دو هفته برای یک پاسخ صریح: آری یا نه!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سرویس بین الملل: به ایران دو هفته مهلت داده شده است تا برنامه غنی‌سازی خود را به حالت تعلیق درآورد و یا با انزوای بین‌المللی بیشتری مواجه شود.

پس از یک روز گفت‌وگوی نافرجام در ژنو، تیم شش نفره مذاکره کننده به نماینده ایران اخطار کردند که صبر آنان به پایان رسیده و تنها از ایران توقع شنیدن پاسخ «آری یا نه» به پیشنهادی دارند که پنج هفته پیش به ایران ارائه شد.

براساس این پیشنهاد که از سوی ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین نیز حمایت می‌شود، ایران برنامه غنی‌سازی خود را توسعه نخواهد داد و در عوض جامعه جهانی نیز تحریم‌های بیشتری را علیه ایران به تصویب نمی‌رساند. این فاز، شش هفته طول می‌کشد که احتمالا صرف زمان برای تعلیق غنی‌سازی و گفت‌وگوهای بیشتر خواهد شد.

عدم توفیق در دستیابی به توافق احتمالا آغازگر تحریم‌های تازه‌ای از سوی اروپا و سازمان ملل شده، همچنین باعث ایجاد تنش در خلیج‌فارس خواهد شد.

رد این تقاضا از سوی ایران همچنین سبب ایجاد مانع برای مصالحه از سوی ایالات متحده خواهد گشت که نمونه آن را در حضور دیپلمات ارشد این کشور در گفت‌وگوهای ژنو شاهدیم. «ویلیام برنز» پس از سه دهه قطع ارتباط میان ایران و آمریکا برای نخستین‌بار در مذاکرات با ایران حضور یافت.

خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا که ریاست تیم مذاکره کننده غرب را برعهده دارد، اگر چه روز نخست این گفت‌وگوها را سازنده توصیف کرد با این همه افزود: «ما جوابی را که انتظارش را داشتیم از سوی ایران دریافت نکردیم. با این همه امیدواریم جواب صریحی را در مورد پیشنهادی که پنج هفته پیش به ایران ارائه کردیم طی دو هفته آتی این مذاکرات دریافت نماییم».

سولانا البته تصریح نکرد که در صورتی که پاسخ ایران به این تقاضا مثبت نباشد چه عواقبی رخ خواهد داد، اما از گفت‌وگوهای دیپلمات ها چنین برمی‌آید که در صورت رخ دادن چنین احتمالی، این اجماع در نزد روسای شش کشور بزرگ جهان از جمله روسیه و چین وجود دارد که دور جدیدی از تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران به تصویب برسد.

یک مقام رسمی در این باره می‌گوید: «این را در آخرین دیدار به شما گفته‌ایم. ما این کار را دوبار نخواهیم کرد. به تهران بروید. شما یک یا دو هفته وقت دارید که به ما جواب صریح «بله یا نه» بدهید.

یک منبع غربی دیگر که در این مذاکرات حضور دارد در این باره می‌گوید: «موجی از ناشکیبایی در میان حضار این گفت‌وگوها وجود دارد که خواهان جواب صریح و روشن آری یا نه هستند».

در کنفرانس خبری که پس از این اجلاس تشکیل شد، رئیس هیات مذاکره کننده ایران، سعید جلیلی از دادن پاسخ صریح درباره پیشنهاد توقف غنی‌سازی احتراز کرد: «ما در این باره ساعت‌ها صحبت کرده‌ایم». 

جلیلی در ادامه گفت: «آنچه برای ما بسیار مهم است داشتن رویکردی سازنده و آوردن آن به پای میز مذاکره است. بعد از آن ما می‌توانیم نگرانی‌های مشترکمان را حل نماییم».

یک مدرک بحث‌برانگیز که در این مذاکرات توسط جلیلی عرضه شد و به رویت خبرنگار «آبزرور» نیز رسید به طور مبهم و ناواضحی درباره همکاری‌های آینده سخن می‌گفت و اشاره مستقیمی به فعالیتهای اتمی ایران نمی‌کرد.

در روزهای آتی اتحادیه اروپا در جهت تایید تحریم‌های تازه‌ای علیه سیستم بانکی تهران پیش خواهد رفت.

این تحریم‌ها احتمالاً توسط دور تازه‌ای از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل در ماه سپتامبر دنبال خواهد شد اگرچه روسیه و چین اعلام کرده‌اند که با برخورد رادیکال با ایران موافق نیستند.

آمریکا و بریتانیا همچنین خبر از احتمال توقیف صنعت نفت ایران از جمله ممنوعیت صادرات و واردات فراورده‌های نفتی از ایران و به ایران داده‌اند. همچنین شکست این گفتگوها احتمال پررنگ‌ شدن اوج گرفتن جنگ طلبهای اسرائیل را در عملیاتی پیش دستانه علیه تاسیسات هسته‌ای ایران قوت خواهد بخشید.

منابع رسمی غربی در ژنو می‌گویند مشوقهایی که به نمایندگی از سوی آنها از جمله روسیه و چین و توسط آقای خاویر سولانا به ایران عرضه شده است تلاشهایی است که جلیلی را به سوی تمرکز به پیشنهاد «تعلیق در برابر تعلیق» سوق دهند. 

این دیدار در قصری متعلق به قرن 16 میلادی در شهر ژنو و درهمان اتاقی که سازمان صلیب سرخ جهانی تاسیس شد انجام گرفت. همچنین در این اتاق تاریخی نخستین کنوانسیون نحوه رفتار با مجروحان جنگی در سال 1864 به تصویب رسیده است.

اکنون چه روی می‌دهد؟ آیا این نقطه پایان گفتگوهاست؟

دقیقاً نه. به مذاکره کننده ایران گفته شده است که ایران دو هفته برای تایید یا رد این پیشنهاد فرصت دارد. برای ایران روشن شده است که تنها یک پاسخ «آری» می‌تواند مانع تحریم‌های بیشتر و انزوا گردد.

اگر ایران پاسخ مثبت بدهد چه روی می‌دهد؟

ایران گسترش غنی‌سازی اورانیوم را متوقف می‌نماید که این بدین معناست که ایران 3000 سانتریفوژ جدید را در نیروگاه نطنز با تزریق گاز اورانیوم تجهیز نکرده و سوخت هسته‌ای تولید نمی‌نماید.

اگر ایران پاسخ منفی بدهد چه رخ خواهد داد؟

به احتمال بسیار زیاد تحریم‌های بیشتری علیه ایران تصویب می‌گردد که این شامل بانکها، مسافرت و سرمایه‌های مسئولان ایران خواهد بود. هنوز مشخص نیست که روسیه و چین با تحریم‌های سازمان ملل موافقت خواهند کرد یا خیر.

با اینهمه آنها گفته‌اند که با تحریم‌های بسیار شدید و سنگین موافقت نخواهند کرد. این تحریم‌های سنگین می‌تواند شامل وابستگی ایران به پالایشگاه‌های خارجی برای مصارف سوخت باشد؛ چیزی که بسیار مورد علاقه آمریکا و بریتانیاست.

آیا جنگ اینک محتمل است؟

بله، با اینهمه راه زیادی تا بروز عملیات مخاصمه جویانه داریم. ادامه این مسیر فرصت را برای جنگ‌طلبانی چون «دیک چنی» در واشنگتن گسترده کرده و انگیزه بیشتری به رهبرانی در اسرائیل می‌دهد که اعتقاد دارند تنها عملیات نظامی است که می‌تواند ایران را متوقف نماید. با اینهمه در حال حاضر میانه‌رو‌های آمریکایی در موقعیت برتر قرار دارند.