آفتابنیوز : آفتاب: مالیات به عنوان یکی از منابع درآمد اصلی دولتها و راهی برای بهبود سطح زندگی مردم در اکثر کشورهای جهان ازجایگاه ویژهای برخوردار است. بر همین اساس مسئولان و قانونگذاران بهخصوص در کشورهای صنعتی و فراصنعتی همواره برای اخذ مالیات با دقت فراوان و متناسب با درآمد افراد سعی و تلاش دارند.
اما در ایران، مالیات وچگونگی دریافت آن از مؤدیان، همواره یکی ازمعضلات اصلی دولتها بوده است بهگونهای که گاه وضع یکنوع مالیات وگرفتن آن، صنعتگران وتولیدکنندگان را بهسوی نابودی سوق میدهد وگاه باعث فرارمالیاتی آنها میشود.
به گفته صاحبنظران در ایران مسئولان هیچگاه نتوانستهاند قوانین مالیاتی را بهگونهای وضع کنند که پرداخت آن از سوی مردم توام با میل، رغبت و اختیار باشد.
اما نخستین گام در این راه اصلاح قوانین به گونهای است که تاثیر پرداخت سهم مالیات در آبادی کشور، رفاه حال شهروندان و افزایش سطح کیفی زندگی مردم احساس شود. شاید تنها با ایجاد چنین حسی درمردم بتوان معضل فرارهای مالیاتی را برای دولت و کابوس پرداخت مالیات را برای مؤدیان بکلی از میان برداشت.
دکتر جمشید پژویان از اقتصادانانی که در مورد وضعیت مالیات در اقتصاد ایران تحقیق کرده است در ارزیابی خود از عملکرد دولت نهم برای بهبود وضعیت پرداخت و دریافت مالیاتها به خبرنگار اقتصادی آفتاب میگوید: «در حدود سه سال مسئولیت دولت نهم هیچ تغییر مثبتی در پایه و نرخهای مالیاتی و به طور کلی ساختار نامناسب مالیاتی کشور مشاهده نشده است».
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با این حال تاکید میکند: «در سه سال گذشته پیشرفتهایی در بخش اجرایی و سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد شده و کارایی این سازمان افزایش یافته با این وجود خلاء قوانین مناسب همواره مانع بزرگی بر سر راه پیشرفت کشور در این بخش است».
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر لزوم اصلاح قوانین و مقررات امور مالیاتی کشور به این نکته اشاره میکند که «برای حل مشکلات مربوط به قوانین، دولت میتوانست با ارائه لایحه اقدام به اصلاح این قوانین کند. همچنین نمایندگان مجلس نیز این امکان و اختیار را داشته و دارند که در قالب طرح، نسبت به تغییر قوانین مالیاتی اقدام و در جهت پیشرفت این امر گام بردارند».
او درمورد سهم درآمدهای دولت از مالیات میگوید: «متاسفانه به دلایل ذکر شده در این مدت سهم درآمدهای دولت از مالیات افزایش نیافته است و همچنان مشکل ساختار نظام مالیاتی در تامین هزینههای دولت از این طریق احساس میشود».
دکتر پژویان با اشاره به لایحه مالیات ارزش افزوده که چندی پیش پس از تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان از سوی محمود احمدی نژاد برای اجرای آزمایشی ابلاغ شد میگوید: «این اقدام نیز به دلیل برخورد اشتباه دولت با مسئله تعیین نرخ مالیاتی منجر به اختلال در این پایه مهم مالیاتی خواهد شد. دولت در زمینه اجرایی این لایحه نرخ 1.5 درصد را برای مالیات ارزش افزوده پیشنهاد کرد که کمتر از هزینه جمعآوری آن است»!
او تاکید میکند: «اینکه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در ابتدا با نرخ پایین شروع شود قابل درک است اما حتی در این شرایط، درآمد مالیاتی دولت از این قانون نباید از هزینه اجرای آن کمتر باشد. در اینصورت اساس این لایحه زیر سوال خواهد رفت».
دکتر پژویان با اشاره به سهم ناچیز درآمدهای مالیاتی در تامین هزینههای دولت، در خصوص ادعای کاهش اتکای بودجه به درآمدهای نفتی میگوید: «اتکای بودجه به درآمدهای نفتی کاهش نیافته است چراکه هرآنچه که دولت از ذخایر ارزی پرداخت میکند در رابطه با درآمدهای نفتی است چه این درآمدها از حساب ذخیره ارزی باشد و چه درآمدهایی که از این راه وارد بودجه شده است. از سوی دیگر همانطور که گفته شد سهم دولت از درآمدهای مالیاتی نیز افزایش نیافته که به واسطه آن بتوان در مورد کاهش اتکای بودجه به نفت سخن گفت».