چرا جلوی پخش «جناب عالی» از تلویزیون را گرفتند؟

مصطفی رضوانی تهیه‌کننده سریال «جناب عالی» که در ماه رمضان روی سامانه تلوبیون‌پلاس رفته است با بیان اینکه «جناب عالی» ایده‌ای فانتزی دارد، درباره داستان آن توضیح داد: داستان این سریال، قصه فردی سالم و درس‌خوانده است که با کمک استاد دانشگاهش از بیکاری نجات پیدا می‌کند و بسیار غیرمنتظره سرپرست یک وزارتخانه خیالی می‌شود که اساسا وجود خارجی ندارد اما می‌تواند نمادی از تمام دستگاه­های دولتی کشور باشد. در حقیقت ما از فضای کمدی و فانتزی استفاده کردیم تا بتوانیم به راحتی درباره برخی مسایل صحبت کنیم.

او با اشاره به پخش این اثر از تلوبیون پلاس در ماه رمضان در حالی که اعلام شده بود در عید نوروز از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود، اظهار کرد: سه هفته به عید نوروز باقی مانده بود که شبکه نسیم کار را دید، بازبینی کرد و در دو مرحله حدود 50 اصلاحیه محتوایی داد. ما در رفت و برگشت‌ها بیشتر اصلاحیه‌ها را انجام دادیم و برای مابقی نیز از رییس محترم شبکه مجوز گرفتیم. البته ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا اصلاحیه‌ها به اصل کار ضربه نزد که باید پاسخ بدهم، انجام این کار لازم بود. چراکه به این مساله واقف بودیم، بیننده تلویزیون قابل مقایسه با رسانه‌های دیگر نیست.

تهیه‌کننده سریال «جناب عالی» با بیان اینکه چند روز مانده به عید نوروز یکسری نکات جدید از خارج از شبکه نسیم مطرح شد، بیان کرد: به طور مثال بیان شد، سریال ایده وزیر جوان را زیر سوال برده است! چطور می‌­شود در حالی‌که ما همیشه از فرسودگی و میانگین سنی بالای مسئولان گله‌­مند بودیم، حالا ایده وزیر جوان را زیرسوال ببریم؟ در حالی‌که ما خودمان همواره طرفدار جوان­گرایی بوده‌ایم. لذا به نظر می‌رسد کسانی که این نکته را مطرح کردند و عامل توقف پخش کار در نوروز شدند، سریال را درست و دقیق ندیدند یا متوجه نشدند. یا نگرانی دومی مطرح شد که گروهی در سازمان نگران واکنش دولت هستند، درحالی‌که «جناب عالی» اشاره‌ای به هیچ دولت خاصی ندارد و مشکلات ساختاری را نشان می­دهد که می­تواند منجر به شکست ایده «وزیر جوان» شود.

رضوانی افزود: در نهایت تشخیص برخی این بود که به این دلایل در نوروز از شبکه نسیم پخش نشود که جا دارد از استقامت آقای دکتر خوشرو، مدیر شبکه نسیم نیز دفاع کنم که به نمایندگی از ما در برابر همه این اتهاماتی که به کار وارد می‌شد، ایستاد. البته به هر حال اینکه سازمان صداوسیما تصمیم گرفت کار را در بستر دیگری پخش کند، تصمیم بهتری بود تا اینکه اساسا جلوی پخش آن گرفته شود. هرچند مخاطب میلیونی آنتن با سامانه‌های مجازی قابل مقایسه نبود، اما به هرحال جای تشکر دارد.

او با اشاره به چگونگی ارایه طرح این سریال به سازمان سینمایی سوره بیان کرد: طرح اولیه «جناب عالی» را برای نگارش به حامد افضلی و رویا خسرونجدی سفارش داده بودم و زمانی که نوشته شد آن را برای ساخت به سازمان سینمایی سوره ارایه کردم، و مدیران پس از یکی دو اصلاحیه و رفت و برگشت پذیرفتند که کار کنند.

تهیه‌کننده «جناب عالی» مهمترین دستاورد همکاری با سازمان سینمایی سوره را فهم مشترک درباره کار انتقادی دانست و درباره همکاری با آن بیان کرد: من نزدیک به 3 سال دستیار آقای محمدرضا شفاه بودم و در باشگاه فیلم سوره همکاری داشتم. در حقیقت خودم را بخشی از خانواده حوزه هنری می‌دانم و معتقدم این نهاد که از فضای محافظه‌کاری دور است، می‌تواند نقش مهمی در زمینه ساخت آثار انتقادی ایفا کند.

وی ادامه داد: پس از آن عادل تبریزی را برای کارگردانی به حوزه هنری پیشنهاد دادم که وقتی ایشان به پروژه اضافه شد، متن «جناب عالی» به صورت کلی مورد بازنویسی قرار گرفت.

رضوانی افزود: در این سریال صحبت از وزارت هماهنگی و دستیار ویژه رییس جمهور در امور جوانان است که هر دو وجود خارجی ندارند. پس به کسی برنمی‌خورد. اما این وزارتخانه و برخی چالش‌هایش می‌تواند نماد برخی از سازمان‌های دولتی در ایران باشد.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه زبان طنز را برای سریال سیاسی «جناب عالی» برگزیده‌اند تا بتوانند از واقعیت‌ها فاصله بگیرند و وارد فضایی شوند که بتوان شوخی کرد، گفت: اگر در فضای جدی انتقادی صورت بگیرد، چه مخاطب و چه کسانی که مورد انتقاد واقع می‌شوند، به نوعی برداشت جدی می‌کنند که ممکن است بگویند از برخی خط قرمزها عبور شده است اما فضای فانتزی و کمدی از تلخی ماجرا می‌کاهد و می‌توان حرف‌هایی زد تا به کسی برنخورد.

این تهیه کننده با اشاره به اینکه عادل تبریزی فردی به شدت منعطف است، عنوان کرد: ایشان با اصلاحاتی که در طول نگارش برای «جناب عالی» مطرح می­‌شد و طبیعی هم بود، کاملا همراه بود و نظرات را اعمال می‌کرد. البته این تعامل دو طرفه بود و در نهایت فیلمنامه اصلاح شده که مورد رضایت طرفین بود، جلوی دوربین رفت. همچنین اینکه عادل تبریزی بتواند در اولین تجربه سریال‌سازی‌اش روزی 7 تا 8 دقیقه برداشت مفید داشته باشد، بسیار خوب بود چراکه نرخ برداشت مفید در تلویزیون بین 6 تا 7 دقیقه است. من از همکاری با این کارگردان راضی هستم و اگر شرایط کار مهیا باشد به همکاری با ایشان ادامه خواهم داد.

رضوانی یادآور شد: این مخاطره وجود دارد که اگر زمان کمی برای ساخت سریال در نظر گرفته شود، کار به لحاظ کیفی آسیب می‌بیند. اما خوشبختانه «جناب عالی» با یک استاندارد مشخص و به اذعان مخاطبان حتی بهتر از برخی سریال‌های تلویزیونی ساخته شده است. نکته مهم دیگر که لازم می‌دانم به آن اشاره کنم این است که کارگردان به بسیاری از مسایل از جمله دکوپاژ، میزانسن‌ها، استانداردهای تلویزیون و تفاوت آثار سینمایی و تلویزیونی واقف بود و کاملا می‌دانست که باید روی چه مسایلی توقف کند و چه نکاتی را نادیده بگیرد. طبیعتا اگر عادل تبریزی با این مسایل آشنا نبود، نمی‌توانست خروجی خوبی بگیرد. اما در اولین تجربه سریال‌سازی‌اش یعنی «جناب عالی» خود را متبحر جلوه دارد و اثری تولید کرد که به نظر من از لحاظ کیفی بیش از متوسط سریال‌های تلویزیونی است که با همین بودجه تولید می شود.

تهیه‌کننده «جناب عالی» در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه عادل تبریزی زمانی که طرح سریال را خواند اولین نکته‌ای که به ذهنش رسید این بود که امیرحسین رستمی باید نقش «امیرعلی عالی» را ایفا کند، درباره ترکیب بازیگران بیان کرد: در ترکیب تیم بازیگران تقریبا به تمام آنچه در ذهن داشتیم، رسیدیم و طیف گوناگونی از نقش‌آفرینان در این پروژه حضور دارند. کاراکتری را برای بیژن بنفشه‌خواه در نظر گرفتیم که متفاوت از نُرم معمول آن در پروژه‌هایی شبیه به «جناب عالی» بود. از سوی دیگر نقش دوست صمیمی «امیرعلی عالی» را به حسین سلیمانی سپردیم که بیشتر در آثار سینمایی بازی کرده و در این پروژه به شدت خوب ظاهر شده است.

رضوانی در پایان با اشاره به بودجه سریال خاطرنشان کرد: کل بودجه این سریال به اندازه یک قسمت از سریال‌هایی‌ست که در شبکه نمایش خانگی تولید می‌شود و عدد آن مشخص است. البته این اثر با برآوردهای معمول تلویزیون اما با نگاهی متفاوت ساخته شده که سختی‌های خاص خودش را نیز داشته است.