دستورالعمل پیشگیری و کنترل کرونا در مدارس
در این راستا ضرورت دارد علاوه بر رعایت اصول بهداشتی، مقررات ویژه‌ای از طریق فاصله‌گذاری اجتماعی، برای کاهش مواجهات، متناسب با سطح اضطرار و درجه اهمیت فعالیت آموزشی و مهارتی در نظر گرفته شود.
توجه به پیشگیری از تجمع، رعایت فاصله گذاری در ترددها، و تهویه مناسب از موارد قابل توجه در بازگشایی مدارس است و کماکان اولویت شامل شستن دست‌ها، فاصله فیزیکی مناسب و استفاده از ماسک برای همه افراد (شفا) در مدرسه مورد تأکید است.
وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت در «دستورالعمل پیشگیری و کنترل کووید ۱۹ در مدارس، ویژه مدیران» که اخیرا تهیه و منتشر شده است بر ضرورت رعایت نکات ذیل از سوی مدیران مدارس تاکید کرده استکه در ادامه به آن اشاره می‌شود.
اصول پایه:
- انجام ارزیابی وضعیت آمادگی مدرسه و اقدام برای رفع مغایرت‌ها
- توجه به برنامه‌های آموزش سلامت و رعایت بهداشت فردی برای دانش‌آموزان و مخاطبان
- پایش و مراقبت از سلامت دانش آموزان توسط مراقب سلامت / رابط سلامت
- آموزش نیروهای خدماتی و نظارت بر عملکرد آنها به منظور اجرای دقیق برنامه مدون بهداشتی و گندزدایی مدرسه
- داشتن ارتباط و تعامل با مخاطبان و مسئولان نظارتی/ مدیریتی مافوق برای هر گونه فعالیت‌های اطلاع رسانی و اصلاحی
- تهیه و ثبت گزارشات برای پیگیری و رصد نظام مراقبت در مقابل کرونا طبق دستورالعمل‌های ابلاغی
- پیگیری و تأکید بر واکسیناسیون کامل همه عوامل مدرسه
- همکاری با ناظران بهداشتی مراکز خدمات جامع سلامت و همکاری انجمن اولیا و مربیان برای دادن اطمینان خاطر به خانواده‌ها و ترغیب آنها به رعایت اصول بهداشت فردی
فاصله‌گذاری اجتماعی:
- بازگشایی مدارس با ارزیابی‌های بهداشتی و حداکثر آمادگی و به صورت تدریجی صورت گیرد.
فعالیت مدارس روستایی و عشایری با رعایت پروتکل های بهداشتی، مجاز است.
- فعالیت های کارگاهی و مهارتی مدارس فنی‌و حرفه‌ای و متوسطه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مجاز است.
- تعداد افراد در کلاس‌ها با احتساب ۱.۵ متر فاصله و ۲.۲۵ متر مربع مساحت برای هر نفر در نظر گرفته شود.
- با توجه به ضرورت کنترل و نظارت دانش‌آموزان پیش‌دبستانی، پایه اول ابتدایی و استثنایی، نسبت دانش آموز به معلم کاهش یابد.
- قرار دادن صندلی، نیمکت، کامپیوتر و ... دانش‌آموز و نظایر آن در فواصل لازم و ایمن، حداقل با فاصله ۱.۵ متری در تمامی جهات صورت پذیرد.
- جهت حذف و یا کاهش مواجهات مستقیم کارکنان بخش‌های پرمراجعه مثل کتابخانه، پذیرش، اتاق سرپرستی، کارگاه‌ها و ... استفاده از موانع فیزیکی (مانند کشیدن پلاستیک، فاصله‌گذاری و نشان‌گذاری با طناب و ...) لازم است.
- از هر گونه تجمع در محل های عمومی اجتناب شود.
- مواجهه چهره به چهره کارکنان کاهش یابد و سعی شود از تماس تلفنی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی، ویدئو کنفرانس و تلفن برای برگزاری جلسات، حتی برای کارکنانی که در داخل یک ساختمان هستند، استفاده شود.
- در صورتی که مواجهه چهره به چهره کادر اداری، دانش‌آموز، هنر آموز، والدین، و ... با یکدیگر ناگزیر باشد، در حداقل زمان ممکن و با رعایت فاصله ایمن حداقل ۱.۵ متر و با استفاده کامل از ماسک و وجود تهویه هوایی مناسب برگزار شود.
- استراحت بین کلاس‌های دانش‌آموزان (زنگ تفریح کوتاه) در حداقل زمان و در زمان‌های مختلف بین کلاس‌ها انجام شود.
- ساعت شروع و پایان مدرسه به گونه‌ای تعیین شود که از هم زمانی رفت‌وآمد دانش‌آموزان و ازدحام جلوگیری شود.
- در واحد نگهبانی و ورودی مدرسه، حتی المقدور از ورود و تردد افراد و اشخاص و مراجعات متفرقه به محیط مدرسه جلوگیری به عمل آید و شیوه‌های پاسخگویی از ورودی مدرسه به نحوی باشد که فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شود.
- به منظور حفظ فاصله‌گذاری به ازای ۲.۲۵ متر مربع فضا برای هر دانش آموز، شرایط ایمنی فضا و تجهیزات و بهداشت محیط بر اساس دستورالعمل‌های موجود و نظر کارشناسان ذی ربط رعایت شود.
- ساعات حضور دانش‌آموز در این گونه مدارس، به دروس نیازمند تعامل بیشتر معلم با دانش آموز از قبیل ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، دروس مهارتی و ... اختصاص یابد و برای آموزش سایر دروس از بستر فضای مجازی استفاده شود.
- در مناطقی که از نظر آب و هوایی مساعد هستند، بهره‌برداری از فضای حیاط با رعایت استانداردهای بهداشت محیط، می‌تواند یکی از راهکارها باشد.
- در صورت فعال بودن سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان و کارکنان، حداکثر به تعداد صندلی و مشروط به واکسیناسیون راننده صورت پذیرد. افزایش تعداد سرویس‌های ایاب و ذهاب برای رعایت فاصله‌گذاری ایمن در جابه‌جایی صورت پذیرد.
- رعایت فاصله ایمن حداقل ۱.۵ متر در قسمت‌های عمومی از جمله نمازخانه، سلف سرویس، کارگاه‌ها و مسیر ورود و خروج الزامی است.
- فعالیت‌های ورزشی فرهنگی، به صورت انفرادی و یا گروه‌های حداکثر ۱۵ نفری، با رعایت فاصله گذاری اجتماعی در محیط های باز بلامانع است.
- پرسنل شاغل در مدارس اعم از خدماتی، اداری و آموزشی در صورت عدم انجام واکسیناسیون موظف به ارائه تست PCR منفی، هفته‌ای ۲ بار هستند.
غربالگری، مراقبت و بازگشت به مدرسه
غربالگری دانش‌آموزان و کارکنان مدارس در همه‌گیری کووید-۱۹ پیش از بازگشایی مدارس
لازم است، پیش از بازگشایی مدارس، فعالیت‌های زیر انجام پذیرد:
- آموزش لازم به والدین برای متعهد بودن آنها در مورد نفرستادن دانش‌آموز مبتلا یا مشکوک به بیماری واگیر به مدرسه انجام شود.
- مراقب سلامت مدرسه / رابط بهداشت لازم است در صورت مشاهده علائم بیماری در بین دانش‌آموزان و کارکنان، اقدامات بهداشتی لازم را مطابق فرآیند پاسخ سریع، انجام دهند.
- لازم است مدرسه برای کنترل ورود احتمالی کارکنان بیمار یا مشکوک به بیماری و جدا کردن آنها از افراد سالم، برنامه غربالگری، بیماریابی و جداسازی مشخصی داشته باشد و همچنین شیوه ای برای اطلاع‌رسانی به والدین یا سرپرست دانش‌آموزان فوق تعیین کند.
- در بدو ورود به مدرسه و روزانه همه دانش‌آموزان، معلمان و سایر کارکنان، از نظر وجود علائم بیماری به‌ویژه "تب" غربالگری شوند.
- مدرسه نسبت به ثبت و گزارش مبتلایان اقدام کند و در صورت نیاز به تصمیم گیری با کارشناسان ناظر بهداشت، مشورت کند.
نحوه مراقبت از افراد مشکوک یا مثبت و افراد در معرض تماس
فرد مشکوک یا مبتلا: برای تمام افراد علامت‌دار (تب‌دار و...) اعم از دانش آموز، کادر اجرایی، آموزشی، خدماتی و سرویس مدرسه، لازم است شناسایی و اقدامات زیر متعاقبا برای ایشان انجام گیرد:
- فرد مشکوک بلافاصله از سایرین جدا (با رعایت دستورالعمل‌های آموزش‌وپرورش برای دانش‌آموزان: اطلاع به والدین و...) و به مرکز منتخب خدمات جامع سلامت معرفی شوند. این افراد تا تعیین تکلیف توسط پزشک مرکز، حق ورود به مدرسه ندارند. برای این افراد در مرکز منتخب و پس از ویزیت پزشک تست انجام خواهد شد.
فرد در تماس با فرد مبتلا: تمام افراد در تماس با فرد مبتلا (از ۴۸ ساعت قبل از شروع علائم) باید شناسایی شوند: همکلاسی‌ها، افراد هم‌سرویس و کادر مدرسه افرادِ شناسایی شده به مراکز خدمات جامع سلامت منتخب برای بررسی و اجرای فرآیند Tracing (ردیابی بیماری) معرفی می‌شوند.
- افراد مبتلا پس از طی ایزوله (جداسازی) معمولا ۱۴ روزه با گواهی پزشک مرکز خدمات جامع سلامت منتخب، می توانند به مدرسه بازگردند.
- منطقه / ناحیه آموزش و پرورش لیست موارد مشکوک و مثبت شناسایی شده را به صورت هفتگی به آموزش‌وپرورش شهرستان / مرکز بهداشت شهرستان ارسال کند.
مراقبت از گروه‌های آسیب‌پذیر: سه گروه زیر با گواهی پزشک معتمد، به عنوان افرادی که در معرض ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ عارضه‌دار قرار دارند، در نظر گرفته شده است. فعالیت این گروه‌ها (دانش‌آموزان و کارکنان) تا زمان انجام واکسیناسیون به صورت غیرحضوری و مجازی برنامه‌ریزی شود:
گروه الف - بیماران با بیماری زمینه‌ای: بیماری قلبی- عروقی، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های کلیوی، فشار خون بالا، دیابت وابسته به انسولین، بیماری‌های تنفسی زمینه ای، آسم مقاوم به درمان، افراد مبتلا به چاقی مفرط (۴۰>BMI (شاخص توده بدنی))
گروه ب - بیماران با نقص ایمنی تحت درمان با کورتیکواستروئید به میزان بیش از ۱۲٫۵ میلی گرم پردنیزولون در روز بیش از دو هفته، شیمی درمانی، بدخیمی‌ها، پیوند اعضا.
گروه ج - مادران باردار، دانش‌آموزان مبتلا به فلج مغزی با ناتوانی حرکتی در دست‌ها، محدودیت بینایی شدید، کودکان ذهنی و اوتیسم و چند معلولیتی که توانایی خود مراقبتی مستقل مثل شستن دست‌ها و نگهداری ماسک ندارند.
پیشگیری و کنترل کووید ۱۹ در مدرسه
- مدرسه باید مطابق با دستورالعمل‌های شست‌وشوی مرتب و مکرر دست با آب تمیز و صابون مایع و استفاده از محلول الکل یا ژل ضدعفونی کننده دست را برای معلمان، کارکنان و دانش آموزان اجرا کند. ژل یا محلول با پایه الکل ضدعفونی کننده دست در همه کلاس‌های درس قرار داده شود.
بهداشت و حفاظت فردی توسط تمام افراد رعایت شود:
- بر جلوگیری از دست دادن، رو بوسی و بغل کردن افراد با یکدیگر نظارت شود.
- استفاده از ماسک برای همه افراد الزامی است و نحوه استفاده صحیح از آن توصیه و آموزش داده شود.
- نظارت شود که دانش‌آموزان از ماسک مناسب سن خود استفاده کنند.
- همه افراد ملزم به استفاده از وسایل شخصی هستند.
- نیروهای خدماتی در هنگام نظافت باید از لباس حفاظتی، ماسک و دستکش لاتکس یک بار مصرف استفاده کنند.
- برای ثبت حضور و غیاب، ترجیحا از سیستم تشخیص چهره کارتخوان کارکنان استفاده شود.
- در صورت داشتن دفتر حضور و غیاب، امکان ضدعفونی فراهم شود.
- برای تماس با دکمه‌های آسانسور، از دستمال کاغذی یا دستکش استفاده شود.
- آموزش داده شود که هنگام عطسه یا سرفه کردن از دستمال کاغذی استفاده شود و در صورتی که دستمال وجود نداشت از قسمت داخلی آرنج موقع سرفه و عطسه استفاده شود.
- آموزش داده شود که از تماس دست‌های آلوده با چشم، بینی و دهان خودداری شود.
- در نمازخانه‌ها استفاده از مهر و سجاده شخصی و رعایت فاصله ایمن ضرورت دارد.
- کارکنان خدماتی بعد از گندزدایی به‌ویژه در سطح مدارس و مجتمع‌های بزرگتر (در صورت امکان) دوش گرفته و در هنگام خروج با لباسی غیر از لباس کار، مدرسه را ترک کنند.
- توصیه شود که هر یک از معلمان از محلول ضدعفونی کننده شخصی استفاده کنند.
- آب آشامیدنی سالم برای همه دانش‌آموزان به ویژه مناطق محروم فراهم شود.
- گچ و یا ماژیک وایت برد مورد استفاده معلمان و دانش‌آموزان جدا باشد. در صورت امکان، دانش‌آموزان گچ ماژیک وایت برد شخصی به همراه داشته باشند.
- توصیه شود که معلمان و دانش‌آموزان از لیوان کاغذی یک‌بار مصرف و دستمال کاغذی شخصی استفاده کنند.
- توصیه شود که دانش‌آموزان تا حد امکان کمترین وسایل را بین خانه و مدرسه جابجا کنند. و همه معلمان و کارکنان و دانش‌آموزان در مدت زمان حضور در مدرسه باید از ماسک استفاده کنند.
- از تجمع در محیط‌های خاص مدرسه از قبیل دفتر، آبدارخانه، اتاق کپی، اتاق‌های کار عملی و آزمایشگاهی خودداری شود.
- گواهی سلامت مستخدمین و سرایداران مدارس کنترل و به روزآوری شود.
پوسترها، بنرها و استندهای مربوط به آموزش رعایت پروتکل‌های بهداشتی در معرض دید همه و در محل‌های مناسب نصب شوند.
