چگونه ماهی قزل آلا را برای طولانی مدت در یخچال نگهداری کنیم؟
ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان و سایر آبزیان دارای سطوح بالایی از اسیدهای چرب غیراشباع هستند که به دلیل اثرات مفید این نوع اسیدهای چرب بر سلامتی انسان، مصرف آن‌ها توصیه می‌شود. ولی این اسیدهای چرب در برابر فساد اکسیداتیو بسیار حساس هستند و عمر ماندگاری این محصولات و ویژگی‌های کیفی آن‌ها در طول نگهداری به دلیل فسادهای باکتریایی و اکسیداتیو، کاهش می‌یابد. محققان در پژوهشی اثر ضداکسیداسیونی عصاره‌های آویشن، موسیر و زردچوبه را بر ماندگاری فیله ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش آمده است: ۶۰ عدد ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمانی پرورشی از یک مزرعه پرورش ماهی سردآبی واقع در حومه ساری خریداری و درون جعبه‌های حاوی یخ گذاشته شده و بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شدند. ابتدا نمونه‌های ماهی با آب قابل شرب شست‌وشو شد و پس از سرزنی، فلس‌کنی و تخلیه شکمی، از هر ماهی فیله تهیه شد.
براساس آن چه در این مطالعه آمده است، ۱۲ عدد از فیله‌های ماهی به عنوان نمونه روز نخست آزمایش انتخاب شدند. ۱۲ عدد از فیله‌ها به عنوان نمونه شاهد بسته‌بندی شدند و ۳۶ فیله باقی‌مانده به سه گروه مساوی تقسیم و به روش غوطه‌وری برای تهیه تیمارها مورد استفاده قرار گرفتند.
نویسندگان این مقاله می‌گویند: به منظور تهیه‌ی تیمارها، فیله‌های ماهی هر یک به وزن تقریبی صد گرم، هر کدام به مدت۱۰ دقیقه به صورت جداگانه به نسبت یک به دو، در محلول‌های عصاره آویشن، موسیر و زردچوبه غوطه‌ور شدند و پس از خارج کردن از محلول‌ها، به مدت ۳۰ ثانیه در دمای آزمایشگاه در حالت آبچکان قرار گرفتند. برای اطمینان از پوشش کافی و مناسب از محلول‌های آزمایشی، این عمل سه بار تکرار شد.
در این مطالعه آمده است: برای ایجاد یکنواختی بیشتر در نمونه‌های تهیه شده، فیله‌های مربوط به هر تیمار با هم مخلوط شدند و بدین ترتیب، پس از اطمینان از ایجاد پوشش مناسب از محلول‌های آزمایشی، بسته‌بندی درون بسته‌های زیپ کیپ انجام و در یخچال به مدت ۲۰ روز نگهداری شد. به منظور بررسی اثر ضداکسیداسیونی عصاره‌های به کار رفته در نمونه‌های تیمار شده، در زمان‌های ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ روز از دوره نگهداری، از هر تیمار به صورت تصادفی نمونه‌گیری شد و به منظور تعیین ویژگی‌های شیمیایی، با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند.
پژوهشگران بیان می‌کنند: نتایج حاصل از آزمایش‌ها نشان داد، کاربرد پوشش خوراکی عصاره‌های مختلف گیاهی به کار رفته دارای اثر ضداکسیداسیونی است و می‌توان از آن‌ها به عنوان یک پوشش زیست تخریب پذیر جهت نگهداری از فرآورده‌های گوشتی استفاده کرد و ماندگاری محصول را بهبود بخشید. همچنین نتایج تحقیق حاضر نشان داد، استفاده از عصاره آویشن به عنوان یک ترکیب ضداکسیداسیونی طبیعی قادر است در مقایسه با دو عصاره زردچوبه و موسیر به شکل موثرتری فساد اکسیداسیونی را در فیله‌های ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در طول دوره نگهداری در یخچال به تاخیر انداخت و در نتیجه موجب افزایش ماندگاری آن شد.
این پژوهش توسط یاسمن فهیم دژبان و مونا معراجی از گروه شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه انجام شده و نتایج حاصل از آن در چهارمین شماره‌ی بیست‌ونهمین دوره‌ی مجله علمی شیلات ایران منتشر شده است.
