت به مذاکرات احیای برجام تعیین نکرده است.
روسیه، همچنان حامی موضع ایران در برجام
اولیانوف در واکنش دیگری بار دیگر تلاش کرد نشان دهد کشورش همچنان به موضع ایران در قبال برجام نزدیک است و انتقادات اصلی را متوجه طرف آمریکایی می‌داند. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین در توییتی تصریح کرد که تمامی طرفین مذاکرات وین هدف احیای برجام را دنبال می‌کنند. اولیانوف در توییتی در پاسخ به شخصی که درباره عدم ارائه ضمانت برجامی توسط بایدن به ایران صحبت می‌کرد، نوشت: «به نظرم این مسئله به مذاکرات بستگی دارد. خواسته ایرانیان به نظر منطقی و قابل توجیه است. این خواسته نه‌تن‌ها با عرف دیپلماتیک بلکه با عقل سلیم نیز همخوانی دارد». وی همچنین در پاسخ به توییت کاربر دیگری که می‌گفت تمایل‌نداشتن بایدن به حفظ توافق دلیل اصلی وضعیت مذاکرات وین است، بیان کرد: «من با نتیجه‌گیری شما موافق نیستم. شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین دیدگاه‌های مختلفی بر سر برخی مباحث دارند، اما تمامی آن‌ها ازجمله آمریکا به هدف احیای برجام به شکل اصلی خود چسبیده‌اند».
درعینحال از مواضع اخیر اولیانوف به‌عنوان نماینده روسیه به نظر می‌رسد تعلل ایران بدون تبیین برنامه‌ای برای زمان بازگشت به مذاکرات احیای برجام، طرف روسی را نیز ناراضی کرده است. مقامات وزارت خارجه ایران تأکید داشته‌اند که قصد بازگشت به مذاکرات احیای برجام و در نهایت بازگشت به تعهدات برای اجراشدن دوباره توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها در نتیجه آن را دارند، اما تا امروز خبری از این نیست که ایران چه زمانی به گفتگو‌های نیمه‌کاره‌مانده در وین باز خواهد گشت. در دیدار‌ها و تماس‌هایی که وزیر خارجه ایران با بازیگران برجام و طرف‌های نزدیک به پرونده در هفته‌های گذشته داشته است نیز سؤال درباره زمان بازگشت به مذاکرات ترجیع‌بند مباحث بوده است. هم‌زمان اسرائیل نیز در تماس‌ها و پیگیری‌ها در تلاش است طرف‌های توافق را برای عبور از برجام و استفاده از ابزار‌های قهری علیه ایران قانع کند و در همین رابطه و البته برای پیگیری مسائل دیگر، نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل نیز به‌تازگی با سفری به روسیه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور، گفتگو کرده است.
