تخت گاز خودرو خلاف جهت دلار
حالا در حالی خبرهای خوبی از احیای برجام شنیده می‌شود که وضعیت مهم‌ترین بازارهای پایتخت هم قابل‌توجه است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، با انتشار توییتی نوشت: «همه طرف‌ها در مذاکرات وین قبول دارند که در مسیر رسیدن به توافق و برداشتن تحریم‌ها پیشرفت‌هایی رخ‌داده است.» اولیانوف اما بازهم گفته است که همچنان برای رسیدن به نتیجه نهایی، تداوم اقداماتی بیشتر، ضروری است. هم‌زمانی توییت خبرگزاری ایرنا و توییت نماینده روسیه باعث شده است که بازگشت برجام دوباره در محافل سیاسی و اقتصادی مطرح شود و بازارها نیز در برابر این خبرها ساکت ننشسته‌اند. گفته می‌شود، مذاکرات رفع تحریم‌ها در چند روز گذشته پیشرفتهای نسبتاً مثبتی را تجربه کرده و می‌توان محتاطانه این ادعا را مطرح کرد که با وجود پیچیدگی‌ها و مسیر پرپیچ‌وخم پیش‌رو، شمارش معکوس برای احیای توافقات آغازشده است.
هم‌زمان گفته می‌شود کشورهای مشارکت‌کننده در گفت‌‌و‌گوها، از پیشرفتهای مثبت در روند مذاکرات خبر داده‌اند. در همین زمینه هم مذاکره‌کننده ارشد ایران نیز روند مذاکرات را مثبت و روبه‌جلو ارزیابی کرده است. در پی خبرهای مثبتی که از احیای برجام شنیده می‌شود، قیمت دلار در روزهای اخیر با کاهش همراه شده است. به‌طوری‌که هر قطعه از این اسکناس آمریکایی روز گذشته در بازار آزاد در محدوده قیمتی 28هزار و 380تومان معامله شد. از سوی دیگر، قیمت دلار در صرافی‌های بانکی هم به 26هزار و 889تومان رسید که نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته، حدود 101تومان ارزان‌تر شد. همچنین روز گذشته، قیمت خرید یورو ۲۹هزار و ۹۷۰تومان و قیمت فروش آن ۳۰هزار و ۵۷۵تومان از سوی صرافی ملی اعلام شد که قیمت فروش یورو نسبت به روز کاری هفته گذشته ثابت مانده بود. در پی خبرهای رسیده از پیشرفت برجام، قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید دیروز با ۸۰هزار تومان کاهش نسبت به اواخر هفته گذشته در بازار آزاد تهران به ۱۲میلیون و ۶۲۰هزار تومان رسید.
همچنین، قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز به ۱۲میلیون و ۳۵۰هزار تومان رسید. در پی زمزمه‌های رسیده از احیای برجام، در مجموع قیمت دلار در بازار آزاد و همچنین صرافی‌های دولتی نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته کاهشی بود؛ اما درحالی‌که مذاکرات وین و احتمال گشایش در این زمینه قیمت دلار را به کانال ۲۸هزار تومان هم رساند، قیمت خودرو در رفتاری عجیب و غیرمنتظره صعودی شد. به‌طوری‌که بر اساس اخبار رسیده، پژوپارس تا 400میلیون تومان هم پیش رفت و حتی افزایش روزانه یک‌میلیون تومانی قیمت پراید نیز در دو روز گذشته خبرساز شد. خبرهای رسیده از افزایش قیمت خودرو در حالی است که مذاکرات دور هشتم وین شروع‌شده و اخبار منتشرشده در این زمینه حاکی از پیشرفت‌هایی در روند مذاکرات است که این موضوع قیمت ارزهای بین‌المللی را با روند کاهشی اما خودروها را در روزهای اخیر در فاز افزایشی قرار داده است. پرسشی که اذهان عمومی را درگیر کرده این است که چرا در آستانه گشایش‌های اقتصادی و روند کاهشی قیمت ارزهای بین‌المللی، قیمت خودروهای داخلی رو به افزایش است؟
آن‌طور که رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو درباره واکنش عجیب و متفاوت بازار خودرو به رسانه‌ها خبر داده: «در دو-سه روز گذشته و با شروع مذاکرات وین تعداد معاملات بازار خودرو تقریباً به صفر رسیده است اما فروشندگان قیمت خودروی خود را در آگهی‌ها بالا می‌برند.»
او ادامه داد: «علت اصلی این ماجرا این است که عرضه خودرو به بازار بسیار کم شده و نمایشگاه‌داران گاهی برای تأمین خودروی صفر باید به بیشتر از ۳۰آگهی زنگ بزنند و با ده‌ها همکار خود صحبت کنند تا بتوانند خودروی سفارشی مشتری خود را تأمین کنند.» رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو همچنین توضیح می‌دهد: «در حال حاضر خودرو برای فروش در بازار بسیار کم است. به دلیل ممنوعیت واردات، موجودی خودروهای خارجی نمایشگاه‌داران که تقریباً به صفر رسیده و هرچه خودروی خارجی وجود دارد در دست مشتریان است که سال‌به‌سال هم تعداد این خودروها به دلیل استهلاک کمتر می‌شود.» به گفته این فعال بازار خودرو: «عرضه خودروی داخلی هم که قطره‌چکانی است و در مجموع نمایشگاه‌داران خودرو، کالای چندانی در اختیار ندارند و این مسئله عامل عمده افزایش قیمت خودرو در روزهای اخیر است.»
البته روند افزایشی قیمت خودرو از شروع به کار دولت سیزدهم مطرح بوده و به‌طوری‌که رصد این بازار نشان از این دارد که در بازه حدود پنج ماه گذشته قیمت بسیاری از خودروهای داخلی افزایش‌یافته است. بر اساس برآوردهای انجام‌شده، قیمت خودرو در همین حدود 150روزی که از آغاز دولت گذشته، رشد هفت تا حدود ۴۰درصدی را تجربه کرده است. در روزهای اخیر در حالی در بازار پراید با قیمت ۱۸۸میلیون تومان به فروش رفته که دوازدهم مردادماه امسال ۱۴۲تومان قیمت داشت. همچنین پژو۲۰۰۸ در روزهای اخیر در بازار یک میلیارد و ۱۰۰هزارتومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۲۷۳میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتوماتیک ۵۵۸میلیون تومان، پژو۴۰۵ بنزینی ۲۷۵میلیون تومان و پژوپارس اتوماتیک ۴۲۳میلیون تومان قیمت داشته است. این در حالی است که دوازدهم مرداد پژو۲۰۰۸ با قیمت ۹۱۵میلیون تومان، پژو۲۰۶ تیپ دو ۲۳۲میلیون تومان، پژو۲۰۷ اتوماتیک ۴۰۰میلیون تومان، پژو۴۰۵بنزینی ۲۲۰میلیون تومان و پژوپارس اتوماتیک ۳۷۰میلیون تومان به فروش می‌رفت.
هر چه هست قیمت خودرو در شرایطی که خبرها حکایت از احیای برجام دارد، رو به افزایش است و به نظر می‌رسد سیاست‌های سکان‌داران اقتصادی در جلوگیری از این روند افزایشی مؤثر واقع نشده. ناگفته نماند قیمت خودرو در حالی در فاز افزایشی رفته که پیش‌ازاین کارشناسان گفته بودند در صورت کاهش قیمت دلار بهای خودرو نیز کاهش می‌یابد. موضوع افزایش قیمت خودرو در حالی طی روزهای اخیر خبرساز شده که برخی بهارستانی‌ها نیز به این ماجرا واکنش نشان داده‌اند. آن‌طور که نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس افزایش قیمت خودرو را ناشی از عرضه قطره‌چکانی خودروسازان دانست و گفت: «اگر خودروهای کف پارکینگ خودروسازان تکمیل و به بازار عرضه شود، می‌تواند بخشی از التهاب بازار را کاهش دهد زیرا بر اساس گزارش‌های ارائه‌شده حدود ۱۷۰هزار دستگاه خودرو در پارکینگ خودروسازان موجود است.»
سید جواد حسینی‌کیا در همین زمینه روز گذشته به خانه ملت گفت: «ازآنجاکه عرضه و تقاضا در بازار خودرو متناسب نیست، درصورتی‌که واردات مدیریت‌شده خودرو صورت نگیرد، روند افزایش قیمت خودرو ادامه خواهد داشت.» نماینده مردم سنقر در مجلس شورای اسلامی افزود: «خودروسازان ادعا می‌کنند که زیان‌ده هستند و تولید خودرو با قیمت‌های کنونی برای آن‌ها زیان دارد بنابراین کم تولید می‌کنند در واقع تولید و عرضه کم خودرو موجب افزایش قیمت در بازار شده است.»
وی راهکار تنظیم بازار را واردات محدود خودرو دانست و اضافه کرد: «در هفته گذشته تعدادی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس با دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام جلسه‌ای داشتیم و بر ضرورت واردات مدیریت‌شده خودرو برای ساماندهی بازار تأکید کردیم؛ برای تنظیم بازار در شرایط فعلی چاره‌ای جز واردات مدیریت‌شده خودرو وجود ندارد و باید به تحقق این مهم کمک شود.» این نماینده مردم در مجلس یازدهم افزایش قیمت خودرو را ناشی از عرضه قطره‌چکانی خودروسازان دانست و ادامه داد: «اگر خودروهای کف پارکینگ خودروسازان تکمیل و به بازار عرضه شود، می‌تواند بخشی از التهاب بازار را کاهش دهد زیرا بر اساس گزارش‌های ارائه‌شده حدود 170هزار دستگاه خودرو در پارکینگ خودروسازان موجود است.»
نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: «نهادهای نظارتی باید با جدیت موضوع خودروهای کف پارکینگ خودروسازان را پیگیری کنند تا این شرکت‌ها خودروها را تکمیل و به بازار عرضه کنند.» در همین زمینه به‌تازگی معاون برنامه‌ریزی جامع تولید سایپا خبر داده: «با تأمین ۳۰هزار دستگاه از قطعات موردنیاز برای تکمیل حدود ۷۰هزار دستگاه موجودی خودروهای ناقص سایپا، این خودروها در حال تکمیل، تجاری‌سازی و ورود به بازار خواهند شد.» باید دید در روزهای آینده درصورتی‌که بازهم خبرهای بیشتری درباره پیشرفت مذاکرات برجام شنیده شود، بازار خودرو چه قیمت‌هایی را خواهد دید. هر چه هست، بازار اقتصاد همیشه هوشمند است و قبل از اعلام خبرهای بزرگ نشانه‌هایی همیشه دیده می‌شود، اما در نگاه بدبینانه برخی بر این باور هستند که ممکن است برجسته کردن خبر توافق، سیاست بانک مرکزی باشد و از این راه بخواهد دلار را تا کانال ۲۷هزار تومان پایین بکشد. ناگفته نماند که در معاملات اولین روز هفته شاهد پر تقاضا شدن نمادهای بانکی بودیم؛ بطوریکه گفته می‌شود وبملت توانست خود را به محدوده ابرکومو برساند.
