چه وقت باید بلوغ زودرس را درمان کرد؟
سید حسین منشادی با بیان اینکه بلوغ گذار از دوران کودکی به نوجوانی و سپس بزرگ‌سالی است، اظهار کرد: به زبان ساده‌تر بلوغ یعنی با بروز صفات ثانویه جنسی، دختران کم کم به شکل مادر و پسر به شکل پدر می‌شود.
وی بلوغ زودرس را یکی از مباحثی دانست که در سال‌های اخیر مورد توجه مردم جامعه ما قرار گرفته و گفت: بلوغ زودرس تعریف مشخصی دارد و به شروع نشانه‌های ثانویه بلوغ یعنی صفات ثانویه جنسی پیش از سن ۷ سالگی در دختران و پیش از ۹ سالگی در پسران بلوغ زودرس گفته می‌شود. در واقع بلوغ زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که علائم و صفات ثانویه جنسی شامل رویش جوانه سینه و رویش موهای تناسلی در دختران و رویش موهای تناسلی و بزرگ شدن اندام تناسلی در پسران پیش از سنین یاد شده اتفاق افتد.
سن شروع بلوغ زودرس چه زمانی است؟
فوق تخصص غدد، متابولیسم و رشد کودکان افزود: در ایران طبق اجماع انجمن غدد و متابولیسم کودکان، اگر صفات ثانویه جنسی قبل از سن ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران ظاهر شود، بلوغ زودرس محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه از لحاظ آماری بلوغ زودرس در دختران در هر ۵ هزار تولد زنده دختر اتفاق می‌افتد، توضیح داد: بلوغ زودرس در جوامع مختلف بین ۵ تا ۱۰ هزار است و خیلی شایع نیست، اما باعث نگرانی و دغدغه زیاد والدین شده است، البته عده‌ای هم این وسط از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند و کاسبی راه انداخته و مردم را به دردسر می‌اندازند.
دختران ۱۰ برابر پسران دچار بلوغ زودرس می‌شوند
منشادی با تأکید بر اینکه بلوغ زودرس زیاد شایع نیست، گفت: نسبت بلوغ زودرس در دختران و پسران ۱۰ به یک است، یعنی دختران ۱۰ برابر پسران دچار بلوغ زودرس می‌شوند. به‌طورکلی بلوغ زودرس در پسران بیماری و مشکل شایعی نیست، بلکه برعکس جنس مذکر دچار بلوغ دیررس می‌شود. همچنین پسرانی که دچار بلوغ زودرس می‌شوند، معمولاً بیماری زمینه‌ای دارند.
این پزشک فوق تخصص با اشاره به اینکه مسئله مهم بلوغ طی ۲۰ سال اخیر به خاطر صنعتی شدن جوامع، افزایش سطح رفاه زندگی، تحرک کمتر و غذای پرکالری دستخوش تغییراتی شده، گفت: سن بلوغ طی این مدت ۱ تا ۲ سال جلو افتاده و زودتر شروع می‌شود.
وی با بیان اینکه بلوغ در دختران وابسته به وزن است، اظهار کرد: وقتی وزن دختران به ۴۰ تا ۴۵ کیلوگرم می‌رسد، ولو اینکه زیر ۸ سال باشد صفات ثانویه بلوغ شروع می‌شود.
بلوغ زودرس و نگرانی از قد نهایی کودک
منشادی با تأکید بر اینکه طی ۲۰ سال اخیر هیچ اتفاق جدیدی در شروع سن بلوغ رخ نداده و بیشتر هجمه است، گفت: عمده نگرانی علمی و پزشکی در مورد قد نهایی کودک است، به این معنا که آیا کودکی که دچار بلوغ زودرس شده، نسبت به ژنتیک و محل جغرافیایی که در آن سکونت دارد، قد ایده آلی خواهد داشت یا خیر؟
وی با بیان اینکه قد نهایی توسط پزشک متخصص قابل پیش‌بینی است، تصریح کرد: اگر برآورد پزشک متخصص کودکان این باشد که کودک به قد ایده آل خودش نمی‌رسد و دچار بلوغ زودرس شده است، می‌توانیم این بلوغ را متوقف کنیم، با این وجود باید همه جهات در نظر گرفته شود و سود و زیان آن را بسنجیم که آیا سود نهایی توقف بلوغ زودرس که افزایش قد است چشمگیر خواهد بود یا خیر؟
تفاوت بلوغ حقیقی و کاذب چیست؟
این فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان با بیان اینکه علائم بلوغ زودرس شامل علائم بلوغ طبیعی است، گفت: اولین علامت بلوغ در دختران رویش جوانه سینه است که نشانه شروع بلوغ واقعی است و به آن بلوغ حقیقی می‌گویند. در ۲۵ تا ۳۰ درصد دختران ممکن است صفات ثانویه جنسی در زیر ۸ سال به‌صورت رویش مو در نواحی تناسلی و زیر بغل باشد که اگرچه علائمی از بلوغ است، اما بلوغ حقیقی نیست.
وی با تأکید بر اینکه بلوغ حقیقی با فرمان مغز شروع می‌شود و به‌غیر از آن بلوغ کاذب می‌گوییم، افزود: بلوغ کاذب نشانه شروع عملکرد غده فوق کلیه یا آدرنال است که در ۲۵ تا ۳۰ درصد از دختران و ۲۰ درصد از پسران اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال در یک پسر بین سن ۸ تا ۱۰ سال بدون نشانه‌ای از رشد اندام تناسلی، موهای زیر بغل یا ناحیه تناسلی رشد کرده و والدین را نگران می‌کند.
منشادی به والدین توصیه کرد که با شروع هرگونه علائم بلوغ در کودکان به پزشک مراجعه کنند، اما نگران نباشند و افزود: سن متعارف شروع بلوغ معمولاً در ۹۰ تا ۹۵ درصد از موارد در پسران بین سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی است و طول مدت بلوغ بین ۴ تا ۵ سال طول می‌کشد، اما در دختران تا ۹۰ درصد موارد سن بلوغ بین ۱۰ تا ۱۱ سالگی شروع می‌شود و معمولاً ۲.۵ تا ۳ سال طول می‌کشد.
وی با یادآوری اینکه طول دوران بلوغ دختران حدود یک تا دو سال از پسران کوتاه‌تر است، گفت: بنابراین در شرایط یکسان نژادی و جغرافیایی قد دختران بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر از پسران هم بوم خودشان کوتاه‌تر است و معمولاً خواهران از برادران کوتاه‌تر هستند.
درمان بلوغ زودرس در کودکان
این پزشک فوق تخصص مسئله مهم در بلوغ زودرس را قد نهایی کودک دانست و تأکید کرد: اگر برآورد پزشک این باشد که کودک به قد نهایی خوبی نمی‌رسد، بلوغ را متوقف می‌کند. توقف بلوغ معمولاً با آمپول‌هایی است که هر ۲۸ روز یا ۳ ماه تزریق می‌شود. همچنین وضعیت رشد و توقف بلوغ هر ۳ ماه با معاینه و انجام آزمایش پایش می‌شود تا قد نهایی قابل قبولی داشته باشیم.
وی اضافه کرد: در برخی موارد بلوغ زودرس ممکن است رشد قد را تحت تأثیر قرار دهد، در این شرایط هم‌زمان با هورمون بلوغ، از هورمون رشد نیز استفاده می‌شود که تشخیص آن با متخصص غدد و کودکان است.
منشادی بار دیگر با اشاره به اینکه طی ۲۰ سال اخیر سن بلوغ در جوامع کاهش یافته، یادآور شد: اکثر موارد بلوغ زودرس در سال‌های اخیر جنبه ژنتیکی و خانوادگی داشته است.
این پزشک فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان در مورد تأثیر رفتارها و تحریکات جنسی در بلوغ زودرس نیز گفت: این موضوع هنوز ثابت شده نیست، در واقع مسائل جنسی در سن نوجوانی می‌تواند باعث انحراف جنسی و سوء رفتار شود اما در بلوغ زودرس سهم قابل توجهی ندارد.
وی در خاتمه خاطرنشان کرد: بلوغ یک مسئله فیزیولوژیک است و خانواده‌ها نباید نگران بلوغ باشند، اما اگر دختران زیر ۸ سال ایرانی دچار علائم بلوغ زودرس شدند، با تشخیص پزشک متخصص درصورتی‌که رشد قد کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد باید برای درمان آن اقدام کرد.
