طرح حراج اشیاء تاریخی در مجلس باطل می‌شود؟
«استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» که بیشتر از آن به حراج اشیاء تاریخی ایران تعبیر شده است، حدود یک هفته پیش رسانه‌ای شد، درحالی‌که پیگیری‌ها نشان می‌دهد این طرح سال گذشته از سوی ۴۶ نماینده به مجلس ارائه شده بود.
طرح با مخالفت و اعتراض‌های گسترده باستان‌شناسان، کارشناسان میراث فرهنگی، مقامات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و افکار عمومی مواجه شده است. بیشتر انتقادها هم به رویکرد نمایندگان به میراث فرهنگی به مثابه گنج است. برخی دیگر همچون انجمن علمی باستان‌شناسی ایران این طرح به‌ویژه مفاد آن را که به حفاری‌ها و قاچاق‌های غیرمجاز، رسمیت و وجاهت قانونی می‌بخشد، «خطرناک» و «شرم‌آور» توصیف کرده‌اند و بعضی کارشناسان، همچون پیروز حناچی آن را یک عقب‌گرد به دوران قاجار که بیشترین تاراج میراث تاریخی ایران در آن دوره طی توافق‌های دولتی رخ داد، دانسته‌اند. نامه‌های متعددی نیز درباره توقف و باطل کردن این طرح از سوی استادان، دانشجویان و تشکل‌های باستان‌شناسی خطاب به محمدباقر قالیباف نوشته شده و حتی رایزنی‌هایی با نمایندگانی که این طرح را امضا کرده‌اند صورت گرفته تا انصراف دهند.
اینک، پنج نماینده که طرح «استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» را امضا کرده بودند، در نامه‌ای به محمدباقر قالیباف درخواست کردند این طرح از دستور خارج شود. از بین امضاها اسامی ذبیح‌اله اعظمی ساردویی ـ نماینده جیرفت و عنبرآباد (کرمان) ـ، مجتبی توانگر ـ نماینده اسلامشهر، تهران، ری و شمیرانات ـ، محمدمهدی فروردین ـ نماینده فیروزآباد، کارزین و فراشبند (فارس) ـ و عباس جهانگیرزاده ـ نماینده پارس‌آباد و بیله‌سوار (اردبیل) ـ خوانا است.
در نامه آن پنج نماینده که به رییس مجلس نوشته شده، آمده است: «همانگونه که مستحضرید طرح «استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» که توسط یکی از همکاران مطرح شده است دارای اثرات بسیار مخرب بر میراث فرهنگی کشور است، به‌خصوص در زمینه گسترش حفاری‌های غیرمجاز، قاچاق و غارت اشیاء باستانی و تاریخی اثرات جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت. از طرف دیگر این طرح ناقض اصل ۸۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی و کنوانسیون‌های بین‌المللی است. در نتیجه این طرح نه تنها آثار و اشیای تاریخی را حفظ نمی‌کند، بلکه خیانتی در حق نسل‌های آینده و میراث تاریخی ارزشمند کشورمان است.
لذا اینجانبان که قبلا این طرح را امضاء کرده‌ایم، اما پس از بررسی‌های دقیق و کارشناسی بر مضرات آن واقف [شده]، لذا امضای خود را پس گرفته و از این طرح حمایت نمی‌کنیم. در همین راستا خواهشمند است دستور فرمایید اسامی اینجانبان از ذیل طرح فوق در سامانه مجلس حذف شود و همچنین انتظار است ترتیبی اتخاذ شود تا طرح فوق از دستور کار کمیسیون مربوطه مجلس خارج شود.»
طرح نمایندگان مجلس با توجیه اشتغال‌زایی و سر و سامان دادن به کاوش‌های باستان‌شناسانی و با برشمردن مزایایی چون تبدیل ایران به هاب منطقه‌ای خرید و فروش آثار باستانی و ورود ارز به کشور، ایجاد ردیف درآمدی جدید برای وزارت گردشگری و میراث فرهنگی برای خرید و حفظ آثار باستانی، اشتغال‌زایی فراوان برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط با تاریخ، گوهرشناسی و باستان‌شناسی، حفظ گنجینه تمدنی و میراث باستانی از تخریب‌ها و کاوش‌های غیرکارشناسی و حفظ گنجینه تمدنی و میراث باستانی از فروش به ثمن بخس به دلالان و قاچاقچیان، به جریان افتاده است.
هرچند نمایندگان گفته‌اند این طرح هنوز در دستور کار کمیسیون‌ها قرار نگرفته، اما نگرانی‌هایی از این نظر وجود دارد که با دستور کار قرار گرفتن در مجلس و کمیسیون‌ها نتوان از پیش‌روی این طرح که در تعارض کامل با لایحه قانونی راجع به جلوگیری از انجام اعمال حفاری‌های غیرمجاز و کاوش به قصد به دست آوردن اشیاء عتیقه و آثار تاریخی که بر اساس ضوابط بین‌المللی مدت یک‌صد سال یا بیشتر از تاریخ ایجاد یا ساخت آن گذشته باشد مصوب ۱۳۵۸/۰۲/۱۸ است، جلوگیری کرد.
