نامۀ جلیلی، پیشنهادهایی برای فرار به سمت جنگ
روزنامۀ شرق نوشته است سعید جلیلی در نامه‌ای که از سر مخالفت با روند فعلی مذاکرات ایران و ۱+۴ خطاب به رهبری نوشته، خواستار خروج ایران از برجام شده و پیش‌بینی کرده روسیه و چین با استفاده از حق وتوی خود در شورای امنیت، مانع بازگشت تحریم‌های پیشابرجامی خواهند شد.
جلیلی همچنین خواستار افزایش سطح غنی‌سازی تا ۹۰ درصد به عنوان مقدمۀ لازم برای ورود به مذاکرۀ مستقیم با آمریکا شده است.
همین توصیه نشان می‌دهد که آقای جلیلی هم، به عنوان یک اصولگرای سفت و سخت، در واقع مثل حسن روحانی معتقد است که ایران باید مشکلش را با "کدخدا" حل کند. سعید جلیلی فقط می‌گوید باید با دست پر به سراغ کدخدا برویم.
اما مشکل توصیۀ جناب جلیلی این است که مبتنی بر حدسی است که اگر درست از آب درنیاید، موجب بازگشت تحریم‌های دوران اوباما می‌شود و همۀ کشورهای جهان دوباره موظف خواهند شد که تحریم‌های احیاشده را مو به مو رعایت کنند.
ولی مهم‌تر از این، سعید جلیلی با این توصیه‌اش در واقع سرنوشت کشور را به تصمیم و ارادۀ چین و روسیه گره می‌زند. او حدسش این است که اگر فرانسه یا آلمان یا بریتانیا مکانیسم ماشه را فعال کنند، چین یا روسیه در شورای امنیت مانع تصویب "بازگشت تحریم‌ها" خواهند شد.
اما اگر چین یا روسیه به هر دلیلی از حق وتوی خودشان استفاده نکنند و تحریم‌های قبل از انعقاد برجام دوباره احیا شوند، آقای جلیلی چه خواهد کرد؟ مثلا از مردم ایران عذرخواهی می‌کند که بر اساس یک حدس درست، موجب بازگشت کلیۀ تحریم‌ها شده و اقتصاد کشور را بیش از پیش دچار ضعف و زوال ساخته است؟
معلوم نیست سعید جلیلی به چه دلیل فکر می‌کند که روسیه حاضر است ایران برخوردار از توانایی ساخت سلاح هسته‌ای را بیخ گوش خودش تحمل کند؟ شواهد و قرائن که موید چنین چیزی نیستند. اگر این طور بود، روسیه در همان دوران اوباما تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را وتو می‌کرد. روسیه روابط حسنه با عربستان سعودی دارد و به خوبی می‌داند که غنی‌سازی ۹۰ درصد از سوی ایران اگر آغاز شود و تداوم یابد، عربستان را به سمت ساخت یا تهیۀ سلاح هسته‌ای سوق خواهد داد و این یعنی اضافه شدن دست کم یک قدرت اتمی تازه به قدرت‌های اتمی منطقه.
اما جدا از همۀ این نکات، به نظر می‌رسد سعید جلیلی در تحلیل خودش بیش از حد بر روی "ضعف دولت بایدن" حساب کرده است. اگرچه دولت بایدن به هیچ وجه مایل به آغاز جنگ تازه‌ای نیست و خود بایدن هم در مجموع سیاستمداری سست‌اراده به نظر می‌رسد، ولی به هر حال قوی‌ترین ارتش دنیا زیر دست اوست و هر جنگی بین ایران و آمریکا، خسارات اصلی‌اش در خاک ایران خواهد بود نه در خاک ایالات متحده.
موشک‌های ایران حتی اگر پایگاه‌های نظامی آمریکا را در منطقه تار و مار کنند، باز خاک آمریکا را هدف قرار نمی‌دهند. چند روز قبل از ترور سردار سلیمانی، رهبری در سخنرانی خودش تصریح کرد که کشور را به سمت جنگ نمی‌بریم. با اینکه پس از آن سخنرانی سردار سلیمانی ترور شد، باز واکنش ایران به گونه‌ای نبود که کشور درگیر جنگ شود.
به نظر می‌رسد نامۀ سعید جلیلی این قابلیت را دارد که کشور را به سمت جنگ سوق دهد و دقیقا به همین دلیل بعید است که این نامه مبنای عمل جمهوری اسلامی قرار گیرد. این نامه مبتنی بر دو حدس اساسی است: استفادۀ چین یا روسیه از حق وتو برای ممانعت از بازگشت تحریم‌های شورای امنیت و پرهیز دولت بایدن از جنگ تحت هر شرایطی.
کافی است یکی از این دو حدس اشتباه از آب درآید تا ایران شرایطی به مراتب دشوارتر از امروز را تجربه کند. و اگر هر دو حدس جناب جلیلی اشتباه از آب درآید، آن وقت دیگر باید به خدا پناه ببریم از چنین مشاوره‌ای!
