نوه امام: اجتهادهای مختلف را به رسمیت بشناسیم

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی در دیدار اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان با تاکید بر ضرورت اجتهاد در اندیشه امام خمینی (ره) گفت:« پیش از این هم گفته بودم که باید به امام و اندیشه های امام به عنوان یک مکتب نگاه شود.»

وی افزود:« متاسفانه به نظر می‌رسد بحث اجتهاد در اندیشه امام از سوی برخی به عمد، بد فهمیده شد.»

به گزارش آفتاب، در این دیدار که در آستانه برگزاری همایش تبیین اندیشه‌های سیاسی امام خمینی(ره) برگزار شد، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با گرامیداشت روز معلم و یاد و خاطره آیت‌الله شهید مرتضی مطهری، به وجود برخی نحله‌های فکری در تاریخ اسلام اشاره و از یكی از آن‌ها یعنی از نحله اهل حدیث كه تقید خشك و غیرمجتهدانه را سرلوحه خویش قرار داده بودند، یاد كرد و با اشاره به تداوم تاریخی این نحله یادآور شد:« می‌توان گفت جریان القاعده در جهان امروز بازخورد آن نحله‌ای است که برآمده از تفکر اهل حدیث است. این تفکر می‌گوید برای سوالات جدید باید به دنبال پاسخ‌های از پیش تعیین شده در متون مقدس برگردیم. عدم پذیرش نقش زمان و تاثیر دوره‌های مختلف زمانی در اجتهاد از متون مقدس از مهم‌ترین ویژگی‌های این تفکر است؛ البته این جریان مختص اسلام نیست و در سایر ادیان هم دیده می‌شود.»

نوه امام در این باره تصریح کرد:« طبعا یکی از آفت‌های این تفکر جمود و در خود تنیدگی است و ممکن است فی حد نفسه طرفداران پاک و مخلص داشته باشد اما معمولا این قضایا مدافعانی پیدا می‌کند که نان به نرخ روز خور هستند و کاسه داغ‌تر از آش می شوند و شروع می‌کنند شعارهای مهم‌تر از متن دادن.»


نوه امام راحل، عارف به زمان بودن را از ویژگی‌های مهم و ضروری مجتهد دانست و اظهار داشت:« مجتهد می‌تواند حتی در زمانی که باب علم هم باز و امام معصوم در دسترس است، اجتهاد کند. ائمه بزرگوار ما به شاگردان و پیروان خود روش اجتهاد را یاد داده‌اند. وقتی شاگردان امام صادق از او می‌پرسیدند فلان مطلب را از کجا فهمیدید امام نمی‌فرمودند هر چیزی که من می‌گویم درست است، بلكه در برابر این پرسشها توضیح می‌دادند.»

سیدحسن خمینی تاکید کرد:« دنیای جدید هر 10 سال به اندازه قرون اولیه اسلام مساله جدید دارد که در آن‌ها به اجتهاد نیاز داریم.»

وی معنویت بی‌شریعت را آفت بازگشت به دین عنوان کرد و اظهار داشت:« بحران‌های بزرگ جهان در قرون اخیر مثل جنگ‌های جهانی باعث شد تا بشر به این نتیجه برسد که علم منهای دین چه فضایی را می‌تواند برای دنیا به وجود بیاورد. امروز وظیفه ما این است كه هشیار باشیم که معنویت بدون شریعت چه مصائبی را پدید خواهد آورد.»

سیدحسن خمینی در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح نحله‌های گوناگون مواجهه با امام و اندیشه‌ی ایشان پرداخت و افزود:« این که دوره امام را تمام شده تلقی کنیم یا در مقابل بخواهیم برای هر پرسش جدید به دنبال پاسخ از پیش داده شده در سخنان امام که همان متن مقدس انقلاب اسلامی است، بگردیم و یا این که برای یافتن راه حل‌های جدید در متون و اندیشه امام اجتهاد کنیم، سه راهی است كه پیش روی جامعه امروز ماست.»

وی با تاکید بر این که اجتهاد باید چهارچوب مشخص داشته باشد، خاطرنشان ساخت:« اجتهاد فراتر و متفاوت از نقد است. در اجتهاد مجتهد از نقد می‌گذرد تا به اعماق حقیقت دست یابد.»

نوه امام راحل افزود:« متاسفانه بحث اجتهاد در اندیشه امام از سوی برخی بد فهمیده شد و به نظر می‌رسد کسانی به عمد می‌خواهند مباحث را بد بفهمند.»

فرزند یادگار امام تصریح کرد:« راه مورد نظر ما درباره اندیشه امام این است که به عنوان کسانی که اندیشه امام را به مثابه اندیشه های حقیقی و متن مقدس انقلاب می پذیرند در این اندیشه اجتهاد كنیم.»

سیدحسن خمینی در ادامه با اشاره به چالش های دین و مردم سالاری، آزادی و عدالت، عدالت و دین و ... گفت: « دغدغه پاسخ به سوالات جدید دغدغه مقدسی است، اما باید پذیرفت که لزوما همه جواب ها درست نیستند فقط یکی از جواب ها درست است ولی همان طور که ما نمی توانیم اجتهادهای دارای اصول را در مکتب امام صادق تخطئه کنیم باید حق اجتهادهای مختلف را به رسمیت بشناسیم ولی این به معنای آن نیست كه لزوما بگوییم همه‌ی آنها درست است.»

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی بر این که آیا بر مبنای اندیشه حضرت امام نظامیان بعد از استعفا از عرصه ی نظامی گری می توانند وارد سیاست بشوند، گفت:« در فضای نظامی مسایل آمرانه انجام می شود اما در جریانات سیاسی افراد نه با دستور، که با گفت وگو و نقدو نظر عمل می کنند. برداشت من از نظریات حضرت امام این است که اگر نظامی سلاح بر زمین گذاشته و استعفا دهد اشکالی ندارد در سیاست وارد شود.»

فرزند یادگار امام افزود:« این که حضرت امام در وصیت نامه الهی – سیاسی خود در دو جا بر مساله عدم دخالت نظامیان در سیاست تاکید کرده است، نشان می دهد این نگرانی تنها مربوط به برهه خاصی نیست.»

سیدحسن خمینی در پاسخ به سوال دانشجوی دیگری در خصوص حدود و ثغور اجتهاد اظهار داشت: « باید بتوانیم متد و اصول روشنی برای اجتهاد در متون انقلاب تعریف کنیم. در این صورت می توان اجتهاد کرد.»

نوه امام راحل در پاسخ به سوال دانشجویی در خصوص مردم سالاری در اندیشه امام گفت:« در این مساله باید به گونه ای عمل کرد که نه به شرک آلوده بشود و نه به گونه ای باشد که هیچ کس نتواند حق رای داشته باشد و هیچ دخالتی برای آرای عمومی نباشد.»

سیدحسن خمینی در پاسخ به سوال دانشجوی دیگری در خصوص نحوه ی تکوین نظریه ولایت فقیه گفت: « صرف نظر از برداشت های گوناگون ، ولایت فقیه چیزی نیست که در آستانه انقلاب از سوی حضرت امام(ره) مطرح شده باشد بلکه این تئوری سال ها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی ایشان در نجف و در محافل علمی توسط امام و شاگردانشان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.»

نوه امام راحل در پایان با یادآوری سالگرد درگذشت کیومرث صابری فومنی در 11 اردیبهشت یاد و خاطره این هنرمند متعهد و همه اصحاب فرهنگ و ادب را گرامی داشت.

گفتنی است، همایش دو روزه تبیین اندیشه های سیاسی امام خمینی پانزده و شانزده اردیبهشت سال جاری از سوی موسسه تنظیم و نشر آثار امام و با همکاری انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه گیلان در این دانشگاه برگزار می شود.