۱۰ حقیقت در مورد ورزشگاه آزادی
«این اواخر تصاویر نگران‌کننده‌ای از فرونشست ورزشگاه آزادی تهران منتشر شد که موج خبری و تحلیلی بسیار بزرگی به وجود آورد. عکس‌ها غم‌انگیز بودند و غیر از این، خیلی‌ها را نگران کردند که مبادا حادثه‌ای شبیه به متروپل در آزادی رخ بدهد. از همین رو کارشناسان با حضور در ورزشگاه آزادی وضعیت آن را بررسی کرده و خبر دادند که خطری متوجه پایداری سازه نیست. با این همه، تردیدی نیست که معبد پیر خاطرات، بعد از نیم‌قرن سرویس‌دادن به ورزش ایران کم‌کم به پایان راه نزدیک شده و باید فکری اساسی در موردش کرد. احداث یک ورزشگاه استاندارد و آبرومند دیگر به عنوان استادیوم ملی جدید ایرانیان یک ضرورت بسیار جدی است که به نظر می‌رسد به اندازه کافی جدی گرفته نمی‌شود. بد نیست چند حقیقت را در مورد این ورزشگاه زیبا مرور کنیم؛ شاهد خاموش خاطرات تلخ و شیرین ایرانیان.
۱- ورزشگاه بزرگ آزادی در یک بازه زمانی دو ساله بین سال‌های ۴۹ و ۵۰ احداث شده است. کوتاهی این زمان مخصوصا با توجه به امکانات آن زمان قابل توجه است. این ورزشگاه مهر ۱۳۵۰ افتتاح شد. نخستین مسابقه فوتبالی که در ورزشگاه آزادی برگزار شد بازی دوستانه پرسپولیس و کروزیرو برزیل بود که با برتری چهار بر دوی تیم میزبان همراه شد. نخستین گل تاریخ ورزشگاه آزادی را توستائو برزیلی به ثمر رساند و نخستین گلزن ایرانی این استادیوم هم صفر ایرانپاک بود.
۲- ورزشگاه آزادی اصلا به بهانه میزبانی از بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران تاسیس شده بود و بهره‌برداری جدی از آن از همان زمان آغاز شد. از دیگر مسابقات مهمی که آزادی میزبان آن بوده، می‌توان به فینال جام ملت‌های آسیا در سال ۱۹۷۶ اشاره کرد؛ دیداری که در آن تیم ملی با ضربه آزاد علی پروین یک بر صفر کویت را برد و برای سومین بار پیاپی قهرمان آسیا شد. آزادی همچنین دو مرتبه میزبان فینال جام در جام آسیا بوده و سه بار هم از بازی نهایی جام باشگاه‌ها یا لیگ قهرمانان آسیا میزبانی کرده است.
۳- ورزشگاه آزادی از زمان احداث به استادیوم ۱۰۰ هزار نفری مشهور بوده است؛ ظرفیتی که روی «سکوهای سیمانی» واقعی به نظر می‌رسید و حتی می‌توانست پذیرای جمعیت بیشتری هم باشد. با این حال در چند مرحله بعد از نصب صندلی در طبقات اول و دوم، گنجایش آزادی کاهش یافت و به حدود ۷۸ هزار نفر رسید.
۴- اگر چه ورزشگاه آزادی در زمان احداث جزو مدرن‌ترین سازه‌های ورزشی در جهان بوده، اما به تدریج از معیارها و استانداردهای روز عقب افتاده است؛ به طوری که کنفدراسیون فوتبال آسیا برای موافقت با میزبانی این ورزشگاه از بازی پرسپولیس و کاشیما آنتلرز در فینال لیگ قهرمانان آسیا، بیش از صد مورد ایراد از آن گرفت. در جریان تلاش برای رفع این عیوب، اتفاق شگفت‌انگیزی رخ داد و شش چشمه سرویس بهداشتی دیده‌نشده و جدید در آزادی کشف شد!
۵- قبل از آغاز فینال لیگ قهرمانان آسیا بین پرسپولیس و کاشیما، مشعل معروف ورزشگاه آزادی که در یکی از بالاترین نقاط استادیوم قرار دارد پس از چهار دهه روشن شد. مشعل آزادی آخرین بار در بازی‌های آسیایی تهران یا همان المپیک قاره‌ای روشن شده بود.
۶- برخی رسانه‌های بین‌المللی از ورزشگاه آزادی به عنوان یکی از ۴۰ استادیومی نام برده‌اند که هواداران فوتبال قبل از مرگ حتما باید آنها را ببینند. بلیچرریپورت هم سال ۹۲ آزادی را بین ۲۰ ورزشگاه برتر جهان دسته‌بندی کرده است.
۷- در طول سال‌های اخیر همواره بحث فرونشست سکوها مطرح بوده و نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. سال ۹۶ تعمیراتی در این راستا صورت گرفت. مدیر وقت ورزشگاه آزادی پیش از این تعمیرات در گزاره‌ای اغراق‌آمیز گفت: «۵۰ سال به عمر ورزشگاه آزادی اضافه می‌کنیم.» در بخش دیگری از همین مصاحبه در مورد جزئیات تعمیر استادیوم آمده بود: «نشست مختصری در بخش‌هایی از استادیوم مشاهده شد که امیدواریم در این برنامه بازسازی تمام این مشکلات برطرف شود.» با این حال می‌بینید که تنها چهار سال بعد از آن پروژه، همچنان مشکلات وجود دارد و حتی تشدید شده است.
۸- برای اینکه پی به عمق مشکلات ورزشگاه آزادی ببرید، خوب است بدانید چهار ماه پیش مدیرعامل شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور گفته بود بازسازی ورزشگاه آزادی ۷۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد. در مقام مقایسه، باید گفت ورزشگاه اختصاصی فولاد به عنوان آخرین استادیوم مدرن ساخته شده در ایران با هزینه ۱۵۰ میلیارد تومانی احداث شده است. البته که نقطه پایان این پروژه سال ۹۷ بوده است.
۹- اشکالات پرشمار ورزشگاه آزادی در این سال‌ها از چشم ناظران پنهان نمانده است؛ از چکه کردن بخش‌هایی از سقف تا سوانح دلخراشی که بعضا رخ داده است. سال ۸۹ یک کارگر به دلیل فرسودگی تجهیزات و انفجار در موتورخانه جان باخت و چند ماه پیش از آن نیز یک دختر دونده ۱۵ ساله به خاطر سقوط یکی از درهای مجموعه، دچار ضایعه نخاعی شد. بدیهی است که هر چه به پیش برویم، چنین خطراتی جدی‌تر می‌شود.
۱۰- مهم‌ترین پرسش در حال حاضر این است: با توجه به روند طبیعی فرسودگی در ورزشگاه آزادی، در صورتی که روزی به هر دلیل این استادیوم قابل استفاده نباشد، تکلیف تیم ملی فوتبال ایران و نیز باشگاه‌هایی مثل پرسپولیس و استقلال چیست؟ از روز روشن‌تر است که این تیم‌ها برای میزبانی نیاز به ورزشگاهی حداقل با ۵۰ هزار نفر گنجایش دارند و اگر پای مسابقات باشگاهی و ملی حساس‌تر در میان باشد، حتی این گنجایش هم کافی نخواهد بود. آیا کسی به فکر احداث یک سازه جدید و آبرومند هست؟ آیا می‌توانید روزی را تصور کنید که فوتبال ایران «ورزشگاه ملی» نداشته باشد؟ فرض کنید ژاپن و کره به ایران بیایند و جایی برای میزبانی از آنها نداشته باشیم. آیا اساسا کسی به این مسائل فکر می‌کند؟»
