چرا قیمت ماکارونی در ایران ۱.۵ برابر ترکیه است؟
در گیر و دار ماجرای ماکارونی، آنچه مغفول مانده و جا دارد سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده در این باره شفاف سازی کند، "منطق تعیین قیمت‌های کنونی برای ماکارونی" است.
طبق دستورالعمل این سازمان که ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ صادر شد، قیمت هر بسته ماکارونی ساده ۵۰۰ گرمی، ۱۷ هزار تومان تعیین شده است. ماکارونی ۷۰۰ و ۱۰۰۰ گرمی هم به ترتیب ۲۴ و ۳۴ هزار تومان قیمت خورده اند.
این که قاعدتاً نباید قیمت بسته یک کیلویی دو برابر نیم کیلویی باشد (چون هزینه‌های بسته بندی شان تقریباً یکی است و به همان نسبت باید از قیمت بسته یک کیلویی کم شود) و این که قیمت‌های اعلامی در بازار رعایت می‌شود یا خیر، امر دیگری است، اما سوال این است که بر چه مبنایی قیمت‌ها را نزدیک به سه برابر گران کرده اند؟!
برای این که بحث واضح‌تر و صریح‌تر شود، قیمت ماکارونی در کشور همسایه، ترکیه، را مثال می‌زنیم.
در همین لحظه که شما این مطلب را می‌خوانید، کف قیمت بسته نیم کیلویی ماکارونی ساده در ترکیه حدود ۶ لیر است.
با احتساب قیمت لیر به بهای بازار آزاد (۱۹۴۰ تومان)، قیمت یک بسته ماکارونی ساده در ترکیه ۱۱ هزار و ۶۴۰ تومان می‌شود؛ به بیان دیگر، قیمت اعلامی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان، حدود ۵۰ درصد بالاتر است!
این در حالی است که نه تنها دولت ترکیه یارانه‌ای برای ماکارونی پرداخت نمی‌کند بلکه هزینه‌های تولید در این کشور، چند برابر ایران است، از جمله حداقل حقوق کارگر در ترکیه، نزدیک به دو برابر مشابه آن در ایران است، قیمت حامل‌های انرژی هم به مراتب بالاتر است، بنزین ۱۳ برابر ایران قیمت دارد، بهای گازوئیل ۶۴ برابر است (هم اکنون هر لیتر بنزین و گازوئیل حدود ۲۰ لیر است) و هزینه‌های برق و گاز نیز به همین شکل چندین برابرند و اخیراً نیز ترکیه درگیر یک تورم عجیب ۷۰ درصدی شده است.
همین مورد گازوئیل را در نظر بگیرید: تولید کننده ترکیه‌ای برای این که محصول خود را به اقصی نقاط این کشور برساند، ۶۴ برابر همتای ایرانی اش، پول گازوئیل می‌دهد؛ بله ۶۴ برابر! اما در نهایت محصول اش ارزان‌تر از ایران به دست مصرف کننده می‌رسد.
حال سوال اینجاست که چطور تنها با حذف یارانه آرد و با هزینه‌های پایین‌تر تولید در ایران، قیمت ماکارونی توسط خود دولت، بسیار بالاتر از قیمت‌های کشور ترکیه اعلام شده است؟!
در واقع باید به جز قیمت آرد (که تازه مثل ترکیه غیر یارانه‌ای شده) با توجه به سایر مؤلفه‌های تولید، قیمت‌ها در ایران ارزان‌تر از ترکیه باشد، ولی در عمل شاهد عکس این قضیه هستیم و حتی بهترین برند‌های ماکارونی ترکیه هم که قیمت شان بالاتر است، تقریباً هم رده کف قیمت ایران هستند، حال بماند که کف قیمت در ایران یک و نیم برابر ترکیه است.
سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده باید پاسخ دهد که بر چه اساسی این اعداد را اعلام کرده است؟
چگونه به تولید کننده ایرانی حق داده است با هزینه‌های تولید پایین‌تر از ترکیه، محصولات خود را با قیمتی بالاتر از آن به مردم ایران بفروشد؟
آیا برای تنظیم این لیست با تولید کنندگان لابی کرده است یا واقعاً منطق اقتصادی وجود دارد؟ اگر وجود دارد، صریح و شفاف اعلام کند و در غیر این صورت، با کاهش قیمت ها، از ادامه اجحاف به مردم جلوگیری کند.
