چرا فتق دیسک باعث گزگز و بی حسی دست و پا می‌شود؟
اکثر افراد تا به حال دچار خواب رفتن و سوزش دست و پا یا بعضاً بی حسی و گزگز دست و پا شده‌اند. این احساس معمولاً به خاطر ماندن دست و پا در یک حالت به صورت طولانی مدت بوجود می‌آید که این وضعیت بعد از تغییر حالت دست و پا و گذشت چند دقیقه، به حالت نرمال باز می‌گردد. اگر این حس ادامه‌دار بود باید به دنبال علت این مشکل بود؛ چراکه مشکلات عدیده‌ای وجود دارد که همین علائم را در دست و پا نشان می‌دهند.
احساس گزگز و سوزن‌سوزن‌شدن دست و پا می‌تواند ناشی از فتق دیسک باشد اما همان‌طور که گفته شد مشکلات دیگری نیز وجوددارد که می‌تواند باعث بی‌حسی و گزگز دست و پا شود. یک معاینه پزشکی خوب و آزمایشات تشخیصی لازم است تا دلیل احساس گزگز شما تشخیص داده شود. پزشکان می‌توانند دلیل احساس گزگز شما را تشخیص‌داده و درمان‌هایی برای شما ارائه‌دهند که باعث بهبود علائمتان شود.
چرا فتق دیسک باعث گزگز و بی‌حسی دست و پا می‌شود؟
مهره‌های ستون فقرات شما دائماً در حال خم و راست‌شدن هستند؛ پس برای جذب فشار حاصله از وزن بدن و صحیح و سالم‌ماندن، نیازمند پد‌های حمایتی هستند. این نیاز را دیسک‌های کوچکی که گرد و صاف هستند، برطرف‌می‌کنند. لایه‌ی بیرونی سختی به‌نام آنولوس و لایه‌ی درونی به نام هسته (نوکلئوس)، دارند که فشار بین مهره‌ها را جذب می‌کند.
وقتی دیسکی دچار فتق شود، بخشی، از درون هسته (نوکلئوس) و آنولوس بیرون زده و وارد کانال نخاعی می‌شود. فتق دیسک اغلب به‌دلیل شرایط دژنراتیو ناشی از پارگی و فرسودگی طبیعی یا شدید، است. این فتق می‌تواند متورم شود، که گاهی لغزندگی مهره نیز نامیده‌می‌شود، و به اعصاب نخاعی فشار بیاورد و باعث درد طاقت‌فرسایی شود. فتق دیسک بیشتر در پایین کمر، که فشار بیشتر است، رخ‌می‌دهد.
فتق دیسک، در صورت رخ‌دادن در مهره‌های کمری، باعث درد پایین کمر و خواب‌رفتگی و بی‌حسی و گزگز دست و پا خواهدشد. فتق دیسک در قسمت‌های بالاتر ستون فقرات، در گردن، باعث درد بالای کمر و گردن و شانه‌ها و ضعف و بی‌حسی بازو‌ها می‌شود که تا دست‌ها کشیده‌می‌شود. کمردرد و گزگز دست، ممکن‌است باعث تداخل در کار‌های روزمره شود.
بسته به محل دیسک، ممکن‌است درد به‌قدری باشد که مجبورتان کند برای کشش بدن از رخت‌خواب برخیزید. ممکن‌است کار‌های ساده‌ای مثل سرفه یا عطسه، باعث گرفتگی کمر یا اسپاسم شود.
فتق دیسک چگونه تشخیص داده‌می‌شود؟
تشخیص صحیح و دقیق، کلیدی برای انتخاب بهترین روش درمان برای فتق دیسک یا پارگی دیسک است. در زیر بخشی از یک روند تشخیصی کامل، جامع آورده‌شده:
سوابق پزشکی. بررسی علائم، درمان‌ها و مراقبت‌های قبلی
معاینه‌ی فیزیکی. معاینه‌ی دقیق توسط متخصص ستون فقرات، برای بررسی محدودیت‌های حرکتی، عدم تعادل و درد. این معاینه باید شامل بررسی عدم واکنش در اعضای بدن، ضعف عضلانی، بی‌حسی یا علائم آسیب نخاعی در اثر پارگی دیسک، نیز باشد.
آزمایشات تشخیصی. معمولاً تصاویر اشعه‌ی ایکس ساده به پزشک کمک‌می‌کند تا مشکلات دیگر، مانند عفونت را درک کند. گاهی اوقات از سی‌تی‌اسکن (CT) یا ام‌آرآی (MRI) استفاده‌می‌شود تا دید سه‌بعدی از ستون فقرات کمری داشته و بتوانند فتق دیسک را تشخیص‌دهند.
تست نوار عصب و عضله یا (الکترودیاگنوستیک)، مانند مطالعه‌ی هدایت عصبی و الکترومیوگرافی، کمک‌می‌کند تا ریشه‌ی عصب نخاعی درگیر، شناسایی شود.
درمان فتق دیسک
- راه‌هایی برای تسکین درد
- گاهی جراحی
چون فتق دیسک به مرور زمان حجمش کم می‌شود، علائم بدون توجه به درمان، بهبود خواهدیافت. اکثر افراد طی ۳ ماه یا سریع‌تر، بدون هیچگونه درمانی، بهبود می‌یابند.
راه‌هایی برای تسکین درد
استفاده از سرما، مانند کیسه‌یخ، یا گرما، مانند پد گرم، یا دارو‌های مسکن بدون‌نیازبه‌نسخه، مانند استامینوفن، و دارو‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، می‌تواند درد را تسکین دهد. اگر علائم با استفاده از مسکن بهبود نیابد، پزشک از کورتیکواستروئید، به‌صورت خوراکی یا تزریق اپیدورال (فضای بین ستون فقرات و لایه‌ی بیرونی نخاع) استفاده‌خواهدکرد.
خوابیدن در وضعیت راحت و روی تشک متوسط، توصیه‌می‌شود. افرادی که طاقباز می‌خوابند، می‌توانند بالشتی زیر زانوهایشان قراردهند. افرادی که به پهلو می‌خوابند، باید از بالشتی استفاده‌کنند که سرشان را در وضعیت طبیعی نگه‌دارد (نه پایین باشد و نه بالا)؛ همچنین باید بالشت دیگری بین زانوهایشان قراردهند و درصورتی‌که باعث بهبود کمردردشان می‌شود، زانوهایشان کمی خمیده‌باشد. همچنین ممکن‌است پزشک استفاده از باند یا بریس را برای حمایت از آن ناحیه، پیشنهاد کند.
فیزیوتراپی
در بسیاری از موارد، مراجعه به فیزیوتراپیست باعث تسکین درد ناشی از فتق دیسک شده و به شما آموزش‌می‌دهد که چگونه از گردن درد و کمردرد در آینده پیشگیری‌کنید. حتماً باید درصورت مراجعه به دکتر برای مشکلات دیسک، این پزشک با فیزیوتراپیست همکاری داشته باشد تا بتوانید در سریع‌ترین زمان بهبودیابید.
ورزش
باید به‌آرامی ورزش‌کنید تا جریان خون سریع شود و عضلات کمر را تغذیه‌کند. پزشک شما خواهدگفت که چه ورزش‌هایی می‌توانید انجام‌دهید. همچنین ورزش از تحلیل‌رفتن استخوان (پوکی استخوان) نیز جلوگیری‌می‌کند و باعث کاهش احتمال شکستگی می‌شود.
جراحی لیزر دیسک کمر
یکی از رایج‌ترین عمل‌های ستون فقرات، برای کاهش کمردرد و گردن‌درد، جراحی لیزر دیسک کمر است. این جراحی کم‌تهاجمی است و معمولاً باکمک آندوسکوپ و میکروسکوپ انجام‌می‌شود. مراحل و روش جراحی کمر با لیزر به این ترتیب است که ابتدا از طریق برشی کوچکتر از ۲.۵ سانتی‌متر (۱ اینچ) پوست را بریده و به عضله می‌رسند، آنگاه جراح محل فشار (دیسک بیرون‌زده که بر اعصاب ستون فقرات فشار می‌آورد) را می‌تراشد.
جراحی لیزری دیسک کمر شیوه‌ای موفقیت‌آمیز برای درمان یا کاهش درد کمر درد و گردن درد است. معمولاً با این عمل، درد به صورت چشمگیری کاسته می‌شود و میزان رضایت‌مندی بیمار پس از انجام عمل، بخاطر سنگین نبودن عمل و درناک نبودن توانبخشی بسیار بالاست. این عمل خاص گاهی دیسککتومی لیزری نامیده‌می‌شود و باعث برداشت غلطی می‌شود که گویا کل عمل برداشتن دیسک بیرون زده با لیزر انجام‌می‌شود، اما همچنان لوازم جراحی لازم است، زیرا لیزر، پرتو نور متمرکز است و در ابتدا با یک برش به درون بدن وارد شده و لیزر فقط عامل فشار (دیسک بیرون زده) را کوچکتر می‌کند.
