گزارشگر حقوق بشر: تحریم‌ها بر تامین دارو در ایران اثر دارد
«آلنا دوهان»، گزارشگر ویژه سازمان ملل از ۱۷ تا ۲۸ اردیبهشت برای ارزیابی تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران به کشورمان سفر کرد.
او نخستین گزارشگری است که بعد از ۱۷ سال به ایران سفر کرده و ارزیابی خود را نسبت به تأثیرات تحریم‌های ظالمانه غرب بر زندگی مردم ایران در اختیار مقامات سازمان ملل متحد قرار داده است.
وی به تازگی در مصاحبه با هفته‌نامه فرانسوی "لوپوئن" مسئله تأثیرات گسترده تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر زندگی مردم ایران را مورد بررسی قرار داده است. دوهان با وجود این، تصریح کرده تحریم‌ها بر اقتصاد ایران اثرات زیان‌بار کمتری نسبت به برخی کشورهای دیگر داشته‌اند.
او می‌گوید: «تاثیر این تحریم‌ها در ایران با سایر کشورهای دیگر تحت تحریم که من از آن‌ها بازدید کردم، همچون زیمبابوه یا ونزوئلا، متفاوت بود. برای مثال، ایران دارای یک سیستم بهداشتی و آموزشی نسبتاً توسعه یافته است. به همین دلیل است که در این زمینه این کشور مانند ونزوئلا متحمل تأثیر بسیار زیاد تحریم‌ها نشده است. ازسویی ایران از نظر تولید داخلی مواد غذایی نیز خودکفا است. با این حال تأثیرات فراوانی را بواسطه تحریم‌ها بر زندگی ایرانیان، از جهات مختلف مشاهده نمودم.»
وی با وجود این، به اثرات تحریم‌ها بر افزایش تورم در داخل ایران اشاره کرده است. او همچنین یادآور شده تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران از سال ۲۰۱۸ آغاز نشده و موج اول و گسترده تحریم‌ها از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ تجربه شده است و سال‌ها بسیاری از مردم ایران بر اثر فشارهای آمریکا و غرب تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
دوهان در بخش دیگری از این مصاحبه به آثار تحریم‌ها بر تأمین دارو هم اشاره کرده و ادعای آمریکا درباره اینکه مواد دارویی و غذایی از شمول تحریم‌ها معاف هستند را رد کرده است.
دوهان توضیح می‌دهد: «در تئوری بله، همه اسناد مربوط به تحمیل تحریم‌ها علیه ایران، امکان استثناء بشردوستانه را در مورد مواد غذایی و دارویی می‌دهد. اما در واقعیت، چنین چیزی رخ نمی‌دهد و حتی آژانس‌های سازمان مللی نیز نمی‌توانند کمک‌های پزشکی لازم را ارائه کنند.»
یکی از مثال‌هایی که او در زمینه تحریم دارویی استفاده می‌کند، مشکلات عدم دسترسی بیماران پروانه‌ای به پانسمان‌های مخصوص است که باعث جان باختن برخی می‌شود. حتی پیشتر نیز برخی از کارشناسان و گزارشگران در این باره گزارشاتی را نسبت به تحریم‌های آمریکا و معضلات بیماران پروانه‌ای در ایران منتشر کردند.
برخی از گزارشگران ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ۲۷ مهرماه در گزارشی با اشاره به مشکلاتی که برخی بیماران در ایران برای دسترسی به دارو و تجهیزات درمانی مورد نیاز خود در نتیجه تحریم‌های آمریکا با آن مواجهند، تأکید کردند که این تحریم‌ها مانع برخورداری این بیماران از حقوق بشر، به ویژه حق سلامت می‌شود.
در این گزارش به تصمیم یک شرکت داروسازی سوئدی برای لغو ارسال محموله باندهای پزشکی به ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا اشاره می شود و تنها تولید کننده این نوع باند همین شرکت سوئدی است که پیش از این نیز صادرات محصولات خود به ایران را به دلیل تحریم متوقف کرده بود.
کارشناسان سازمان ملل در این گزارش دلیل به وجود آمدن این وضعیت برای بیماران در ایران را تحریم‌های آمریکا و ترس شرکت‌ها و بانک‌های خارجی از مجازات و اقدامات تنبیهی نهادهای آمریکایی در صورت تعامل با ایران عنوان می‌کنند. این در حالی است که آمریکا با وجود گزاش‌ها و مستندات منتشره اعلام کرده است صادرات تجهیزات پرشکی و دارو به ایران علی‌رغم تحریم‌ها علیه این کشور بلا مانع است.
گفتنی است که "سید حمیدرضا هاشمی"، مدیرعامل خانه بیماران پروانه‌ای ۱۹ خردادماه سال ۱۴۰۰ ادعاهای آمریکا درباره تحریم نبودن دارو را دروغ خواند و گفت: «در سال‌های اخیر بیماران پروانه‌ای با مشکلاتی مواجه بوده‌اند که بخش عمده آن به تحریم‌ها مربوط می‌شود. با خروج یک جانبه آمریکا از برجام، تحریم‌ها به یک باره افزایش یافت و از می ۲۰۱۸ تا می ۲۰۱۹ به علت افزایش تحریم‌ها ۱۵ نفر از بیماران پروانه‌ای به علت نداشتن پانسمان جان خود را از دست دادند.
در بخش دیگری از این مصاحبه دوهان با انتقاد از عملکرد ضد قوانین بین‌المللی دولت آمریکا اظهار می‌دارد که این تحریم‌ها در حالی بر ایران تحمیل شده است که او از توافق هسته‌ای (برجام) خارج نشده و این دولت آمریکا و شخص ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا بوده که ابتدا از برجام خارج می‌شود: «یادآوری می‌کنم که این ایران نبود که از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ خارج شد، بلکه ایالات متحده بود که چنین کرد. به عنوان استاد حقوق بین‌الملل می‌توانم اضافه کنم که اگر دیگر تحریم‌هایی از سوی شورای امنیت سازمان ملل وجود نداشته باشد، حقوق بین الملل این امکان را به دولت‌ها نمی‌دهد که تحریم‌های یکجانبه به ویژه در بخش‌های مالی و بانکی وضع کنند.»
وی همچنین خاطر نشان می‌کند که دولت آمریکا با در پیش گرفتن مسیر غیر قانونی به خواسته‌های خود برسد و اثر تحریم‌های اینچنینی را بر رسیدن به خواسته‌های نامشروع غیر عملی می‌داند: «به نظر من اگر می‌خواهید به نتایج مثبت برسید، باید در چارچوب قوانین بین‌المللی عمل کنید. شما نمی‌توانید با در پیش گرفتن مسیر غیر قانونی شکلی را حل کنید و امروز تحمیل بسیاری از این تحریم‌ها، غیرقانونی است. علاوه بر این، وقتی به عمق این موضوع نگاه می‌کنید، متوجه می‌شوید که اثربخشی تحریم‌ها کم است. من شخصاً هیچ نمونه درستی ندیدم که تحریم‌های یکجانبه نتیجه‌ای داشته باشد.»
