جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در اولین سفر خود به منطقه خاورمیانه از زمان ورود به کاخ سفید، با مجموعه چالشهایی مواجه است.
در واقع با وجود نقشآفرینیهای آمریکا در جنگهای عراق و افغانستان، این کشور به دنبال ارزیابی مجدد نقش خود در منطقه است.
به گزارش سایت العربی الجدید، از جمله مهمترین مسائلی که بایدن در سفر خود به منطقه خاورمیانه بررسی خواهد کرد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عادیسازی با اسرائیل تحت عنوان "همکاری"
بایدن اولین رئیس جمهور آمریکا است که مستقیما از اراضی اشغالی به عنوان مقصد اول خود به عربستان پرواز خواهد کرد و این امر نشاندهنده عادیسازی میان اسرائیل و همسایگان عرب آن و تغییری ریشهای در سیاستهای منطقه است.
رژیم صهیونیستی در دوره ریاست دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا با کشورهایی همانند امارات توافقنامههای عادیسازی موسوم به "ابراهیم" را امضا کرد و گرچه انتظار نمیرود در سفر بایدن؛ تلآویو و ریاض آغاز روابط دیپلماتیک رسمی را اعلام کنند، اما صحبتهایی از اقدامات بیشتری در این مسیر از جمله موافقت ریاض با انجام پروازهای تجاری اسرائیل به مقصد دیگر کشورها با عبور از حریم هوایی عربستان مطرح است.
همچنین همکاریهای امنیتی آمریکا و رژیم صهیونیستی با نظارت ریاست فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا که ناظر بر عملیات در منطقه است، افزایش داشته است.
جان کربی، هماهنگکننده شورای امنیت ملی آمریکا در این رابطه اظهار کرد: "هدف از این همکاری نظامی تازه شکل گرفته تقویت ساختار پدافند هوایی منطقه در برابر موشکهای بالستیک و پهپادهای ایرانی است".
توافق هستهای ایران
رژیم صهیونیستی ایران را بزرگترین تهدید برای موجودیت خود میداند، بر این اساس احتمالا ایران محور نشستهای بایدن در این سفر خواهد بود.
بایدن در این سفر به دنبال تمدید توافق هستهای امضا شده در سال ۲۰۱۵ است که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد و مذاکرات درباره آن نیز متوقف گشت.
پیشبینی میشود بایدن از زیرساخت پدافند موشکی اسرائیل بازدید کرده و به مسؤولان اسرائیلی درباره پایبندی آمریکا به حمایت از آنها اطمینان دهد.
مساله فلسطین
فلسطینیها احساس میکنند آن دسته از رهبران کشورهای عربی که با اسرائیل توافقنامههای عادیسازی امضا کردند، به آنها خیانت کرده و آنها را رها کردهاند.
همچنین در شرایط حاضر به دلیل افزایش شهرک سازیهای رژیم صهیونیستی، تردیدهای زیادی درباره امکان اجرای راهحل دو کشوری وجود دارد.
برنامه سفر بایدن شامل دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در بیت لحم است اما اینکه فرصتی برای تشویق او و یا یائر لاپید، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به ازسرگیری مذاکرات وجود داشته باشد، بعید است.
حقوق بشر
احتمالا بایدن در اراضی اشغالی و فلسطین با پیامدهای شهادت شیرین ابو عاقله، خبرنگار فلسطینی-آمریکایی مواجه میشود، به ویژه که در تحلیلی با نظارت آمریکا اعلام شد که ابوعاقله با شلیک سربازان اسرائیلی به شهادت رسید.
پرونده جمال خاشقجی، روزنامهنگار عربستانی الاصل مقیم آمریکا و خبرنگار واشنگتن پست نیز مسأله مهمی در سفر بایدن به عربستان خواهد بود به ویژه که اطلاعات آمریکا بر این باور است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان احتمالا با قتل او موافقت کرده است، کسانی که این منتقد بزرگ ریاض را سال ۲۰۱۸ در داخل ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول ترور کردند، مزدورانی نزدیک به بن سلمان بودند.
همچنین دهها فعال، نویسنده، چهره مذهبی و دیگر عربستانیها به دلیل انتقادهایشان از بن سلمان در زندانهای این کشور به سر میبرند.
آن تعداد اندک از فعالانی که آزاد شدند همانند رائف بدوی، وبلاگنویس و لجین الهذلول، مدافع حقوق زنان با ممنوعیت چند ساله خروج از کشور مواجه بوده و نمیتوانند آزادانه اظهارنظر کنند. علاوه بر اینها برخی از اعضای ارشد خاندان حاکم نیز بازداشت و اموالشان مصادره شده و برخی دیگر نیز تبعید شدند.
نفت
با توجه به کمبود نفت و افزایش قیمت آن، احتمالا بایدن با فشارهایی برای کاهش انتقادها از عملکرد ریاض در حوزه حقوق بشر مواجه است تا عربستان و دیگر کشورهای منطقه خلیج فارس راضی به افزایش تولید نفت شوند.
عربستان در حال حاضر تقریبا با تمام ظرفیت خود نفت تولید میکند که ۱۱ میلیون بشکه در روز است و احتمالا اعضای گروه اوپک پلاس خواستههای بایدن را با احتیاط و دقت بسیار بررسی میکنند.
هند
در سفر بایدن به منطقه مشارکت دیگری نیز شکل خواهد گرفت و نشست مجازی میان سران رژیم صهیونیستی، هند و امارات برگزار میشود.
سفیر سابق هند در امارات در این خصوص اظهار کرد: هدف از این ابتکارعمل تلفیق فناوری اسرائیل و سرمایه امارات و تجربیات هند است، ما شاهد تنشهایی در منطقه هستیم و ترجیح می دهیم به جای اینکه خارج از مذاکرات باشیم، در آن مشارکت داشته باشیم.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اظهار کرد: فرصتهای بسیاری برای تقویت روابط وجود دارد و زمینههایی از جمله فناوری، تجارت و امنیت برای همکاریهای دو کشور وجود دارد.
سفیر سابق هند در عربستان که یکی از منتقدان ابتکارعمل جدید است، گفت: محدودیتهایی برای همکاری امنیتی وجود خواهد داشت، اسرائیل در مقابل ایران است و هیچ راهی برای پیوستن هند به هر گونه ائتلافی علیه ایران وجود ندارد.