شروع مذاکرات را «علی باقری کنی»، معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان سه هفته پیش در توییتر اعلام کرد. او نوشته بود: «در تماس تلفنی با آقای انریکه مورا، آغاز مذاکرات با هدف لغو تحریمهای غیرقانونی و غیرانسانی در روز 8 آذرماه در وین مورد موافقت قرار گرفت.»
اینکه علی باقری در این پیام توییتری بر خلاف اصرار دولتهای غربی از عبارت «آغاز مذاکرات» و نه «از سرگیری مذاکرات» استفاده کرده نشاندهنده مخالفت طرف ایرانی با القائات و تبلیغات طرفهای غربی از مذاکرات امروز است.کشورهای غربی به فراخور این سیاست که قصد دارند همانند تجربه اجرای برجام در دوران اوباما انتفاع اقتصادی ملت ایران از توافق را به حداقل میزان ممکن برسانند در پی القای این گزاره هستند که مذاکرات امروز باید ادامه 6 دور مذاکراتی باشد که در دولت حسن روحانی در وین برگزار شد و چنانچه تیم مذاکرهکننده ایرانی برای کاری غیر از جمعبندی گفتوگوها پا به میز مذاکرات بگذارد مرتکب خواستههای زیادهخواهانه و غیرمعقول شده است.البته تیم مذاکرهکننده ایران فرمت شکلگرفته در وین را برای گفتوگو بر سر رفع تحریمها پذیرفته اما اعلام کرده که مذاکرات امروز را آغاز روندی جدید میداند نه ادامه شش دور قبلی. چنانچه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ماه پیش گفته بود:
«ما نمیخواهیم از نقطه بنبست مذاکرات وین وارد این گفتوگوها شویم.»شاید به همین دلیل هم مذاکرهکنندگان جدید ایران به دور از جناحبندیهای سیاسی برای رفع تحریمها راهی وین شده اند.
مذاکرهکنندگان جدید ایران
ترکیب تیم جدید مذاکرهکننده هستهای در وین نشان میدهد که راهبرد دولت سیزدهم برای حضور در مذاکرات و رسیدن به هدف نهایی یعنی رفع تحریمهای ظالمانه وغیرقانونی، تغییرات قابل توجهی نسبت به قبل داشته است.نکته قابل تامل عدم توجه به گرایشهای سیاسی برای انتخاب اعضای اقتصادی تیم مذاکرهکننده است. تقریبا همه اعضای متخصص اقتصادی در تیم مذاکره کننده، در دولتهای پیشین دارای مسئولیتهای ارشد سیاسی، اقتصادی و بینالمللی بودهاند.با توجه به این مسائل، تیم مذاکرهکننده به دور از جناحبندی و گرایشهای سیاسی داخلی، در وین برای رفع تحریمهای غیرقانونی پای میز مذاکره خواهد نشست.مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی، رضا نجفی، معاون امور حقوقی و بینالمللی، ابراهیم شیبانی، رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی، علی فکری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل سازمان سرمایه گذاری، احمد اسدزاده، سرپرست معاونت بینالملل و بازرگانی وزارت نفت و غلامرضا پناهی، عضو هیئت عامل و معاون امور ارزی و بینالملل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مذاکره کنندگانی هستند که علی باقری مذاکرهکننده ارشد کشورمان را در وین همراهی میکنند.
ترکیب تیم ایران در وین نشان میدهد اکثر اعضای تیم مذاکرهکننده به ویژه اعضای ارشد و رئیس آن دارای سابقه یا مسئولیت اقتصادی هستند و با هدف رفع تحریمها در مذاکرات حضور یافته اند. طبق گفته یک دیپلمات ارشد روس حضور برخی مقامات ارشد اقتصادی به معنای جدیت ایران و تسریع در مذاکرات و پرهیز از فرسایشی شدن آن است.میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین، در حساب کاربری توییتر خود نوشت:« ترکیب جدید هیئت ایران در مذاکرات وین بسیار چشمگیر است، به عقیده من باید این ترکیب را دلیلی برای اهداف جدی ایران در مذاکرات تفسیر کرد.»مذاکرات برای رفع تحریمها بسیار پیچیده و چند بعدی است. به همین دلیل نمایندگان دستگاههای مختلف اعم از حوزههای بانکی، انرژی، حمل و نقل، در تیم مذاکرهکننده حضور دارند. دو ماه پیش دستگاههای درگیر با تحریم نامهای از وزارت امور خارجه دریافت کردند. در این نامه خواسته شده بود برای تقویت تیم مذاکرهکننده کارشناسانی معرفی کنند که واجد سه خصوصیت باشند؛ به موضوعات حوزه کاری خود اشراف داشته باشند، پیچیدگیها و ظرایف تحریم را بشناسند و با حقوق بینالملل آشنایی داشته باشند.این نامه را تمام دستگاههایی که به نوعی درگیر تحریمها بودند، از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی بانک مرکزی وزارت صمت، وزارت نفت، وزارت راه و شهرسازی دریافت کردند. علاوه بر این با هدف استفاده از تجارب تیم سابق، تصمیم بر این شد که ترکیب کارشناسان تیم مذاکرهکننده در وزارت امور خارجه تغییر نکند و حتی بر تعداد آنها افزوده شود.علاوه بر اینها ترکیب تیم ایران در مذاکرات نشان میدهد که مقامات کشورمان بر نتیجه بخش بودن مذاکرات و پرهیز از فرسایشی شدن آن تاکید دارند. اگر طرف مقابل نیز اراده جدی برای دستیابی به توافق داشته باشد، دستیابی به نتایج عملی امکان پذیر است. در ادامه مروری بر سوابق تیم مذاکرهکننده هستهای خواهیم داشت.
علی باقری کنی؛ مذاکرهکننده ارشد
علی باقری کنی در راس هیئتی برای شرکت در دور جدید نشست کمیسیون مشترک برجام وارد وین پایتخت اتریش شده است.او معاون سیاسی وزیر امورخارجه کشورمان است. باقری همچنین معاون امور بینالملل قوه قضائیه ایران و دبیر ستاد حقوق بشر بودهاست. وی در دوران دبیری سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، معاون سیاست خارجی و امنیت بینالملل و همچنین دبیر این شورا و مذاکرهکننده ارشد پرونده هستهای ایران بود.وی که ریاست هیئت مذاکرهکننده ایران در نشست امروز با اعضای گروه 4+1 را برعهده دارد، پیش از این سفر گفته بود: «لغو تمامی تحریمهای مرتبط با برجام از جمله تحریمهای اعمال شده در چارچوب کارزار فشار حداکثری شرط لازم برای موفقیت در مذاکرات است.»باقری با بیان اینکه گفتوگوها در صورتی که تمام تحریمها لغو نشود؛ با شکست روبرو خواهد شد، اظهار داشت: «هرگونه پیشرفت در مسیر مذاکرات باید با لغو همه تحریمهای آمریکا همراه باشد و تضمینی مبنی بر اینکه دولت آینده در واشنگتن یک بار دیگر مانند دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا از توافق خارج نشود، وجود ندارد.»
|مهدی صفری؛ دیپلمات سابق
مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی یکی دیگر از اعضای تیم مذاکرهکننده ایران در وین است. صفری دارای مدرک دکترای برق و مخابرات است و درکشورهای اتریش، روسیه و چین سفیر بوده است. این دیپلمات کشورمان همچنین معاون اسبق آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه و معاون اسبق اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه بوده است. او همین چند روز پیش در سخنرانی خود در نشست وزرای امور خارجه اکو گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران بر سیاست گسترش روابط دوستانه با کشورهای دیگر به ویژه با کشورهای همسایه ادامه میدهد و مشارکت فعال و ترتیبات چند جانبه مانند سازمان همکاری اقتصادی اکو در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارای اولویت میباشد.»
رضا نجفی، معاون امور حقوقی و بینالمللی
آبان ماه سال جاری امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه، طی حکمی نجفی را به عنوان معاون حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه منصوب نمود.در بخشی از این حکم آمده است: «امید است با توکل بر خداوند متعال و پیروی از منویات مقاممعظم رهبری (مدظله العالی)، در تحقق سیاستها و راهبردهای دستگاه دیپلماسی بویژه سیاست خارجی متوازن، فعال، پویا و هوشمند و همفکری و تعامل با معاونان، مدیران و کارشناسان محترم در انجام وظایف محوله موفق باشید.»نجفی حالا عضوی از تیم مذاکرهکننده است. او پیش از این سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی بوده است. وی پیشتر هم مدیر کل صلح و امنیت بینالمللی وزارت امور خارجه بوده و دارای مدرک کارشناسی روابط بینالملل، کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دکترای حقوق بینالملل است. وی از آزادگان سرافراز و ایثارگران دفاع مقدس میباشد.
ابراهیم شیبانی، رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی
دیگر چهره شناخته شده تیم مذاکرهکننده ایران در وین ابراهیم شیبانی است. وی سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در وین (اتریش) بوده است.او که دارای دکترای اقتصاد است، در کارنامه خود ریاست کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مشاور اقتصادی معاون اول رئیس جمهور را دارد.
علی فکری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی
عضو دیگر تیم مذاکرهکننده کشورمان، علی فکری معاون سابق سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن است. این چهره دیپلماسی اقتصادی، رئیس اداره مقابله با تحریمها و همچنین رئیس اداره برنامههای اقتصادی وزارت امور خارجه بوده است.
احمد اسدزاده، سرپرست معاونت بینالملل و بازرگانی وزارت نفت
احمد اسدزاده دیگر عضو تیم مذاکرهکننده ایران در وین با مدرک تحصیلی دکترای مدیریت راهبردی دبیر سابق کمیته انرژی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی بوده است.
غلامرضا پناهی، عضو هیئت عامل و معاون امور ارزی و بینالملل بانک مرکزی
دیگر عضو تیم مذاکرهکننده ایران در وین، عضو هیئت عامل و معاون امور ارزی و بینالملل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. او عضو سابق هیئت مدیره و معاون ارزی و بینالملل بانک ملی جمهوری اسلامی ایران بوده است.پناهی که فوق لیسانس مدیریت علوم بانکی دارد، عضو اسبق غیر موظف هیئت مدیره بانک پی ال سی لندن، عضو اسبق غیر موظف هیئت مدیره میربیزنس بانک مسکو در روسیه و عضو اسبق کمیته عالی اعتباری بانک ملی در دبی بوده است.با توجه به این ترکیب به ویژه متخصصان اقتصادی حاضر در تیم و سوابق گسترده آنها در زمینه اقتصاد بینالملل، مشخصا میتوان به عزم جدی ایران برای دستیابی به یک توافق دقیق و جامع سیاسی- اقتصادی پیبرد.