مرثیه‌ای برای منبر نماز جمعه| از اشغال ایران توسط روسیه و آنهمه کشتار و تجاوز و به توپ بستن حرم امام رضا خبر ندارید؟
مسیح مهاجری: افراط و تفریط که در مقابل اعتدال قرار دارند، همواره در ترازوی عقل و شرع، مذموم و نامقبول هستند و هنگامی که مقولات مرتبط با حکمرانی را دربر بگیرند به جامعه لطمه وارد می‌کنند. راه پیشنهادی عقل و شرع همیشه راه مستقیم و معتدل است، راهی که مصالح فردی و عمومی را دربردارد و کشور‌ها و ملت‌ها را از گزند انحرافات مصون نگه می‌دارد. این کلام امیرالمومنین علیه‌السلام که فرمودند: «الْیَمِینُ وَ الشِّمَالُ مَضَلَّهٌ وَ الطَّرِیقُ الْوُسْطَى هِیَ الْجَادَّه» چپ و راست، راه‌های انحرافی هستند و راه سعادتمندی، راهی است که بین این دو قرار دارد، همین واقعیت را مورد تاکید قرار می‌دهد. این فرموده مولای متقیان حضرت علی علیه‌السلام، تفسیر بیان قرآنی «وَجَعَلناکُم اُمَّهً وَسَطاً» نیز هست.
در میان حکمرانی‌ها، نظام جمهوری اسلامی بیش از همه باید روش خود را بر «امت وسط» بودن و پرهیز از افراط و تفریط و اصرار بر پیمودن راه اعتدال منطبق نماید. اعتدال، علاوه بر اینکه خود حکمرانی را موفق و مقبول مردم می‌سازد، آن را به الگوی خوبی برای سایر ملت‌ها و کشور‌ها برای پیمودن صراط مستقیم تبدیل می‌کند.
یکی از اندام‌های مهم نظام جمهوری اسلامی که می‌تواند در مقبول عامه واقع شدن حکمرانی اسلامی تاثیر زیادی داشته باشد، سنگر نماز جمعه است. نماز جمعه، از صدر اسلام متداول بود و به عنوان منبر و بلندگوی اصلی حکمرانان نقش مهمی ایفا می‌کرد. در طول تاریخ اسلام از این منبر، عده‌ای به نفع دین خدا استفاده کردند و عده‌ای به نفع مطامع خود بهره بردند. دسته اول سود بردند و دسته دوم دچار خسران شدند. ما که وارثان آنهمه تجربه تلخ و شیرین برجای مانده از تاریخ اسلام هستیم، باید با هوشیاری تمام، از تجربه‌های تلخ عبرت بگیریم و از منبر نمازجمعه با چاشنی اعتدال حداکثر بهره‌برداری را برای معرفی حکمرانی سالم و عادلانه اسلامی به عمل آوریم. برای رسیدن به این هدف ارزشمند و کارآمد و کارساز، اولین و مهم‌ترین شرط اینست که امامان جمعه، عالم‌ترین، مستقل‌ترین و باتقواترین‌های جامعه باشند.
اگر تصور شود نمازجمعه جای توجیه عملکرد حکومت‌ها و دولت‌هاست، تصور کاملاً اشتباهی است. نمازجمعه، منبر آگاهی‌بخشی به مردم و به صلاح و سداد کشاندن حکمرانان است. با دو عنصر بسیار مهم و تاثیرگذار آگاهی مردم و درست عمل کردن حکمرانان است که جامعه به راه اعتدال خواهد رفت و از افراط و تفریط و انحراف و گمراهی در امان خواهد ماند.
با تاسف شدید باید اعتراف کنیم که نمازجمعه‌های ما مدتی است این ویژگی‌ها را ندارند و به تریبون‌های توجیه و در مواردی تحقیر تبدیل شده‌اند. گاهی به راه افراط می‌روند و گاهی دچار تفریط می‌شوند. هرچند نمی‌توان همه‌ی ائمه جمعه را این‌چنین دانست، ولی بسیاری از آن‌ها یک دولت را شیطان بزرگ معرفی می‌کنند و یک دولت دیگر را به مرتبه قِدیسی می‌رسانند، یکی را به عرش می‌برند و دیگری را به فرش می‌کوبند. در مورد دولت‌های خارجی هم اظهارنظرهائی می‌کنند که یا نشان‌دهنده بی‌اطلاعی آنهاست و یا بوی بخشنامه‌ای عمل کردن از آن‌ها به مشام می‌رسد.
در جریان سفر رئیس‌جمهور رئیسی به مسکو، یک امام جمعه می‌گوید: «در ارتباطات ما با چین و روسیه عزتمان حفظ می‌شود. روسیه و چین مردم‌آزار نبودند، کمک کارمان هم بودند.» امام جمعه دیگر می‌گوید: «روسیه و چین هیچگاه در حال سلطه‌نگری نبودند.» آن دیگری می‌گوید: «نماز رئیسی در کاخ کرملین بزرگ‌ترین دستاورد انقلاب بود.» و یکی هم می‌گوید: «نماز بعدی را در کاخ سفید خواهیم خواند.» این‌ها را بعضی ائمه جمعه مراکز استان گفته‌اند، شهرستان‌ها که حسابشان با کرام‌الکاتبین است.
این حضرات که درباره روسیه اینگونه سخن می‌گویند، لابد از اشغال بخش‌های وسیعی از خاک ایران توسط روسیه تزاری و آنهمه کشتار و تجاوز و سپس تحمیل قرارداد ننگین ترکمانچای به ایران خبر ندارند. لابد از به توپ بستن حرم امام رضا و حمایت از توده‌ای‌ها، حمایت از رژیم خونخوار پهلوی و دادن میگ ۲۵ و سوخو به صدام برای کشتن مردم ایران در جنگ تحمیلی بی‌اطلاعند و لابد خبری از سوء‌استفاده‌های کلانی که روس‌ها از تحریم‌های ضدایرانی آمریکا کردند و از بدعهدی آن‌ها در زمینه سوخت نیروگاه‌های اتمی بوشهر خبر ندارند و یا خود را به بی‌خبری می‌زنند.
در هر دو صورت، به حال منبر جمعه با چنین ائمه جمعه‌ای باید گریست. نماز خواندن در کرملین اگر بزرگ‌ترین دستاورد انقلاب باشد، باید به این نتیجه برسیم که ۴۲ سال بیهوده فریاد زدیم انقلاب اسلامی برای تحقق عدالت آمده است و لابد برای سرپوش گذاشتن بر نبود عدالت باید گفت نماز خواندن در کرملین بزرگ‌ترین دستاورد است!
به همان اندازه که ایراد گرفتن‌های افراطی به سفر رئیس‌جمهور رئیسی به مسکو غیرمنصفانه است، اینهمه تعریف و تمجید کردن از روسیه هم نوع دیگری از افراط است. از دیگران انتظار چندانی نمی‌توان داشت، ولی ائمه جمعه باید از سنگر نمازجمعه با سخنان متقن، اظهارنظر‌های عالمانه، برخورد‌های معتدل و سرشار از تقوا حفاظت کنند تا این سنگر بتواند رسالت خود در به صلاح و سداد کشاندن حکمرانان را عملی نماید و مردم را جذب کند.
« توتئه»