فاجعه زیست محیطی ناشی از خشکی خلیج گرگان در انتظار استان‌های شمالی
کارشناسان و مسئولان، خشکی خلیج گرگان را مساوی با نابودی استان گلستان می‌دانند و معتقدند خشکی آن نه تنها گلستان که استان‌های همجوار را هم به چالش می‌کشاند، اهمیت این موضوع مسئولان ملی و استانی را به صف کرد تا برای نجات خلیج گرگان گام‌های خود را جدی‌تر کنند و البته دولت مردمی هم عزم خود را جزم کرد تا این خلیج را از خشکی نجات دهد تا جایی که رئیس جمهور در سفر به گلستان ضمن بازدید از از خلیج گرگان دستور دادند مسئولان بدون فوت وقت برای احیای خلیج گرگان اقدام کنند.
خلیج گرگان که روزی برای خود برو بیایی داشت اکنون حال خوشی ندارد، مردم محلی می‌گویند این مکان روزی محل تردد گردشگران و مسافران بود، اما بوی تعفن آن، گردشگران و مسافران را از این منطقه فراری داده از طرفی خشکی خلیج گرگان صید و صیادی را از رونق انداخته و بسیاری از کسب و کار‌ها را با مشکل مواجه کرده است.
استاندار گلستان نیز چندی پیش از سنگ اندازی‌ها در مسیر لایروبی خلیج گرگان انتقاد کرده بود و بر این مهم تأکید کرد که مسئله خلیج گرگان کمتر از دریاچه ارومیه نیست، اگر به داد خلیج گرگان نرسیم طی دو سال و نیم آینده خشک می‌شود، خشک شدن خلیج گرگان مساوی با نابودی استان گلستان است و کشاورزی، محیط زیست و سلامت نه تنها گلستان که استان خراسان شمالی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
البته در میان هیاهوی خشکی خلیج گرگان، کاهش سطح تراز آب دریای خزر معضل دیگری است که به نظر می‌رسد گریبان خلیج گرگان را هم می‌گیرد، براساس آخرین آمار‌ها سرعت کاهش سطح تراز آب دریای خزر در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ روند افزایشی داشته و در حالی که این شاخص ۱۲ سانتی‌متر بوده در طول یک سال به ۲۱ سانتی‌متر رسیده است که خود یک فاجعه جدی محسوب می‌شود، این کاهش ۲۱ سانتی متری سطح تراز آب دریا در حالی اتفاق افتاد که انتظار می‌رود هر ساله سطح تراز کاهش پنج سانتی متری داشته باشد.
گرچه در شرایط پیش رو که خلیج گرگان به سمت خشکی کامل در حال پیش‌روی است و مسئولان با لایروبی کانال‌های مرتبط، تمام تلاش خود را برای نجات این خلیج به کار گرفتند، اما کارشناسان معتقدند با کاهش سطح تراز آب دریای خزر حتی اگر لایروبی هم در سطح وسیع انجام شود دیگر دریای خزر در وضعیتی نیست که بتواند آب مناسب را به خلیج گرگان منتقل کند.
با این وجود امروز امید‌ها برای احیای دوباره خلیج گرگان به سمت لایروبی نشانه رفته و مردم و مسئولان امیدوارند با این اقدام دوباره ضربان زندگی به پیکر نیمه‌جان تنها خلیج ایرانی خزر بازگردد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی گلستان با اشاره به لایروبی کانال‌های آشوراده، چاپاقلی و خوزینی گفت: حدود هفت سال مطالعات مربوط به این طرح انجام شد و پیوست آن به دستور رئیس جمهور مبنی بر لایروبی و اقدام فوری برای جلوگیری از خشکی جزیره آشوراده ختم شد و پس از آن دستور اقدامات فنی و مهندسی آغاز شده و به روزرسانی هیدروگرافی جزیره و کانال ها، توپوگرافی و سپس پلن و نقشه‌های هوایی انجام شد و رئیس جمهور دستور دادند قرارگاه خاتم الانبیا (ع) به عنوان پیمانکار در این طرح همکاری کنند که مقدمات لازم برای حضور پیمانکار در منطقه فراهم شده است.
«اله‌یار اسعدی» ادامه داد: در حال حاضر با رعایت الزامات زیست محیطی و همراهی خوب محیط زیست استان گلستان دو دایک (محل تخلیه رسوبات از کانال آشوراده) ایجاد شد و این روز‌ها دستگاه بیل مکانیکی در حال احداث دایک هستند که براساس زمانبدی بعد از احداث دایک، لایروب‌ها به منطقه وارد می‌شوند و می‌توانیم بحث لایروبی را به جد پیگیری کنیم.
وی با بیان اینکه خوشبختانه در خصوص پروژه احیای خلیج گرگان اعتبارات به موقع پرداخت شده است، یادآور شد: از مصوبات سفر اعتباری به عنوان پیش پرداخت به سازمان بنادر و دریانوردی پرداخت شده که ما نیز قراردادی را با قرارگاه خاتم الانبیاء منعقد کردیم.
مدیرکل بناد رو دریانوردی گلستان با بیان اینکه خوشبختانه تاکنون از لحاظ تخصیص اعتبار و پرداخت صورت وضعیت برای قرارگاه خاتم الانبیاء (ع) مشکلی نداریم، تأکید کرد: گرچه چهار ماه از دستور رئیس جمهور و مصوبات ابلاغی سفر آیت الله رئیسی به گلستان می‌گذشت و ما منتظر تخصیص اعتبار و طی شدن تشریفات انعقاد قرارداد با قرارگاه خاتم الانبیاء (ع) بودیم البته ما به طور همزمان کار اجرایی را آغاز کرده بودیم.
اسعدی با بیان اینکه در حال حاضر نیز مراحل انعقاد قرارداد، پیش پرداخت‌ها و ... انجام شده و تا فصل تابستان بخشی از کار عملیاتی خواهد شد، خاطرنشان کرد: برای لایروبی کانال‌های ارتباطی به خلیج گرگان مدت زمان ۱۲ تا ۱۶ ماهه در نظر گرفته شده است.
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره گفت: تحقق کامل مصوبات سفر رئیس جمهور به گلستان نیازمند تلاش، جدیت، پیگیری و هم افزایی است و نیازمند این است که مجموعه مدیران استانی به همراه نمایندگان مجلس این فرایند را پیگیری کنند.
«رمضانعلی سنگدوینی»، احیای خلیج گرگان را مسئله بسیار مهم و حیاتی خواند و تأکید کرد: اگر خلیج گرگان احیا نشود نه تنها استان گلستان که استان‌های همجوار نیز دچار فاجعه زیست محیطی خواهند شد، بعد از تصمیمات هیئت دولت به اتفاق استاندار جلسه‌ای با معاون اجرایی رئیس جمهور داشتیم و در آن نشست دستگاه‌های ذی ربط مکلف شدند که اقدامات خود را انجام دهند، اگر قرار است قرارگاه خاتم الانبیاء در گلستان فعالیت کند به پشتیبانی مالی نیاز دارد.
وی با بیان اینکه اهمیت خلیج گرگان تا حدی بود که رئیس جمهور در سفر به گلستان نخستین بازدید خود را به این خلیج اختصاص دادند، یادآور شد: ما باید خطر خشکی خلیج گرگان را از سطح استانی خارج کنیم.
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: باید زمان لایروبی کوتاه‌تر شود و اگر مسئولان مرتبط نیاز به کمک مجمع نمایندگان گلستان دارند ما برای خدمت رسانی آماده هستیم.
مدیرکل بازرسی استان گلستان نیز روز گذشته در نشست با اصحاب رسانه گلستان از پیگیری ترک فعل‌های انجام شده در نجات خلیج گرگان اشاره کرد و گفت: بخشی از تلاش مسئولان برای خلیج گرگان وابسته به اراده استان است که ما آن را رصد می‌کنیم، اما بخشی دیگر از اقدامات مربوط به سایر استان‌ها است که همه این اقدامات همت مضاعفی را می‌طلبد و وظیفه ما نزدیک کردن این اقدامات به یکدیگر است.
«قربان حاجی مشهدی» همچنین بر این مهم تأکید کرد که مکاتبات مختلفی در خصوص احیای خلیج گرگان انجام شده و گزارش آن به صورت مرتب به رئیس سازمان بازرسی کل کشور انجام می‌شود.
متأسفانه امروز تنها خلیج ایرانی خزر به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار شده و خلیجی که روزی یکی از پایه‌های اقتصاد کشور در شیلات و به ویژه صید ماهیان خاویاری به شمار می‌رفت امروز نفس‌های آخر خود را می‌کشد و از آنجایی که با خشکی این خلیج نه تنها اقتصاد خطه شمال که حیات گلستان و استان‌های همجوار با چالش جدی مواجه می‌شود امید‌ها برای نجات آن به اقدام و عمل دولت سیزدهم است تا شاید با تسریع در عملیات احیاء بخشی از ترک‌فعل‌ها و کوتاهی در حق خلیج گرگان جبران شود، حال باید منتظر ماند و دید که آیا فرایند لایروبی خلیج گرگان تا انتها طی می‌شود و آیا اقدامات مسئولان جان دوباره‌ای به عروس خزر می‌دهد یا خیر.
