تحليلی بر افزايش سن ازدواج دختران اصفهانی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب-سرویس اجتماعی: آخرین داده‌های استخراج شده سال گذشته از سرشماری نفوس و مسکن استان اصفهان بیانگر آن بود که جمعیت زنان در چهار شهرستان استان بیش از مردان است. در آخرین اطلاعات استخراج شده از این سرشماری، سن ازدواج دختران بویژه در مناطق روستایی برخی شهرستانها که نسبت جنسی جمعیت آنان به نفع زنان تغییر کرده و افزایش معناداری یافته و حتی ازمتوسط سن ازدواج برخی از مناطق شهری استان نیز فزونی یافته است. 

به‌طور طبیعی در جهان متوسط سن ازدواج در مناطق روستایی کمتر از شهرهاست. مهمترین دلیل این امر کوتاه بودن مدت تحصیل در مناطق روستایی به دلیل محدودیت امکانات تحصیلی و ورود زودهنگام جوانان به بازار کار و الزامات فرهنگی مناطق روستایی است. 

در سالهای اخیر نرخ شهرنشینی در کشور رو به فزونی نهاده به گونه‌ای که استان اصفهان باسهم بیش‌از ‪ ۸۰‬درصدی شهرنشینی از کل جمعیت پس از تهران و قم رتبه سوم شهرنشینی را داراست. بخش قابل‌توجهی از مهاجرت به شهرها ناشی از«مهاجرت نیروی کار» است که تعادل طبیعی جمعیت را برهم زده و بخش قابل توجهی از جمعیت جوان را که عمده آنها مردان جویای کارند از مناطق کمتر توسعه یافته به مناطقی که احتمال یافتن کار در آن وجود دارد، کوچ می‌دهد. 

در استان اصفهان بر اساس نتایج سرشماری سال ۸۵‬ در شهرستانهای خوانسار، فریدن، فریدونشهر و چادگان جمعیت زنان از جمعیت مردان فزونی یافته است که این نسبت در مناطق شهری و روستایی مشاهده می‌شود. علاوه برشهرستانهای فوق در برخی دیگر از شهرستانهای استان مانند"تیران و کرون" ، نایین و سمیرم‌ جمعیت زنان درمناطق روستایی برمردان فزونی یافته است. 

نرخ رشد جمعیت استان در شهرستانهایی که جمعیت زنان برمردان فزونی یافته منفی است و جمعیت این مناطق در مقایسه باسرشماری سال ‪ ۷۵‬ کاهش یافته است که این امر بیانگر آن است که میزان مهاجرت و مرگ و میر در این شهرستانها از میزان زاد و ولد سبقت گرفته است. اما نکته حایز اهمیت در افزایش سن ازدواج در شهرستانهایی است که ‌نرخ رشد منفی‌دارند ، این افزایش سن ازدواج بویژه برای‌ زنان برخی مناطق روستایی استان به ‌سطحی نگران‌ کننده رسیده که بروز برخی ناهنجاری‌های روحی ، فرهنگی و اجتماعی تشدید می‌کند. 

به‌طور کلی در آخرین سرشماری نفوس و مسکن که در سال ‪ ۸۵‬ اجرا شد متوسط سن ازدواج برای مردان در کل کشور ‪ ۲۶/۲‬سال و برای زنان ‪ ۲۳/۲‬سال بوده که این نرخ برای مردان و زنان استان به ترتیب ‪ ۲۶/۵‬و ‪ ۲۲/۷‬درصد احصاء شده است. متوسط سن ازدواج مردان کشور درسال‪ ۸۵‬ نسبت به سرشماری سال ‪ ۷۵ ‬شش دهم سال افزایش یافته است و این در حالی است که این نرخ در استان اصفهان ‪ ۱/۱‬ سال افزایش یافته یعنی حدود دو برابر افزایش شش دهمی کشور بوده است. متوسط سن ازدواج زنان در سال ‪۸۵ ، ۲۳/۲‬سال بوده که نسبت به سرشماری سال ‪ ۷۵‬ هشت دهم سال افزایش یافته در حالی که افزایش سن ازدواج زنان استان اصفهان از سرشماری سال ‪ ۷۵‬ تا ۸۵‪ ، ۱/۲‬ سال بوده ‌که چهار دهم‌ سال بیشتر از متوسط کشور است. 


سن ازدواج مردان استان اصفهان در مناطق شهری و روستایی درسرشماری سال ‪۸۵‬ ،‪ ۲۶/۶‬و ‪ ۲۵/۸‬ بوده که برای هر دو گروه نسبت به سرشماری یک دهه گذشته بیشتر از یک سال افزایش یافته است. در گروه زنان استان اصفهان، سن ازدواج مناطق شهری و روستایی در سرشماری سال ‪ ۸۵‬ به ترتیب ‪ ۲۲/۸‬ و ‪ ۲۲/۴‬ درصد بوده که برای هر دو گروه افزایش بیش از یک سال سن ازدواج را نسبت به دهه قبل از سال ‪ ۷۵‬ نشان می‌دهد. 


در استان اصفهان بالاترین نرخ ازدواج زنان روستایی را شهرستانهای فریدن و فریدونشهر با متوسط سن ازدواج ‪ ۲۵/۶‬ و ‪ ۲۵/۲‬ سال داشته‌اند که این دو شهرستان از شهرستانهایی هستند که جمعیت زنان آنان بر مردان فزونی یافته است. مناطق روستایی شهرستان سمیرم نیز با متوسط سن ازدواج ‪ ۲۵ ‬سال برای زنان از دیگر مناطق استان است که سن ازدواج زنان آن بالاست که در این شهرستان نیز جمعیت زنان مناطق روستایی از مردان بیشتر است. 


در گروه زنان مناطق شهری استان نیز بالاترین سن ازدواج را زنان فریدن، اردستان و خوانسار با متوسط سن ازدواج ‪ ۲۴/۱ ، ۲۴/۲‬و‪ ۲۴‬سال داشته‌اند که فریدن و خوانسار با فزونی جمعیت زنان نسبت به مردان و کاهش نرخ رشد جمعیت در یک دهه گذشته مواجه بوده‌اند. در گروه مردان استان اصفهان بالاترین سن ازدواج را به ترتیب مردان مناطق شهری خوانسار ، اردستان و لنجان با متوسط سن ازدواج ‪ ۲۷/۴‬ و ‪ ۲۷/۲‬ و مردان مناطق روستایی شهرستانهای نطنز، نایین، شهرضا و سمیرم با متوسط سن ازدواج ‪ ۲۷‬ سال دارا بوده‌اند. 


نکته قابل توجه درافزایش سن ازدواج زنان روستایی دراین است که در دو دهه گذشته متوسط سن ازدواج مناطق روستایی‌کشور و استان زیر‪ ۲۰‬سال بوده که با گذشت دو دهه در استان اصفهان تنها در مناطق روستایی شهرستان خمینی شهر متوسط سن ازدواج زنان روستایی ‪ ۱۹/۶‬ سال بوده و در زیر ‪ ۲۰‬سالگی باقی مانده است. 


در دهه‌های اخیر تغییر نگرش به مفهوم ازدواج ، افزایش تحصیلات، شهرنشینی، بیکاری و به‌هم خوردن تعادل جنسی، تاخیر در ازدواج را به دنبال داشته است. تا دهه ‪ ۷۰‬ الگوی ازدواج زودرس دراغلب کشورهای آسیایی شیوه غالب بود اما در سالهای اخیر این شیوه دچار دگرگونی شده و از عمومیت آن کاسته شده است. 


مطالعات جمعیت شناسانی نظیر «مکدونالد» و «هیول» بیانگر آن است که ازدواج‌ها با یک فاصله سنی بین زن و مرد صورت می‌گیرد که در ایران این فاصله با چهار سال اختلاف به نفع مردان است. در جوامعی که هرم سنی آنان به‌شکل مثلث است و عمده جمعیت را جوانان تشکیل می‌دهند ازدواج افراد دو گروه سنی که‌تعدادشان یکسان نیست، باعث می‌شود تا عده‌ای از زنان مجرد بمانند که در این جوامع پدیده مهاجرت مردان به خارج از یک ناحیه در تشدید این شرایط اثرگذار است. 


مهاجرت، مهمترین عامل برهم خوردن تعادل جمعیتی است که نبود زمینه اشتغال برای جمعیت فعال در برخی از شهرستانها باعث رانش جمعیت جویای کار این مناطق به مرکز استان و دیگر شهرستانهای توسعه یافته شده است. برخی از شهرستانهای دارای نرخ رشد منفی جمعیت در استان اصفهان در مناطق خوش آب و هوا که‌بستر مناسبی برای توسعه دارد واقع شده‌اند که باید در برنامه‌ریزیهای توسعه به این ظرفیت‌ها توجه شود.