هشدار حسن خمینی محیط زیستی: طبیعت به ما سیلی خواهد زد

یادگار امام با تأکید بر اهمیت حفظ محیط زیست در دراز مدت، گفت: وقتی سهم طبیعت را ندهید باعث خشک شدن مرداب‌ها و طبیعت می‌شوید؛ غافل از اینکه طبیعت بعد از مدتی همین کاستی‌ها را به صورت یک سیلی، مانند مثل ریزگرد‌ها و... به ما برمی گرداند.

به گزارش خبرنگار جماران، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی روز چهارشنبه در دیدار رئیس و جمعی از کارکنان سازمان حفاظت از محیط زیست در حرم مطهر امام، با تبریک هفته محیط زیست، گفت: در مباحث حوزوی بحثی با عنوان «تزاحم» وجود دارد. تزاحم به عبارت ساده یعنی، انسان در یک لحظه همه خوبی‌ها را می‌خواهد، اما نمی‌تواند همه آن‌ها را با هم داشته باشد. در دایره تزاحم عقل حکم می‌کند سراغ گزینه‌ای برویم که مهم‌تر و بهتر است و منافع بیشتری دارد.

یادگار امام در تشریح چگونگی انتخاب گزینه‌ی برتر، افزود: اولین ملاک این است که هر کاری نفس نفسه چه مقدار مهم است. این بحث‌ها در فلسفه اخلاق هم خیلی مهم است. یکی از دعا‌هایی که اهل معنا می‌کردند این است که از خدا بخواهید انسان را گرفتار امتحانات سخت نکند. «امتحان سخت» در هنگام ماندن بین چندین کار معنا می‌یایید.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از عوامل موثر در انتخاب، «وسعت تأثیر» هر کار است، تصریح کرد: ممکن است شما کاری کنید که فی نفسه چندان مهم نیست، اما از نظر مکانی یا زمانی تأثیر خیلی بالایی دارد. به عنوان نمونه، در زندگی شخصی، کسی که گرفتار اعتیاد می‌شود لذت بالای لحظه‌ای دارد و هرچه به او بگویید به خاطر اعتیاد همه چیز را از دست می‌دهی نمی‌تواند درست درک کند که لذت بالای لحظه‌ای در قیاس با آسیب‌های دراز مدت، چیزی نیست.

سید حسن خمینی یادآور شد: تمام معلمین اخلاق، از «معراج السعاده» نراقی تا «چهل حدیث» و سخنرانی‌های مختلف امام برای اینکه این موضوع به ما تنبه دهند، دائم می‌گویند‌ای انسان لذتی که در دنیا می‌بری در قیاس با آنچه که در آخرت از دست می‌دهی، کم است! هرچه در این دنیا به دست بیاوری محدود به عمر تو است، ولی آن طرف هرچه به دست بیاوری بی نهایت است!

وی ادامه داد: حفظ محیط زیست نیز یکی از آن محاسباتی است که اگر برنامه ریزان و سیاستمداران به آن توجه نکنند، مانند کودکی می‌شوند که در کوتاه مدت با بی توجهی به آن، مزیتی را به دست می‌آورند، ولی منفعت بسیار بزرگی را در درازمدت از دست می‌دهند. حتما باید مشکل اشتغال حل شود، فقر برداشته شود، توسعه پدید آید و...، ولی باید این‌ها را در سبد هزینه و فایده گذاشت و سراغ ملاک‌های اهمّ رفت که از جمله آن‌ها حفظ محیط زیست است.

یادگار امام تأکید کرد: باید توجه داشت که نکند ما به خاطر یک منفعت کوتاه مدت، که البته باید آن را هم حل کنیم، هزینه‌ای غیر عاقلانه می‌پردازیم. باید بدانیم که در صورت انتخاب این مسیر، در حال از بین بردن سرمایه‌ای هستیم بعد‌ها اصلا امکان جبران آن را نداریم و یا اگر امکانش را داریم باید ده‌ها برابر آن، هزینه کنیم؛ البته توجه نکردن به منافع بلند مدت بین نسلی، از جمله سلامت محیط زیست، در کوتاه مدت منافعی هم دارد، اما مثلا باعث شور شدن دریا‌ها می‌شود.

وی افزود: وقتی سهم طبیعت را ندهید باعث خشک شدن مرداب‌ها و طبیعت می‌شوید؛ غافل از اینکه طبیعت بعد از مدتی همین کاستی‌ها را به صورت یک سیلی، مانند مثل ریزگرد‌ها و... به ما برمی گرداند و همین محصولاتی که انسان کاشته بود را نیز از بین می‌برد. قرآن می‌فرماد، مراقب باشید مثل کسی نباشید که باغی را برای پیری خودش درست کرده و بعد یک آتش سوزان تمام این باغ را از بین می‌برد؛ یک باد داغ می‌آید و هرآنچه او برای خودش و نسل‌های بعدی گذاشته را از بین می‌برد!

سید حسن خمینی اظهار داشت: محیط زیست حکم منافع دراز مدتی را دارد که ممکن است امروز درک درستی از آن نداشته باشیم، اما اگر بخواهیم تشبیه کنیم، مثل عذاب‌های اخروی است که ممکن است زندگی کوتاه مدت دنیا ما را از توجه به آن غافل کند، ولی این واقعیت است که در صورت بی توجهی به آن، طبیعت به ما سیلی خواهد زد؛ چرا که طبیعت روحی غیر از چیزی که در آن هست ندارد و تجسم اعمال ما است. یعنی خودمان به آن بد می‌کنیم و آن هم به ما برمی گرداند.

وی افزود: همیشه به ذهن‌ها می‌رسد که فعالان محیط زیستی آرمان شهر می‌خواهند و خیال بافی می‌کنند. یعنی ممکن است طرف بگوید شکم بچه من خالی است، اما شما دنبال انقراض گونه آسیایی یوزپلنگ هستید؟! به همین خاطر، ادبیات فعل در دفاع از محیط زیست پیش نمی‌رود. یعنی دلسوزی برای طبیعت نمی‌تواند کسی که الآن دچار مشکل هست را به هشدار بیاورد.

یادگار امام در همین زمینه ادامه داد: باید مسائل محیط زیستی را دقیق تر، لطیف تر، عینی‌تر و قابل فهم‌تر به کسانی که این واقعیت‌ها را نمی‌دانند، بگویید تا نکند گرفتار این وضعیت شوید که در کوتاه مدت یک مشکل معیشتی و اشتغال را در فلان منطقه از کشور حل می‌کنید، اما بعد‌ها گرفتاری‌های بزرگتری برای همان کسانی که آنجا زندگی می‌کنند به دلیل عدم توجه به محیط زیست در تصمیمات قبلی، پدید می‌آید. یعنی دقیقا نوع ادبیات دفاع از محیط زیست، باید ادبیاتی باشد که معلمان اخلاق دارند؛ معلمان اخلاق مدام به انسان هشدار می‌دهند که نکند چشمت را به روی زندگی این دنیا باز کنی و به قیامت توجه نداشته باشی!

وی اظهار داشت: نکته سوم این است که بعضی از ما انسان‌ها فردمحور هستیم. مثلا بعضی موارد فرار مغز‌ها به همین دلیل است که فرد می‌گوید خودم و نهایتا خانواده ام از این کشور برویم و به من مربوط نیست که چه بر سر مردم کشور می‌آید! نفس اینکه انسان از ایثار جدا می‌شود و می‌گوید کاری به بقیه ندارم و می‌خواهم خودم پیشرفت کنم، در همه انسان‌ها به صورت بالقوه وجود دارد.

سید حسن خمینی یادآور شد: یکی از بزرگترین تفاوت‌های مقطع زمانی انقلاب اسلامی این است که در آن زمان مردم به بالاترین حد ایثار رسیدند. کسی که شهید می‌شود جانش را برای دیگران می‌گذارد، در حقیقت می‌خواهد بزرگترین سرمایه‌ای را که دارد به دیگران بدهد.

وی با اشاره به اینکه یکی از مسائل مربوط به محیط زیست، «منطقه محوری» است، تصریح کرد: ممکن است اهالی فلان استان پر آب است بگویند، «ما اینجا بدبختی بکشیم برای اینکه آب پنج استان آن طرف‌تر برود و سهم طبیعت شود؟! آن‌ها خودشان به فکر خودشان باشند. ما در اینجا فقر داشته باشیم برای اینکه خاک به حلق کس دیگری نرود؟! من به او چه کار دارم؟! ما دنبال حل مشکل خودمان هستیم». حتی یک پله بالاتر از نگاهی که بیان شد، این است که بگوییم، «ما به دنبال حفظ محیط زیست ایران هستیم؛ به ما چه که در عراق چه چیزی پیش می‌آید؟!» غافل از اینکه وضعیت محیط زیست آن منطقه روی خودشان هم اثر می‌گذارد! در چنین موقعیتی نقش یک سازمان ملی خیلی پررنگ می‌شود که نگاه‌ها را «ملّی» و «فرا ملّی» کند.

یادگار امام سپس در بیان راهکار عملی زدودن نگاه‌های منطقه محور به محیط زیست، گفت: با نصیحت و تبلیغ بخشی از مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرند، ولی سازمان حفاظت محیط زیست اگر می‌خواهد ملّی نگاه کند و به صورت عملی مشکلات را حل کند، به این توجه کند که اگر مردم یک منطقه فداکاری می‌کنند و از برخی مزیت‌های اراضی منطقه خود استفاده نمی‌کنند تا محیط زیست دیگر مناطق آسیب نبیند، باید از بودجه کلان کشور منافعی به آن‌ها برسد و سهم قابل توجهی در مقابل این ایثار و از خود گذشتگی به آن‌ها داده شود.

سید حسن خمینی در پایان گفت: بحمدالله آقای دکتر سلاجقه از مجموعه منابع طبیعی و محیط زیست آمده و دانش این حوزه را دارد. محیط زیست هم تا آنجا که من می‌دانم از حیث نیروی کارشناسی و دلسوزی که در آن وجود دارد، سازمان بسیار توانمندی است. البته باید هدف‌هایی که دارید را دقیق و مشخص عینی کنید تا جامعه هدف شما لمس کند و احساس کند آرمان شهری و خیال بافی نیست.