فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در چند سال اخیر، محلی برای نمایش استعدادها و گاهی بی استعدادی بسیاری از افراد جامعه بوده است. رسانههایی تقریبا آزاد که هر کسی میتواند به راحتی و با صرف کمی هزینه، محتوای مورد نظرش را در آن به اشتراک گذاشته و استعدادش را نمایان کند.
در میان افراد معروف فضای مجازی، افرادی که دابسمش و آیتمهای کوتاه نمایشی (غالبا در قالب طنز)، اجرا میکنند، همانهایی هستند که از نظر برخی از تولید کنندگان فیلم و سریال، گزینهی مناسبی برای استفاده در فیلم و سریالها هستند؛ تا بدین طریق ریزش مخاطبان به ویژه در تلویزیون در سالهای اخیر جبران شده و با استفاده از این چهرههای مجازی، مخاطبان بیشتری جذب آثار تولیدی در فضای تلویزیون شوند.
بر اساس گزارش اخیر الجزیره، کشورهای عربی نیز از این ظرفیت قافل نماندهاند و در ماه رمضان سال جاری از چندین چهره اینستاگرامی و یوتیوبر در سریالهای تلویزیونی مناسبتیشان استفاده کردهاند. به این امید که شاید این چهرهها که در فضای مجازی مشهور هستند، بتوانند سیل کاربران فضای مجازی را به سمت تلویزیون ملی هدایت کنند. اما اینکه این انتظار چقدر برآورده شده و چه نتایجی به بار آورده است را در ادامه این گزارش بررسی میکنیم.
تولیدکنندگان سریالهای رمضانی در کشورهای عربی برای جذب مخاطبان شیوهای مختلفی را امتحان میکنند. زیرا ماه رمضان در این کشورهای مسلمان، مهمترین زمان برای تولید سریال است به طوریکه گاهی یک کشور عربی هر سال بیش از بیست سریال رمضانی را تولید میکند. روشی که در سال جاری برای جذب مخاطب بیشتر، مورد استفاده تولیدکنندکان فیلم و سریال در مصر قرار گرفته، استفاده از تیک تاکرها یا بلاگرهای اینستاگرامی است. برخی از این افراد در فضای مجازی چهرههای معروفی بوده و بیش از یک میلیون دنبال کننده دارند. از این رو به ظاهر روش خوبی برای جذب مخاطب به سریالهای رمضانی محسوب شده و به نوعی توجه مخاطب به آن سریال را تضمین میکنند.
در ادامه به چند نمونه کوچ نا موفق بلاگرها از فضای مجازی به تلویزیون در مصر را که سریالهایش برای اغلب کشورهای عربی پخش میشود، بررسی میکنیم:
هلا رشدی یک دختر بلاگر مصری است که بیش از یک میلیون دنبال کننده در فضای مجازی دارد. او امسال در یک سریال رمضانی به نام «مکتوب علیا»، نقش آفرینی کرده، اما نتوانسته است همچون یک بازیگر با استعداد در قاب تلویزیون مصر ظاهر شود.
این بلاگر عرب زبان نقش خواهر قهرمان داستان را بر عهده دارد، اما او دراین سریال رمضانی مصری نقشی را ایفا کرده که هیچ تاثیر مهمی در روند درام ندارد. به طوریکه حذف این نقش هیج تاثیری در سریال نمیگذارد. به علاوه خالد الحلفاوی ـ کارگردان سریال ـ نتوانسته این بلاگر را به درستی هدایت کند و صحنههای بازی او همگی ساختگی و اغراق آمیز از آب درآمده است.
در سریال مصری «مکتوب علیا»، أکرم حسنی، عمرو عبد الجلیل، هنادی مهنا، حنان سلیمان وأسامة عبد الله نقش آفرینی کردهاند.
در یک سریال مصری دیگر از یک پسر یوتیوبر به اسم محمود السیسی استفاده شده است. این شخصیت معروف فضای مجازی نیز نقش دوست قهرمان داستان را ایفا کرده. اما او نیز همچون هلا رشدی نتوانسته نقشش را خوب و تاثیر گذار ایفا کند. این یوتیوبر با همان تصویر و تواناییهایی که در یوتوب برای دنبال کنندههایش نمایان میکند، در قاب تلویزیون ظاهر شده، اما نتوانسته مخاطبان تلویزیون مصر را راضی کرده و همچون یک بازیگر بدرخشد.
یک کارگردان مصری دیگر نیز از کودک بلاگری به نام عبد الرحمن طه که در فضای مجازی ادای افراد مشهور را درمیآورد و ویدیوهایش بازدید زیادی میخورد، استفاده کرده است. او نیزهمچون دیگر همکارانش نتوانسته حضور موفقی را در قاب تلویزیون تجربه کند و مقایسه بازی این کودک با بازیگران هم سن و سالانش ضعف او را در ارائه شخصیت داستانی نمایان میکند.
این ماجرا برای چندین بلاگر عرب زبان تکرار شده و حتی در یکی از سریالها از چند بلاگر به صورت همزمان استفاده شده است اما، همه این تلاشها نتیجهای یکسان داشته و آن این بوده که بلاگرها لزوما بازیگران خوبی نمیشوند.
تجارب استفاده از بالاگرها در سریالهای رمضانی در مصر همگی شکست خورده و مخاطب این سریالها را پس از چند قسمت پس زده و برای خود بلاگرها هم شهرتی بیش از آنچه در فضای مجازی به آ دست یافته بود به ارمغان نیاورده است.
حضور بلاگرها و شخصیتهای مشهور فضای مجازی در تلویزیون ایران هم چند بار امتحان شده، اما نتایج رضایت بخشی نداشته است.
برای نمونه میتوان به جواد خواجوی، شخصیت مشهور اینستاگرامی که با صداگذاری روی ویدیوهای حیوانات و افراد مشهور، چند سال قبل به شهرت و محبوبیت دست یافت اشاره کرد.
خواجوی در نوروز سال ۱۴۰۰ در سریال تلویزیونی «نوروز رنگی» به کارگردانی علی مسعودی در حالی که در اینستاگرام دنبالکنندههای زیادی داشته و ویدیوهایش بازدید زیادی میخورد، حضور یافت. اما این سریال با وجود تبلیغاتی که خواجوی در صفحه اینستاگرامیاش برای این سریال تلویزیونی انجام میداد، چندان مورد توجه قرار نگرفت.
البته بنابر اعلام روابط عمومی سریال، سریال «نوروز رنگی» که از شبکه پنج سیما پخش شد، با ۱۸.۴ درصد مخاطب و رضایت ۸۲.۶ درصدی، رکورد سریالهای شبکه پنج از سال ۱۳۹۷ تاکنون را شکست. به عبارت دیگر، این سریال توانسته رکورد بیشترین تماشاگر و رضایت را در بین سریالهای پخش شده از شبکه پنج سیما از سال ۱۳۹۷ تاکنون را به خود اختصاص دهد؛ که شاید دلیل آن پخش نشدن هیچ سریال پر مخاطبی از شبکه پنج از سال ۹۷ تا کنون باشد!
خواجوی همچین در سال ۹۹ نیز در یک سریالی مناسبتی ماه رمضان به نام «سرباز» به کارگردانی هادی مقدم دوست، ایفای نقش کرده است. سریالی که بسیاری از مخاطبان آن را حوصله سربر توصیف کردهاند.
البته یکی از بدشانسیهایی هم که گریبانگیر «سرباز» شد این بود که سریال «متهم گریخت» رضا عطاران که ۱۵ سال از نخستین پخش آن میگذرد، با فاصله حدودا نیم ساعت قبل از «سرباز» از شبکهای دیگر پخش شد و به نظر میرسید در حالی که تقریبا بیشتر مردم، اغلب صحنهها و دیالوگهای «متهم گریخت» را از حفظ شدهاند، اما بر اساس گزارش مردمی ایسنا در سال ۹۹ درباره سریالهای رمضانی، باز هم مخاطبان سریال «متهم گریخت» از «سرباز» بیشتر بودند!
علی صبوری دیگر شخصیتی است که حضورش در فضای مجازی از حضور در تلویزیون بازده بیشتری داشته است. صبوری کار هنر را با تئاتر آغاز کرد، بعد به ساخت کلیپهای طنز در فضای مجازی روی آورد و در برنامه «خندوانه» با استندآپ کمدی، شناخته شد و پس از آن حضورش را در فضای مجازی هم پر رنگتر کرد. صبوری در سالهای اخیر در دو سریال طنز تلویزیونی به نامهای «آخر خط» و «خداداد» ایفای نقش کرده است. سریال «آخر خط» را هم علی مسعودی، نویسنده و کارگردانی که خودش هم در «خندوانه» به مخاطب تلویزیون شناسانده شد، کارگردانی کرده است. سریال «خدادداد» را هم علی غفاری کارگردانی کرده. این دو سریال کمدی هم سریالهای پر مخاطب و محبوبی نشدند.
علی صبوری در نشست خبری سریال «خداداد» به قرارداد چند سالهاش با تلویزیون اشاره کرده و از این همکاری ابراز خرسندی کرد.
محمدامین کریمپور، کمدین اینستاگرامی است که با انتشار ویدیوهای کوتاه طنز با ماهیت تبلیغاتی، درفضای مجازی به شهرت دست یافته است. کریم پور پس از شهرت در فضای مجازی به کارگردانی تمایل نشان داده و به پشتوانه شهرتش در اینستاگرام شروع به ساختن یک فلیم سینمایی کرد.
او اولین بار سال ۱۳۹۹ وارد عرصه کارگردانی شد و فیلم «حکم تجدید نظر» را با حضور ژاله صامتی، همایون ارشادی و گیتی قاسمی ساخت. اما همانطور که انتظار میرفت اولین فیلم کریمپور نتوانست آنطور که باید مورد توجه مخاطبان و منتقدان قرار بگیرد و ساخت ویدیوهای سرگرمکننده چند دقیقهای در اینستاگرام، تضمینی برای موفقیت این جوان کمدین در سینما نبود.
منبع: هنر امروز
یکی از تازهترین موردها هم حضور سهیل مستجابیان، دابسمش ساز فضای مجازی، در رئالیتی شوی جوکر بوده که حضوری ناامیدکننده را رقم زد.