مسافرگیری با ضرب و شتم
«موضوع مسافرکشی خودروهای شهرستانی در تهران سوژه تازه‌ای نیست. انواع و اقسام اپلیکیشن‌های مسیریاب هم کار این قشر از راننده‌ها را آسان کرده است تا بدون کوچک‌ترین آشنایی با خیابان و بزرگراه‌های پایتخت مسافران تهرانی را جابه‌جا کنند. در چنین شرایطی فعالیت گسترده و پررونق تاکسی‌های اینترنتی هم افراد بیکار و جویای کار شهرها و شهرستان‌های دور و نزدیک را وسوسه می‌کند تا برای مسافرکشی و درآمد چند میلیون تومانی تخته‌گاز به سمت تهران بیایند و سرباری روی بار همیشه سنگین ترافیک پایتخت بگذارند. در کنار مشکلات و مباحث ترافیکی، بحث آسیب‌های اجتماعی هم مطرح است؛ دوری از خانواده، نداشتن سرپناه و خوابیدن در خودرو، پارک‌ها و دیگر گوشه و کنار شهر و پیدایش شغل‌های کاذبی مانند فروش جای پارک که از جمله پیامدهای اجتماعی این موضوع است و می‌تواند به ظهور و بروز ناهنجاری‌ها و مشکلات و آسیب‌های بزرگ‌تری منجر شود.
برای این که به میزان رشد مسافرکش‌های شخصی و به‌ویژه خودروهای پلاک شهرستان در تهران بهتر پی ببریم در یک نمونه کافی است تعداد رانندگان فعال در یکی از تاکسی‌های اینترنتی پرمخاطب را در سال‌های ۹۸ و ۹۹ با یکدیگر مقایسه کنیم. طبق آمار رسمی ارائه‌شده از سوی این شرکت، در سال ۱۳۹۸ تعداد رانندگان ثبت نام شده دو میلیون نفر اعلام شد اما این تعداد در سال ۹۹ با رشد ۵۰۰ هزار نفری به دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسید که اغلب آنها در محدوده تهران و کرج فعالیت می‌کردند. جالب‌تر این که فعالیت مسافرکش‌های شهرستانی فقط به کار در تاکسی‌های اینترنتی و سوارکردن مسافران گذری حاشیه خیابان محدود نمی‌شود. بررسی‌های میدانی همشهری و پلیس راهور نشان می‌دهد که بسیاری از مسافرکش‌های شخصی پلاک شهرستان که اغلب با هم فامیل یا همشهری هستند، به‌صورت اکیپ‌های ۱۵-۱۰نفره، با توسل به زور و زد و خورد با رانندگان، خطوط و مسیرهای پرمسافر را از تاکسی‌ها گرفته و به نفع خودشان مصادره و اشغال کرده‌اند. در این رابطه دست کم می‌شود ۱۶ نقطه از شهر تهران را مثال زد. محدوده ایستگاه‌های متروی میرداماد، فرهنگسرای اشراق، نعمت‌آباد و شهرری، میدان‌های آزادی، راه‌آهن، رازی، صنعت، قدس و نوبنیاد، چهارراه تهرانپارس، زیر پل سیدخندان، پل مدیریت، پایانه سترگ در منطقه ۱۶، سه‌راه آذری و ضلع جنوب میدان بسیج نقاط پرمسافر شهر تهران هستند که به قرق مسافرکش‌های شهرستانی درآمده‌اند.
رانندگان تاکسی و مسافران امنیت جانی ندارند
در سال‌های اخیر ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی برای فعالیت مسافرکش‌های شخصی از سوی وزارت کشور و پلیس راهور در نظر گرفته شده است؛ مجازات‌هایی مانند جریمه ۳۰ هزار تومانی برای توقف در ایستگاه وسایل حمل‌ونقل عمومی و پایانه‌ها و همچنین جریمه ۳۰ هزار تومانی دیگر برای مسافرگیری این خودروها اعلام شد؛ مجازات‌هایی که به زعم رانندگان تاکسی در اغلب موارد اجرا نمی‌شوند یا دست کم اگر بپذیریم اجرا می‌شوند، بازدارنده و کافی نیستند.
سیدامیر هنجن، معاون نظارت و امور مناطق سازمان تاکسیرانی شهر تهران، در این مورد می‌گوید: «حضور گسترده مسافرکش‌های شخصی یکی از معضل‌های شهر تهران در حوزه حمل‌ونقل است که سازمان تاکسیرانی به‌تنهایی نمی‌تواند آن را حل و فصل کند و نیاز به کار جمعی با پلیس راهور و نیروی انتظامی دارد. آن چه مشخص است این که تاکسی‌ها و تمام خودروهایی که مسافر جابه‌جا می‌کنند باید زیر نظر شهرداری آن شهر فعالیت داشته باشند. متأسفانه خودروهای مسافرکش شخصی پلاک شهرستان به‌صورت گروهی و اکیپی برخی از نقاط و خطوط شلوغ و پرمسافر را به قرق خودشان درآورده‌اند. آنها با توسل به زور و با ایجاد درگیری نه‌تنها فضا را در چند نقطه شهر از تاکسی‌ها گرفته‌اند که حتی اجازه مسافرگیری به آنها نمی‌دهند. در چند مورد هم درگیری‌هایی رخ داده و رانندگان تاکسی به‌شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند. حتی یکی، دو مورد با چاقو مصدوم شده بودند.
در چنین شرایطی نه‌تنها رانندگان تاکسی امنیت جانی ندارند که حتی امنیت مردم و مسافران در خطر است. به هر حال از این مسافرکش‌های شخصی هیچ اطلاعاتی در دست نیست و اغلب در داخل خودرو یا جاهای دیگر می‌خوابند و آدرس مشخصی ندارند و حتی شماره تلفنی از آنها در دسترس نیست. رانندگان تاکسی آزمون‌های مختلفی مانند عدم سوء‌پیشینه، عدم اعتیاد و امتحان شهرشناسی را پشت سر می‌گذارند و آدرس و تلفن آنها ثبت شده و در سازمان تاکسیرانی پرونده دارند و اگر تخلفی داشته باشند با آنها برخورد انضباطی می‌شود. اگر مسافرکش شخصی تمایل دارد کار کند می‌تواند به سازمان تاکسیرانی مراجعه کرده و با احراز شرایط از جمله نداشتن اعتیاد و عدم سوء‌پیشینه و دریافت مجوز به صورت قانونی فعالیت کند. یکی از دلایلی که برخی از مسافربران شخصی تمایلی برای دریافت مجوز ندارند همین موضوع است.»
به گفته او البته پلیس راهور همکاری خوبی دارد و طرح‌های مشترکی را هم در این زمینه به اجرا درآمده، اما بازدارنده نبوده است. هنجن گفت: «متأسفانه در برخی موارد رانندگان متخلف مقابل پلیس راهور هم می‌ایستند و لازم است تا نیروی انتظامی هم به موضوع ورود کند.»
اینترنتی‌های غیرمجاز
در سال ۹۸ با ابلاغیه رسمی وزارت‌های صمت و کشور، فعالیت مسافربرهای اینترنتی غیر بومی در تهران ممنوع شد. یعنی در پایتخت تنها پلاک‌های مربوط به تهران می‌توانند در قالب مسافرکش اینترنتی فعال باشند. این موضوع اما فقط مدت کوتاهی مورد توجه پلتفرم‌هایی مانند اسنپ و تپسی قرار گرفت تا امسال باز موضوع دوباره مطرح شود تا جایی که مجدد اعلام شد پایان آذرماه، پایان کار خودروهای شهرستانی و غیربومی در تهران است. با این حال مشاهدات همشهری نشان می‌دهد که همچنان خودروهای فراوانی با پلاک شهرستان در تهران مشغول مسافرکشی اینترنتی هستند.»
