سرانه مصرف گوشت قرمز ۳۶ درصد کاهش یافت
با وجود افزایش عرضه و افت تقاضا برای گوشت گوسفندی، قیمت خرده‌فروشی این محصول نه‌تنها کاهش نیافته بلکه مشاهدات میدانی حاکی از آن است که انواع گوشت گوسفندی در مناطق مختلف شهر تهران با قیمت و کیفیت متفاوتی به مشتریان عرضه می‌شود.
با علی اصغر ملکی، رئیس اتحادیه تهیه و توزیع‌کنندگان گوشت گوسفندی در مورد شرایط بازار و دلایل بالاماندن قیمت گوشت گوسفندی گفتگو کرده‌ایم.
وضعیت خرده‌فروشی گوشت گوسفندی چگونه است؟
شرایط بازار گوشت گوسفندی آرام است. با واریز حقوق کارمندان از روز شنبه هفته گذشته شاهد رشد نسبی تقاضای خرید گوشت گوسفندی و افزایش حداقلی قیمت‌ها بودیم، اما با گذشت ۲ تا ۳ روز و از روز دوشنبه به‌تدریج این تقاضا فروکش کرده و به‌دلیل کاهش تقاضا، قیمت‌ها کنترل و تثبیت شده یا سیر نزولی دارد.
چه عواملی در افت تقاضای گوشت گوسفندی مؤثر بوده؛ تقاضا چقدر کاهش یافته است؟
پیش‌تر سرانه مصرف سالانه گوشت قرمز ۱۲.۵ کیلوگرم بود، اما در سال‌های اخیر سرانه مصرف به ۸ کیلوگرم کاهش یافته است. دلیل افت ۴.۵ کیلوگرمی سرانه مصرف گوشت قرمز کاهش قدرت خرید به‌ویژه اقشار کم درآمد و شیوع بیماری کرونا بوده که موجب کاهش ۳۶ درصدی تقاضای خرید گوشت قرمز شده است، چون همزمان با رشد نرخ تورم، با شیوع کرونا بسیاری از مراکز پرمصرف، در حوزه گوشت، مانند تالار‌های پذیرایی، رستوران‌ها و حتی رستوران‌های بین‌راهی تعطیل شده است. علاوه بر آن میزان میهمانی‌های خانوادگی کاهش یافته و نگاه خانوار‌ها به مصرف غذا در رستوران‌ها به‌دلیل ترس از ابتلا به کرونا تغییر کرده است.
قیمت گوشت گوسفندی در ۳ هفته گذشته چقدر کاهش داشته است؟
باید توجه کرد که مغازه‌داران به هر حال باید گوشت را در زمانی مشخص به مشتریان بفروشند، زیرا گوشت هر چه بیشتر در مغازه بماند خشک یا فاسد شده و از کیفیت آن کاسته می‌شود. بر این اساس برخی مغازه‌داران همزمان با افت تقاضا در بازار، حتی به قیمت کاهش سود خود، به فروش گوشت اقدام می‌کنند، وقتی بازار کساد است چنین اتفاقی می‌افتد؛ یعنی یکی از دلایل افت قیمت گوشت، کم‌رونقی بازار است. البته میزان کاهش قیمت گوشت گوسفندی در چند هفته اخیر چندان زیاد نبوده و حداکثر افت قیمت خرده‌فروشی این نوع گوشت ۵ تا ۱۰ هزار تومان در هر کیلوگرم بوده است.
یعنی اخبار مربوط به کاهش قیمت گوشت به ۸۳ هزار تومان درست نیست؟
قیمت‌های اعلام‌شده، مبنی بر فروش گوشت گوسفندی به قیمت ۸۳ هزار تومان مربوط به نرخ گوشت میش است. تنها کسانی که بازار گوشت را می‌شناسند می‌توانند این موضوع را تشخیص دهند. متأسفانه تشدید خشکسالی و مشکلات دامداران برای تامین علوفه موجب افزایش کشتار بره ماده و میش شده است. دامداران به‌دلیل فقر مراتع و گرانی نهاده‌های تولید و بازنگشتن هزینه‌های جاری پروار دام، به کشتار بره ماده و میش ناگزیر هستند. نرخ دام زنده و گوشت این نوع بره و میش، با بره نر پرواری (شیشک) که «تهران‌پسند» باشد، متفاوت است.
با این حساب قیمت هر کیلو گوشت بره نر زنده پرواری باید چقدر باشد؟
با این شرایط اکنون در تهران قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه بدون دنبه بره ماده، با وزن مناسب، بنابر کیفیت، بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان است، اگرچه برخی بره‌های ماده فاقد وزن مناسب که به ناچار ذبح شده‌اند نیز با قیمت پایین‌تر در بازار عرضه می‌شود.
اما هر کیلوگرم گوشت شقه بدون دنبه بره نر پرواری (شیشک) با وزن ۲۰ تا ۲۲ کیلوگرم گوشت که همه‌پسند است، با قیمت ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان به‌دست مغازه‌داران می‌رسد و قصابی‌ها این نوع گوشت را با احتساب نرخ سود مصوب ۱۰ تا ۱۲ درصدی، به قیمت هر کیلوگرم ۱۳۰ تا ۱۳۵ هزار تومان عرضه می‌کنند.
همچنین قیمت هر کیلوگرم بره پرواری زنده با وزن مناسب (شیشک) در شهرستان‌ها و استان تهران از ۵۲ تا ۵۵ هزار تومان، بنابر میزان چربی و دنبه است که این نرخ برای خرید تکی شیشک زنده در کلانشهر تهران به هر کیلوگرم ۶۰ هزار تومان نیز می‌رسد.
با وجود رشد عرضه و کاهش تقاضا، علت بالاماندن قیمت گوشت گوسفندی چیست؟
قیمت کنونی گوشت گوسفندی بالا نیست. گوشت، در مقایسه با نرخ سایر کالاها، در یک‌سال گذشته، افزایش قیمت چندانی نداشته است. علت تثبیت قیمت گوشت قرمز نیز آن بوده که دام تولیدی به‌دلیل ممنوعیت صادرات، به مصرف بازار داخلی رسیده، اگر صادرات دام زنده انجام می‌شد به یقین قیمت گوشت قرمز افزایش زیادی را شاهد بود.
اما قیمت انواع قطعات گوشت گوسفندی در بازار خرده‌فروشی به‌مراتب بیش از نرخ‌های مذکور است، علت عرضه چندنرخی گوشت چیست؟
باید بپذیریم که گوشت ران، بهترین قطعه گوشت گوسفندی است، گوسفند نیز بیش از ۲ ران ندارد و اغلب مشتریان نیز متقاضی خرید این نوع گوشت مرغوب هستند. با این روند فروشندگان باید سایر قطعات گوشت گوسفندی مانند قلوه‌گاه، گردن، سردست و... را با قیمت پایین‌تری عرضه کنند.
با احتساب این افت قیمت، نرخ هر کیلوگرم گوشت ران مرغوب گوسفندی ۱۵۰هزار تومان و نوع ممتاز و بدون چربی آن حداکثر ۱۶۰ هزار تومان است. همچنین نوع پاک‌کردن گوشت گوسفندی برای هر مشتری متفاوت است و در قیمت خرده‌فروشی آن تأثیر دارد. ضمن این که اگرچه از نظر اغلب مردم تفاوتی بین انواع گوسفند وجود ندارد، اما هر دامی قیمت خود را بنابر مرغوب و نامرغوب‌بودن و نوع نژاد، قیمت مخصوص خود را دارد. به‌طور مثال قیمت دام تولیدی مناطق غرب کشور نسبت به مناطق شرقی بالاتر است.
اما این تفاوت‌ها برای مصرف‌کننده قابل تشخیص نیست و زمینه سوءاستفاده را فراهم کرده، چه باید کرد؟
مصرف کنندگانی که گوشت را می‌شناسند از کم و کیف آن اطلاع دارند، در عین حال بسیاری از مشتریان، گوشت گوسفندی را از قصابی‌های مورد اعتماد خود تهیه می‌کنند. اگرچه اینگونه افراد ممکن است گوشت را با نرخ بالاتری خریداری کنند، اما به کیفیت و بهداشت آن اطمینان دارند. از نظر جنسیت نیز گوشت بره ماده، میش و بز با شیشک تفاوت‌هایی دارد که شاید قابل تشخیص برای همه مردم نباشد، اساسا بر این اساس است که مردم از قصابی‌های مورد اعتماد خرید می‌کنند.
به‌نظر شما تأثیر رشد کشتار دام‌های ماده و مولد، بر چشم‌انداز بازار گوشت گوسفندی چه خواهد بود؟
ممکن است امسال به‌دلیل رشد تولید و انتقال دام مازاد سال گذشته، با مشکلی در تامین نیاز بازار به گوشت گوسفندی نداشته باشیم، اما قطعا در آینده نگرانی‌های کنونی دامداران، برای تولید و عرضه دام، به بازار منتقل خواهد شد و همکاران ما نیز باید از همین بازار دام مورد نیازشان را تامین کنند.
از ابتدای امسال بار‌ها نسبت به پیامد‌های منفی کشتار دام ماده و ضرورت رفع مشکلات دامداران هشدار داده‌ایم، زیرا در ۶ماه نخست امسال به‌دلیل فقر مراتع امکان چرای دام در مراتع وجود نداشته، دامداران به خرید علوفه برای تغذیه دام‌هایشان ناچار بوده و به‌دلیل افزایش قیمت علوفه اکنون توانایی مالی برای نگهداری و تغذیه دام‌های مولد را نداشته‌اند و به ناچار اینگونه دام‌ها را راهی کشتارگاه‌ها می‌کنند.
