دفاع روزنامه دولت از نظرسنجی جنجالی
روزنامه ایران وابسته به دولت درباره نظرسنجی جنجالی خود نوشت: گزارش روزنامه ایران از یافته‌های مراکز معتبر نظرسنجی و افکارسنجی کشور که از امیدواری ۷۰ درصدی مردم به آینده حکایت داشت، با برخی واکنش‌های سیاسی از سوی بعضی جریان‌های مخالف دولت روبه‌رو شد. این افراد گزاره‌های این یافته‌ها را زیر سؤال برده و همچنان سعی در القای این مطلب داشتند که نشانه‌های امید به آینده یا رضایت از عملکرد دولت در حوزه‌هایی، چون بهبود وضعیت جایگاه ایران در جهان و مقابله با کرونا و میزان رضایتمندی از زندگی غیرواقعی و چه بسا برساخته است.
اما واقعیت این است که آنچه در گزارش شماره قبل «ایران» به آن استناد شد، متکی بر یافته‌های نظرسنجی سه نهاد معتبر وزارت اطلاعات، مرکز افکارسنجی صداوسیما و مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) است؛ نهاد‌هایی که گزارش‌ها و یافته‌های پژوهشی آن‌ها همواره مورد استناد چهره‌های دانشگاهی و دیگر مراکز تحقیقاتی داخلی بوده است.
نظرسنجی وزارت اطلاعات درپی اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها درباره «سنجش میزان رضایتمندی» با نمونه آماری ۲ هزار و ۵۱۰ نفر در کل کشور (مراکز استان‌ها، شهر‌های کوچک و میانی و روستاها)، در بازه زمانی ۱۸ خرداد تا ۲۳ خرداد امسال انجام شده است. در این نظرسنجی حدود ۷۵ درصد پاسخگویان اعلام کرده‌اند در سطح زیاد و تا حدی زیاد در زندگی احساس آسایش و آرامش می‌کنند. ۹۱ درصد پاسخگویان در سطح زیاد و تاحدی زیاد از میزان سازگاری و همدلی در خانواده خود رضایت داشته‌اند. در زمینه مسکن، حدود ۵۵ درصد از پاسخگویان از وضعیت مسکن خود راضی بوده، حدود ۱۵ درصد رضایت نسبی داشته و حدود ۳۰ درصد نیز از وضعیت مسکن خود ناراضی بودند. حدود ۴۴ درصد پاسخگویان شاغل نیز از وضعیت شغلی خود اظهار رضایت کرده، حدود ۲۳ درصد رضایت نسبی داشته و ۳۴ درصد نیز از وضعیت شغلی خود ناراضی بودند. در این میان، حدود ۵۳ درصد از وضعیت درآمدی خود اظهار نارضایتی کرده، ۴۵ درصد پاسخگویان نیز از سطح درآمد خود رضایت زیاد و متوسط داشته‌اند. حدود ۷۸ درصد پاسخگویان هم به‌طور زیاد و تاحد زیادی برآورد کرده‌اند که «مردم در کار‌های خیر شرکت کرده و به یکدیگر کمک می‌کنند.»
در گزارش روزنامه ایران اشاره شده بود که براساس نظرسنجی‌های مراکز معتبر کشور، ۵۲ درصد مردم علت اصلی مشکلات اقتصادی را عملکرد نامناسب دولت قبل می‌دانند. این امر ناظر بر یافته‌های مرکز افکارسنجی صداوسیما است. این نظرسنجی در زمینه «پنداشت مردم از وضعیت اقتصادی کشور و دولت سیزدهم» در یک جامعه آماری ۴ هزار و ۹۸۸ نفره ایرانیان بالای ۱۸ سال، در تهران و ۳۱ شهر دارای مرکز صداوسیما انجام شده است.
یافته‌های این نظرسنجی نشان می‌دهد درباره «نقش عملکرد نامناسب دولت قبل درتورم و مسائل و مشکلات اقتصادی کشور در حال حاضر» ۵۲.۶ درصد از پاسخگویان بر این باورند که «عملکرد نامناسب دولت قبل، عامل اصلی تورم و مسائل و مشکلات اقتصادی حال حاضر کشور است.» درمقابل، ۴۲.۲ درصد نیز با این نظر مخالف یا کاملاً مخالف بودند و ۵.۲ درصد هم به این سؤال پاسخ ندادند.
برخی منتقدان به گزارش «ایران» در زمینه نمره شادکامی اشاره کرده و با اشاره به اینکه شاخص شادکامی متشکل از ۲۰ گویه است، اظهارکرده بودند که نمی‌توان نمره حاصله را «به رضایت یا عدم رضایت از مسئولان» نسبت داد، اما آیا می‌توان شاخص شادکامی را جدای از وضعیت کلی کشور تصور کرد؟ به عبارت دیگر، شاخص شادکامی، گرچه ناظر بر تجربه ایرانیان در زندگی فردی است، اما این زندگی فردی، خود تأثیرپذیر از یک وضعیت عمومی است که بخشی قابل توجهی از این وضعیت ناشی از عملکرد مسئولان است.
نمره حدود ۶۵ از ۱۰۰ شاخص شادکامی ایرانیان، نتیجه «موج دوم پیمایش ملی سنجش شادکامی مردم ایران» است که اول تیرماه جاری از سوی «ایسپا» انجام شد. تعداد نمونه‌های این پیشمایش ۲ هزار و ۸۸ نفر و جمعیت مورد مطالعه ساکنان نقاط شهری و روستایی کل کشور بودند. البته باید به این مسأله اشاره کرد که شاخص شادکامی در تیرماه امسال، ۶۴.۴۱ از ۱۰۰ بوده است، درحالی که این شاخص در اسفندماه سال قبل، ۶۵.۸۳ بوده است. باوجود این، در واکنش به گویه «از خوشحالی دیگران شاد می‌شوم» ۳.۹ گزینه کم، ۵.۶ گزینه متوسط، ۹۰.۳ گزینه زیاد را انتخاب کرده و ۰.۳ درصد هم این گویه را بی‌پاسخ گذاشته‌اند.
در گزارش «ایران» از امیدواری حدود ۷۰ درصدی ایرانیان به آینده گزارش شده بود و اتفاقاً این مسأله‌ای بود که با واکنش‌های بعضاً تند کسانی مواجه شد که پیش از این سیاه‌نمایی جامعه ایرانی را در کارنامه عملی خود در فضای مجازی داشته‌اند. این درحالی است که «موج دوم پیمایش ملی سنجش شادکامی مردم ایران» نشان داد در زمینه گویه «نسبت به آینده امیدوار هستم» ۲۲.۴ درصد گزینه کم، ۱۵.۴ درصد گزینه متوسط، ۶۱.۷ درصد گزینه زیاد و ۰.۵ درصد هم گزینه بی‌پاسخ را انتخاب کرده‌اند.
برخی از منتقدان امیدواری ۷۰ درصدی ایرانیان به آینده را زیر سؤال برده‌اند، درحالی که بررسی‌ها نشان می‌دهدآنچه سبب بهبود شاخص امید به آینده در ایرانیان شده است، عملکرد دولت بوده است. یکی از ملاک‌ها دراین نتیجه‌گیری، می‌تواند نتایج نظرسنجی ایسپا در مردادماه ۱۴۰۰ باشد. مطابق یافته‌های این نظرسنجی، ۴۱.۳ درصد مردم گفتند وضعیت کشور درسال آینده نسبت به الان بهتر می‌شود.۱۴.۸ درصد هم گفتند وضعیت کشور تغییری نمی‌کند، ۲۸.۸ درصد گفتند سال آینده شرایط کشور بدتر می‌شود و ۱۴.۳ درصد گفتند نمی‌دانند وضعیت کشور در سال آینده چگونه خواهد شد. بنابراین، یافته‌های جدید ایسپا درباره امیدواری به آینده، نشان می‌دهد در یک سال گذشته، به دلایلی داخلی، نظر طیف گسترده‌ای از پاسخ دهندگان نسبت به آینده تغییر کرده است.
نگاه مثبت ایرانیان نسبت به عملکرد دولت سیزدهم و امید به آینده، واقعیتی نیست که تنها درنظرسنجی‌های داخلی یا امسال به آن اشاره شده باشد. آبان ماه سال گذشته نظرسنجی دانشگاه مریلند از حمایت مردم از آیت‌الله رئیسی خبر می‌داد. براساس این نظرسنجی که تنها چند هفته پس از تحلیف آیت‌الله رئیسی صورت گرفت، ۷۸ درصد از پاسخ دهندگان گفتند نظرشان نسبت به رئیس جمهور جدید تاحدی مطلوب (۳۳ درصد) یا بسیار مطلوب (۴۵ درصد) است. یا در همین نظرسنجی، ۸۵ درصد از پاسخ دهندگان عنوان کردند که تصور آنان نسبت به امریکا «تاحدی نامطلوب» (۹.۴ درصد) یا «بسیار نامطلوب» (۷۵.۹ درصد) بوده است.
