انجمن «خیران میراث فرهنگی» تشکیل شد
آیین روز جهانی موزه‌ها و آغاز هفته میراث فرهنگی با حضور فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی، و جمعی از کارشناسان و پیشکسوتان موزه، مجموعه‌داران خصوصی و موزه‌داران و همچنین وابسته فرهنگی سفارت چین و نمایندگانی از دبیرخانه اکو در ایران برگزار شد.
بودجه میراث فرهنگی و موزه‌ها دوبرابر شد
علی دارابی ـ قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون میراث فرهنگی ـ با گرامی‌داشت یاد عباس نجات فتحی، موزه‌دار خوزستانی (شوشتر) که یک روز پیش از روز جهانی موزه درگذشت، در اهمیت موزه سخنانی را مطرح کرد و با اشاره به چشم‌انداز و رویکرد این وزارتخانه به موزه، بیان کرد: از مجموع ۷۹۰ موزه در کشور حدود ۲۶۰ موزه در اختیار وزارت میراث است، بخش زیادی از این موزه‌ها به بخش خصوصی، دولتی و نهادهای مختلف تعلق دارد و ما دنبال این هستیم که رقابت سازنده و تعامل خوبی بین بخش‌های مختلف ایجاد کنیم و با هرگونه انحصار مقابله می‌کنیم. این نگاه در حوزه موزه‌داری مغتنم است و آرزو می‌کنم در اقصی نقاط کشور شاهد این باشیم که روزی جشن راه‌اندازی یک موزه در هر شهر برگزار می‌شود.
او درباره نگاه این وزارتخانه به موزه گفت: وقتی از حوزه میراث فرنگی سخن می‌گوییم، یعنی آنچه از گذشتگان و نیاکان و آثاری که برای ما به جای گذاشته شده نقش مهمی در توسعه جوامع بشری و تکمیل تاریخ جهان داشته است. آنچه به عنوان کاخ‌ها و مجموعه‌های تاریخی مشاهده می‌کنیم گویای انسان‌های خلاق و بزرگی است که در اعصار مختلف تلاش کردند هنرهای خود را در قالب‌های مختلفِ غیرقابل جایگزین و دارای ارزش برای ما به جای بگذارند. امروز به احترام آنها کلاه از سر برمی‌داریم و ادای احترام می‌کنیم.
دارابی بیان کرد: میراث فرهنگی حقیقت هر جامعه‌ای است و تکثر و گوناگونی آن در قالب یک هویت فرهنگی است. اگر ما ایرانیان نزد جهانیان از احترام برخورداریم از حیث تمدن و قدمت کهن و داشته‌های میراثی است و اکنون حمایت، صیانت و احیای آنها وظیفه همگانی ما است.
سند تحول میراث فرهنگی، سند موزه‌ها، سند پایگاه‌های تاریخی درحال تدوین
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بیان اینکه منظومه فکری و گفتمان وزارتخانه مبتنی بر سه رکنِ "تغییر"، "توسعه" و "تحول و فن‌آوری" است به مهم‌ترین اقداماتی که در این راستا درحال انجام است، اشاره کرد و گفت: سند چشم‌انداز برنامه تحول و برنامه هفتم توسعه و همچنین سند میراث فرهنگی و سند موزه‌ها از جمله تدابیری است که مشغول تدوین آن هستیم و از بخش‌های مختلف درخواست همراهی کرده‌ایم و دست یاری به همه نخبگان، اساتید انجمن‌های علمی، تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد دراز می‌کنیم تا ما را در تدوین این اسناد و برنامه‌هایی که مبنای کار ما است یاری کنند.
او همچنین به تهیه لایحه شرح وظایف و قانون تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اشاره کرد و گفت: این قانون و شرح وظایف در جلسات متعدد با حضور مدیران و کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته، مفاد مهمی درباره میراث فرهنگی و موزه‌ها در این قانون جانمایی شده، برخی از مفاد قانونی که از قبل بوده غنی‌سازی و پرمحتوا شده و برخی مواد که به هر دلیل دیده نشده بود، افزوده شده است. امیدوارم این قانون که به‌زودی در اختیار دولت و سپس مجلس قرار می‌گیرد، منشاء قانون میراث فرهنگی کشور قرار گیرد.
دارابی از تهیه سند پایگاه‌های تاریخی نیز خبر داد و با جلب مشارکت متخصصان و کارشناسان برای تدوین این سند، اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم تنوع و تکثر نظرات و سلیقه‌ها را در تدوین این اسناد به رسمیت بشناسیم و براساس آن تلاش کنیم میراث فرهنگی و موزه‌داری را به فرهنگ عمومی در جامعه تبدیل کنیم
راه برای کمک‌های خیران خارج از کشور به بناهای تاریخی و موزه‌ها باز شد
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین از افزایش بودجه میراث فرهنگی و موزه‌ها در سال ۱۴۰۱ تا دو برابر بیشتر از بودجه سال گذشته، اظهار کرد: واقعیت این است که با این بودجه کم نمی‌شود نهضت بزرگی برای موزه ایجاد کرد، از همین رو انجمن خیران میراث فرهنگی که در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت شده در هفته آینده موجودیت پیدا می‌کند و براساس آن مؤدیان مالیاتی کمک خود را به موزه‌ها و میراث فرهنگی می‌توانند اهدا کنند. از طریق این انجمن می‌توان کمک‌هایی را از خارج کشور دریافت کرد که اگر این اتفاق بیافتد گام‌های بزرگی برای موزه‌داری و بناها می‌توان برداشت.
تور نمایشگاهی اشیاء کمتر دیده‌شده در سراسر کشور
او همچنین نقش دیپلماسی میراث فرهنگی را مهم دانست و از برگزاری چند نمایشگاه مشترک خارجی بین موزه ملی و موزه‌های دیگر کشورها خبر داد و از برنامه‌ریزی برای نمایش اشیاء کمتر دیده‌شده در سراسر کشور با حفظ امنیت سخن گفت.
دارابی اصلاح ساختار موزه‌ها را یکی از مهم‌ترین اقدامات امسال برشمرد و افزود: کارکرد اداری در موزه باید تعطیل شود. موزه کارکرد علمی، ارتباطی و فرهنگی دارد که با جمعی از مدیران و صاحب‌نظران مقدمات آن را فراهم می‌کنیم. در حوزه میراث فرهنگی به دنبال این هستیم که طرح جدیدی برای موزه‌داری در کشور اجرا کنیم، زمان محدود و فرصت گذرا است و باید کار جمعی انجام دهیم.
او همچنین از مذاکره و امضای موافقت‌نامه‌هایی با سایر دستگاه‌ها از جمله شهرداری، اوقاف، وزارت نفت، بنیاد مستضعفان و آستان‌های مقدس و امامزادگان برای تعیین مسؤولیت‌های مدنی و اجتماعی درباره موزه‌ها، بناها و آثار در اختیار آنها خبر داد و تاکید کرد: باید مسولیت های اجتماعی و مدنی آنها را مطالبه کنیم.
در پایان این سخنان، یکی از مجموعه‌داران خصوصی معترضانه درخواست وقت کرد تا درددل کند که دارابی در پاسخ گفت: جلسه‌ای با موزه‌داران و مجموعه‌داران با وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواهیم داشت تا مسائل آنها را بشنویم. در ماه اول که به وزارت میراث آمدیم ۴۰ نفر از پیشکسوتان آمدند و یاد گرفتیم ارتباط برقرار کنیم. بعد از هفته میراث حتما با مجموعه‌داران و موزه‌داران جلسه خواهیم داشت. البته تلاش کرده بودیم این جلسه را در زمانی که آقای کارگر ـ مدیرکل پیشین اداره کل موزه‌ها ـ حضور داشتند تشکیل دهیم اما نشد. حجم جلسات و سفرهای دولت زیاد بود، اما برنامه‌ریزی می‌کنیم.
نمایشگاهی با ۱۵۰۰ شیء اهدایی برپا شده
جبرئیل نوکنده ـ رییس موزه ملی ایران ـ در این مراسم، از برگزاری نمایشگاهی از ۱۵۰۰ شیء اهدایی تاریخی همزمان با روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی در موزه ملی خبر داد و گفت: حدود یک هزار از آثار اهداشده، اصالت‌سنجی شده و باقی آثار نیز به کارشناسی و پژوهش بیشتر نیاز دارد.
او همچنین با اشاره به برگزاری این گردهمایی پس از دو سال وقفه به خاطر کرونا، بیان کرد: با وجود تعطیلی‌های مکرر در دو سال گذشته اما موزه‌ها با استفاده از بسترهای نوین با مخاطبان خود در ارتباط بوده‌اند، یعنی قدرتمندتر از تشکیلات اداری بودند.
رییس موزه ملی سپس به شعار امسال ایکوم «قدرت موزه‌ها» و گفت: من قدرت را هم‌رده با "توان" درنظر می‌گیرم، سال‌ها پیش بر سردر موزه شعر فردوسی «توانا بود هر که دانا بود» نوشته شده و این نشان می‌دهد برای موزه‌های ایران شعار «قدرت موزه» جدید نیست.
نوکنده همچنین تاکید کرد: پس از یک‌صد سال موزه‌داری، باید رویکرد جدیدی را در موزه‌داری در پیش بگیریم تا بخشی از زندگی روزانه مردم شویم و چتری از دانایی را بگسترانیم. قدرت در موزه‌ها نیاز به شبکه‌سازی دارد.
به بیان او، موزه‌ها در روزگار جدید تنها درباره تجربیات گذشته آگاهی‌رسانی نمی‌کنند، بلکه درباره آینده نیز اطلاع‌رسانی می‌کنند.
در ادامه، پیام شخصیت‌هایی از موزه‌های آلمان و لوور فرانسه، آلیکانته اسپانیا و ایتالیا درباره روز جهانی موزه‌ها پخش شد.
وزارت خارجه از ارتباط بین موزه‌ای با کشورهای تمدن‌خیز حمایت می‌کند
علیرضا دلخوش ـ مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت خارجه ـ درباره اهمیت موزه سخن گفت و با بیان اینکه شعار امسال موزه یبانگر آن است که تعاملات موزه‌ای بین تمدن‌ها ایجاد شود، رویکرد وزارت امور خارجه کشور را در این راستا تعریف کرد و افزود: وزارت خارجه براساس فلسفه فعالیت‌های خود، با تمام قدرت از ایجاد ارتباط بین موزه‌ای کشورهای تمدن‌خیز حمایت می‌کند و تقویت و تشویق روابط بین‌موزه‌ای را در دستور کار خود دارد.
چند فرمان برای موزه‌ها
مرتضی ادیب‌زاده ـ مدیرکل اداره کل موزه‌ها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ پس از بیان نظرات خود درباره شعار روز جهانی موزه‌ها با عنوان «قدرت موزه» به برخی وظایف تبیین شده از سوی این وزارتخانه برای موزه‌ها اشاره کرد و گفت: گسترش موزه‌ای با آرایه تصویر در شأن جایگاه ایران در سطح جهانی با ارتقاء کیفی موزه‌ها و بیان موزه‌ای بهتر، پرهیز از کمیت‌گرایی برای آن‌که خود را به سطحی برسانیم تا با موزه‌های تراز اول دنیا تعامل و گفت‌وگو داشته باشیم، آموزش عمومی درباره ماهیت واقعی موزه‌ها و برقراری ارتباط با سطوح مختلف جامعه، تسهیل دسترسی پژوهش در موزه‌ها و ارتباط با نهادهای علمی و پژوهش مؤثر در سطح ملی از جمله اهداف و وظایف تبیین شده برای موزه‌ها است.
سیداحمد محیط طباطبایی ـ رییس ایکوم ایران ـ با اشاره به فعالیت ۷۹۰ موزه در سراسر کشور، بیان کرد: موزه پایه و زیربنایی برای رسیدن به آینده‌ای مطمئن در همه وجوه اقتصادی و اجتماعی است. اگر امروز دنیای ما دچار نابسامانی است ناشی از این است که دنیا آینده‌ای بدون گذشته را دنبال می‌کند، درحالی‌که آینده پایدار از دریچه و دروازه موزه‌ها برمی‌آید و قدرت موزه نیز در همین است.
او همچنین گفت: وقتی جامعه‌ای مورد نقد قرار می‌گیرد که در چه سطحی از توسعه و روند رشد است باید دید جایگاه موزه‌های آن از نظر کارشناسان و دولتمردان کجاست. موزه پله‌ای برای بالا رفتن است. امیدوارم این نگاه در کلان و خرد جامعه رواج پیدا کند تا شاهد جامعه‌ای متعادل و رو به جلو باشیم.
موزه‌داران برتر تجلیل شدند
در ادامه این آیین، با حضور معاون میراث فرهنگی محمدحسن سمسار ـ محقق، تاریخ‌دان و باستان‌شناس پیشکسوت ـ، رییس کل موزه‌ها و مدیرکل اداره موزه‌ها از موزه داران برتر تجلیل شد. مظفر شاملی ـ سرپرست موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت ـ، محمد مدادی ـ مدیرکل دفتر موزه‌ای تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان محیط زیست ـ، غلامرضا خواجه سروی ـ مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک ـ خانم خانجانی ـ مدیر موزه دست بافته‌های داری استان ترکمنستان ـ، فرزانه طاهری ـ موزه کودکی ایرانک ـ، نصرالله عباسی ـ مجموعه‌دار فسیل استان زنجان ـ، نصرالله یعقوبی ـ مجموعه‌دار اسناد تاریخی مشکین‌شهر اردبیل ـ، عبدالمجید آباد ـ مجموعه‌دار چینی گل و مرغ ـ و خانم لواسانی به خاطر اهدای یک مجموعه تاریخی به موزه ملی ایران، تقدیر شدند.
همچنین از علیرضا دلخوش، مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت خارجه به پاس پیگیری‌های مربوط به استرداد و میراث فرهنگی در وزارت خارجه تجلیل شد.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پایان این مراسم، نمایشگاه ۱۵۰۰ شیء تاریخی اهدایی به موزه ملی را افتتاح کرد.
