نگاه ورایتی به فیلم‌های جشنواره کن ۲۰۰۸

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: مسئولان جشنواره فیلم کن از شصت و یکمین دوره آن به عنوان جشنواره‌ای "نو‌ شده" یاد کردند، اما اینکه تا چه حد می‌توانند به قول خود در این زمینه پای‌بند باشد از مهمترین محورهای بحث کن امسال است.

به گزارش مهر، ورایتی اعلام کرد به نظر می‌رسد تی‌یری فرومو در نخستین دوره کاری خود به عنوان مدیر عامل این جشنواره سینمایی معتبر و ژیل ژاکوب رئیس جشنواره کن دست به تغییرات فراوان زده‌اند.

هر چند، بخش مسابقه جشنواره کن شصت‌و‌یکم همچنان ویترینی برای نمایش آثار گروهی کوچک از فیلمسازان مولف و تقدیس شده است، اما در کنار آنها هشت فیلمساز حضور دارند که برای نخستین‌بار بخت خود را برای دریافت جایزه معتبر نخل طلا کن می‌آزمایند.

فرومو چهارشنبه در نشست مطبوعاتی جشنواره امسال که در سالنی مملو از جمعیت در گراند هتل پاریس برگزار شد، با تایید اینکه روند انتخاب فیلم‌های بخش‌های مختلف کن "بسیار دشوار" بوده، گفت: "سینما در حال تحول است و کن نیز در این روند با آن همراه." ژاکوب نیز در سخنرانی خود جشنواره دوره شصت و یکم را جشنواره‌ای "از ‌نو ‌متمرکز و نو شده" توصیف کرد.

اینکه کن تا چه حد می‌تواند به قول خود مبنی بر نوسازی پای‌بند باشد، بدون تردید از مهمترین محورهای بحث جشنواره خواهد بود. از سوی دیگر، فیلم‌های افتتاحیه و اختتامیه کن هنوز اعلام نشده است. در حالی که گفته می‌شود "جنسیت و شهر: فیلم سینمایی" مایکل پاتریک کینگ و "چی شد؟" بری لوینسن همچنان بخت زیادی دارند. فرومو گفت فیلم‌های افتتاحیه و اختتامیه و شاید یک فیلم دیگر حاضر در بخش مسابقه بعدا اعلام شود.

گنجاندن اُپوس دو قسمتی و چهار ساعتی "چه" استیون سودربرگ شامل دو فیلم "چریک" و "آرژانتین" در بخش مسابقه بسیار تعجب‌برانگیز بود، چرا که تا آخرین لحظه‌ها اصلا مشخص نبود سودربرگ که قبلا یکبار نخل طلا کن را برده، بتواند دو فیلم خود را سر وقت به جشنواره برساند. 

فرومو تضمین داد دیجیتال بودن روند پس از تولید به سودربرگ اجازه می‌دهد فیلم خود را که تولید مشترک فرانسه و اسپانیاست، تا آغاز جشنواره کامل کند.

حضور تریلر معمایی "بچه عوضی" ساخته کلینت ایستوود نیز در بخش مسابقه غافلگیرکننده بود، چرا که استودیو یونیورسال این فیلم را تا نوامبر امسال اکران نمی‌کند. "بچه عوضی" با بازی آنجلینا جولی، جان مالکوویچ و ایمی رایان پنجمین فیلم کارگردان برنده اسکار است که در بخش مسابقه کن شرکت می‌کند. نخل طلا از معدود جوایزی است که ایستوود هنوز در کارنامه ندارد.

آنطور که گفته می‌شود کمیته انتخاب جشنواره کن تا روز سه‌شنبه هنوز درباره انتخاب فیلم‌ها تصمیم قطعی نگرفته بود و چند فیلم از جمله "۲۴ شهر" جیا ژانگ ـ که از چین و "خوب، بد، عجیب" کیم جی ـ وون از کره جنوبی در فاصله جمعه تا یکشنبه دیده شدند.

فهرست بخش مسابقه امسال از توجه کمتر برگزارکنندگان جشنواره به فیلم های آمریکایی خبر می‌دهد، هر چند در بخش خارج از مسابقه فیلم‌های آمریکایی حضوری پرشمار دارند. نمایش سه فیلم مطرح آمریکایی با نقش‌آفرینی بازیگران سرشناس در بخش خارج از مسابقه می‌تواند تنور جشنواره امسال را حسابی گرم کند.

"ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین" استیون اسپیلبرگ روز ۱۸ مِی (۲۹ اردیبهشت) اولین بار در دنیا در جشنواره کن نمایش داده می‌شود. حضور اسپیلبرگ، جرج لوکاس تهیه‌کننده فیلم و بازیگران آن شامل هریسن فورد، شیا لابوف، کارن آلن و کیت بلانشت روی فرش قرمز، بیش از هر رویداد دیگری در جشنواره امسال توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را جلب خواهد کرد.
دریم ورکس و پارامونت پیکچرز چهارمین فیلم مجموعه "ایندیانا جونز" را از ۲۱ مِی (اول خرداد) در فرانسه و بلژیک و دو روز بعد از آن در دیگر کشورها توزیع خواهند کرد. "کنگ فو پاندا" دریم ورکس به کارگردانی مارک آزبورن و جان استیونسن نیز روز ۱۵ مِی (۲۶ اردیبهشت) در بخش خارج از مسابقه کن نمایش داده می‌شود.

ستاره‌هایی چون جک بلک، آنجلینا جولی، لوسی لیو، جکی چان و داستین هافمن در این انیمیشن کمدی حرف زده‌اند که از ششم ژوئن (۱۷ خرداد) در آمریکا اکران می‌شود. "ویکی کریستینا بارسلونا" ساخته وودی آلن که در اسپانیا فیلمبرداری شده، از دیگر فیلم‌های این بخش است که هفته اول برگزاری جشنواره به نمایش درمی‌آید.

تاکنون حضور اسکارلت جوهانسن و پنه‌لوپه کروز ستاره‌های فیلم جدید آلن در فرش قرمز قطعی شده، هر چند خاویر باردم دیگر بازیگر "ویکی کریستینا بارسلونا" هنوز سفر خود را به ساحل زیبا جنوب فرانسه تایید نکرده است. بخش مسابقه جشنواره امسال با حضور تعدادی از مهمانان همیشگی همراه است.

برادران بلژیکی ژان ـ پی‌یر و لوک داردن با درام "سکوت لورنا" درباره زنی جوان خود را برای دریافت سومین جایزه نخل طلا آماده کرده‌اند. آرنو دپلشن با "یک کریسمس" به کن بازگشته که داستانی درباره اتحاد خانوادگی با حضور ستاره‌های فرانسوی چون کاترین دونوو و ماتیو آمالریک است.
صرفنظر از فیلم دو قسمتی "چه"، به نظر می‌رسد "یک کریسمس" با مدت زمان دو ساعت و نیم طولانی‌ترین فیلم بخش مسابقه باشد. مدت زمان "بچه عوضی" ایستوود نیز ۱۴۰ دقیقه است. در میان فیلمسازان حاضر در بخش مسابقه جشنواره شصت‌و‌یکم تنها چارلی کافمن است که با اولین تجربه کارگردانی خود به کن می‌آید.

این فیلمنامه‌نویس معروف که برای "درخشش ابدی یک ذهن پاک" برنده اسکار شد، Synecdoche, New York را در بخش مسابقه دارد که فیلیپ سیمور هافمن در آن به نقش یک کارگردان تئاتر ظاهر شده است. از آمریکای لاتین والتر سالس و دانیلا توماس در فیلم برزیلی "خط عبور" به مضامین اجتماعی در برزیل معاصر پرداخته‌اند.

آتوم اگویان کانادایی با "ستایش" پا به رقابت گذاشته که داستانی درباره ارتباط بین نوجوانان و تکنولوژی جدید است و در آن اسکات اسپیدمن و ریچل بلنچارد بازی کرده‌اند. "۲۴ شهر" جیا ژانگ ـ که تنها فیلم چینی حاضر در بخش مسابقه است و این با محدودیت‌های دولت چین در فیلمسازی که حتی نمایش فیلم‌ها در خارج از این کشور را نیز دربر‌ می‌گیرد، بی‌ارتباط نیست.

نکته قابل توجه دیگر در بخش مسابقه جشنواره کن ۲۰۰۸ حضور چند فیلمساز نامدار با فیلم‌هایی متفاوت با آثار قبلی‌شان است. این مسئله یا کاملا تصادفی است یا از تمایل آنها برای استفاده از سینمای جریان روز برای پیدا کردن تماشاگران بیشتر خبر می‌دهد.

به عنوان مثال، ویم وندرس فیلمساز صاحبنام آلمانی با تریلر رومانتیک "فیلمبرداری از پالرمو" با بازی میلا یووویچ و دنیس هاپر به کن می‌آید. نوری بیلگه جیلان کارگردان پیشتاز سینمای ترکیه و دیگر فیلمساز محبوب کن که بیشتر برای درام‌های هنری و متفکرانه خود شهرت دارد با فیلم پلیسی "سه میمون / رویای بیداری" در بخش مسابقه حاضر است.
فرانسه در این بخش سه نماینده دارد: "یک کریسمس" آرنو دپلشن و La Frontiere De L Aube فیلیپ گارل مرد خستگی‌ناپذیر سینما موج نو. به گفته فرومو نام فیلم سوم بعدا اعلام می‌شود. یکی از جالبترین نکات درباره بخش رسمی کن ۲۰۰۸ توجه ویژه به فیلمسازانی است که هر چند در کشورهای خود زیاد درباره آنها صحیت می‌شود، اما در سطح جهانی کمتر مولف به حساب می‌آیند.

نزدیکترین نمونه در این زمینه انیمیشن "والس با بشیر" ساخته آری فولمن از رژیم صهیونیستی است که به حمله سال ۱۹۸۲ این رژیم به لبنان می‌پردازد. از دیگر رقبای کمتر شناخته شده بخش مسابقه می‌توان به کورنل موندروچیو مجارستانی با فیلم "دلتا" اشاره کرد که داستان آن در یک دهکده روی می‌دهد.
همینطور ماتیو گارونه از ایتالیا با درام مافیایی "گومورا" بر مبنای رمانی پرفروش و اریک کو فیلمساز معروف سنگاپوری با فیلم به زبان تامیل  "جادوی من" که درامی با موضوع ارتباط پدر و پسر است. کو پیش از این در بخش دوهفته کارگردانان کن حضور داشته است.

بریلانته مندوزا فیلمساز پرکار اما نه چندان شناخته شده فیلیپینی با "سربیس" در بخش مسابقه حضور دارد. او در دوره قبلی کن فیلم "فرزندخوانده" را در بخش دوهفته کارگردانان داشت. آرژانتین نیز دو فیلم دارد: لوکرسیا مارتل که قبلا با "دختر مقدس" در بخش مسابقه کن بود با "زنان بدون سر" بازمی‌گردد که یک درام سیاسی با موضوع زنان است و پابلو تراپرو هم Leonera را با خود به کن می‌آورد.

Divo, Il پائولو سورنتینو به عنوان دیگر نماینده ایتالیا در بخش مسابقه جشنواره کن شصت‌و‌یکم شرکت می‌کند و درباره جولیو آندروتی سیاستمدار معروف ایتالیایی است که هفت دوره نخست‌وزیر این کشور بود. "خون دیوانه‌وار" مارکو تولیو جوردانا درباره یک گروه بازیگری معروف در عصر موسولینی، سومین نماینده ایتالیا در جشنواره امسال است که در بخش نمایش‌های ویژه پخش می‌شود.

آسیا در بخش مسابقه کن امسال حضوری ضعیف دارد، اما سینمای کره دو فیلم با خود آورده که هر دو می‌توانند توجه علاقمندان سینما را جلب کنند. وسترن "خوب، بد، عجیب" کیم جی ـ وون در بخش خارج از مسابقه پخش می‌شود و اکشن با موضوع قاتل زنجیره‌ای "تعقیب‌کننده" که اولین ساخته نا هونگ ـ جین است در بخش نمایش‌های نیمه‌شب به نمایش درمی‌آید.

امسال دو فیلم مستند با مضمون دو چهره مطرح دنیای ورزش در جشنواره کن حاضر هستند. دیگو مارادونا ستاره اسبق تیم ملی فوتبال آرژانتین در مستند "مارادونا" به کارگردانی امیر کوشتوریستا ظاهر شده که از فیلم‌های بخش نمایش‌های نیمه‌شب است و مایک تایسن میز در فیلم زندگینامه‌ای "تایسن" ساخته جیمز توباک حضور دارد که در بخش "نوعی نگاه" پخش می‌شود.
مستند "رومن پولانسکی: تحت تعقیب و دلخواه" ساخته ماریانا زنوویچ که در جشنواره ساندنس بسیار مورد توجه قرار گرفت، در بخش نمایش‌های ویژه حضور دارد. تریلر فراطبیعی "نظارت" به کارگردانی جنیفر لینچ دختر دیوید لینچ سومین فیلم بخش نمایش‌های نیمه‌شب است که در آن جولیا اورموند و بیل پولمن بازی می‌کنند.

در بخش نمایش‌های ویژه به دو فیلم از کارگردانان صاحبنام برمی‌خوریم: "از زمان و شهر" ساخته ترنس دیویز از آمریکا و "خاکستر زمان" به کارگردانی وونگ کار وای از هنگ کنگ. مستند C est Dur D etre Aime Par Des Cons ساخته دانیل لکونت تهیه‌کننده و کارگردان فرانسوی دیگر فیلم بخش نمایش‌های ویژه است.

19 فیلم بخش رسمی "نوعی نگاه" که ریاست هیئت داوران آن به عهده فاتح آکین است، از تلاش برگزارکنندگان جشنواره امسال برای انتخاب فیلم‌های مختلف خبر می‌دهد، هر چند همین انتخاب‌ها نیز بحث‌انگیز است. در این بخش حداقل پنج فیلم فرانسوی شامل "زندگی مدرن" ریموند دوپاردون، Johnny Mad Dog ژان ـ استفان سوور و "ورسای" پی‌یر شولر حضور دارند.
حضور این همه فیلم فرانسوی در بخش نوعی نگاه یک خبرنگار را بر آن داشت به طعنه از فرومو بپرسد چرا بیشتر از این فیلم فرانسوی انتخاب نکرده است. بخش جنبی جشنواره کن همواره با این اتهام رو به رو بوده که بیشتر جایی برای فیلم‌های رانده شده از بخش مسابقه است. شاید به همین دلیل بوده که برگزارکنندگان جشنواره شش فیلم اول و تعدادی فیلم دوم را برای حضور در این بخش انتخاب کرده‌اند.
بعضی از فیلم‌های انتخاب شده برای بخش نوعی نگاه از رادار بسیاری از جشنواره‌ها خارج است که نمونه آن فیلم‌هایی نظیر "کلاه سبز" ساخته لیو فندو فیلمساز زاده پکن و "پارک کردن" به کارگردانی چانگ منگ ـ هنگ فیلمساز تایوانی است که فیلم عجیب وغریب و سیاه و سفید "دکتر" را در کارنامه دارد.
معروفترین نام‌های حاضر در این بخش بونگ جون هو، لئو کاراکس و میشل گوندری هستند که به اتفاق فیلم فانتزی سه اپیزودی "توکیو!" را ساخته‌اند. از فیلمسازان شناخته‌شده‌تر بخش نوعی نگاه می‌توان به کیوشی کوروساوا فیلمساز ژاپنی اشاره کرد که با درام "سونات توکیو" حضور دارد و بنت همر از نروژ با فیلم تحسین‌شده O Horten درباره یک راننده بازنشسته قطار که قصد خودکشی دارد.
تامس کلی بریتانیایی با فیلم "سوی کابوی" و امت اسکالانته فیلمساز مکزیکی با دومین فیلم خود "حرامزاده‌ها" که درامی درباره موضوع مهاجران مکزیکی است به بخش نوعی نگاه می‌آیند. آمریکا نیز با فیلم "وندی و لوسی" ساخته کلی ریشار در این بخش حضور دارد و آندراس درسن با فیلم "ابر ۹" حاضر است.
تعدادی از فیلم‌های بخش نوعی نگاه به واسطه فیلم‌های قبلی سازندگانشان باعث کنجکاوی هستند. نمونه آن درام رومانتیک "نمک این دریا" نخستین فیلم آن‌ماری جاسر فیلمساز فلسطینی که سپتامبر پیش در جشنواره فیلم سن سباستین برنده جایزه شد.
در میان ۱۹ فیلم بخش نوعی نگاه هفت فیلم می‌توانند در بخش دوربین طلایی جشنواره کن نیز شرکت کنند که به فیلم‌های اول اختصاص دارد. ریاست هیئت داوران این بخش را برونو دومون فیلمساز فرانسوی به عهده دارد. هو هسیائو هسین فیلمساز تایوانی هم رئیس هیئت داوران بخش سینه‌فونداسیون و بخش فیلم کوتاه شصت و یکمین جشنواره فیلم کن است.
سوزان بیر کارگردان دانمارکی، ماریانا هندز بازیگر زن فرانسوی، اولیویه آسایاس کارگردان فرانسوی و لری کاردیش متصدی موسسه فیلم و سینما "موما" از آمریکا دیگر اعضاء هیئت داوران بخش سینه‌فونداسیون و بخش فیلم کوتاه جشنواره کن امسال هستند.
17 فیلم از کشورهای رومانی، آرژانتین، فرانسه، بریتانیا، جمهوری چک، فنلاند، برزیل، روسیه، کره جنوبی، آمریکا، آلمان، آمریکا، بلژیک و ... در بخش سینه‌فونداسیون حضور دارند. این بخش در ۱۹۹۸ راه‌اندازی شد و هر سال فیلم‌هایی از مدارس فیلمسازی سراسر دنیا انتخاب می‌کند و هدف آن کشف فیلمسازان جدید است.
به گفته فرومو امسال در مجموع ۱۷۹۲ فیلم برای شرکت در بخش‌های رسمی جشنواره ارائه شده بودند که ۱۱ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۷ بود. این مسئله از افزایش تولیدات سینمایی در سراسر دنیا خبر می‌دهد که بخشی از آن به خاطر رشد سینما در کشورهای در حال رشد است.
ریاست هیئت داوران جشنواره کن سال ۲۰۰۸ را شان پن به عهده دارد و سرجیو کاستلیتو بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایتالیایی، ناتالی پورتمن بازیگر آمریکایی، آلفونسو کوارون کارگردان مکزیکی، آپیچاتپنگ ویراستاکول کارگردان تایلندی، الکساندرا ماریا لارا بازیگر آلمانی و رشید بوغریب کارگردان فرانسوی دیگر داوران بخش مسابقه هستند.
پارسال ۹ نفر به عنوان داور بخش مسابقه حضور داشتند که امسال این تعداد به هفت نفر رسیده است. شصت و یکمین جشنواره فیلم کن از ۱۴ تا ۲۵ مِی (۲۵ اردیبهشت تا پنجم خرداد) برگزار می‌شود.