قرنهاست که داستانهایی درباره سفید شدن کامل سطح اقیانوس به شکل سینه به سینه از ملوانی به ملوان دیگر نقل میشود، اما اکنون این پدیده که شبیه به افسانه به نظر میرسید، برای اولین بار با دوربین ثبت شده است.
یک کشتی تفریحی به نام "گانِشا"(Ganesha) در تابستان ۲۰۱۹ در آبهای نزدیک اندونزی در حال سفر بود که از میان یک "دریای شیری" که در تاریکی شب میدرخشید، عبور کرد.
به نظر میرسید که این درخشش از منبعی سرچشمه میگیرد که حداقل ۱۰ متر زیر سطح دریا بوده و این آبهای چرخان و سفید به وسعت بیش از ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع کشیده شده است.
بر اساس اسناد منتشر شده در مجله PNAS، این پدیده از باکتریهای نورانی سرچشمه میگیرد که با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند و پس از رسیدن به جمعیتهای فراوان از طریق فرآیندی به نام "سنجش حد نصاب"، واکنش درخشش ایجاد میکنند.
اولین گزارش از پدیده "دریای شیری" از یک کشتی آمریکایی در همان منطقه یعنی اطراف اندونزی گزارش شده است که به تاریخ ۲۷ ژوئیه ۱۸۵۴ برمیگردد. اگرچه بسیاری از آن زمان از شنیدن این موضوع شگفتزده شدهاند، اما دانشمندان به دلیل دوردست و نادر بودن آنها قادر به مطالعه آنها نبودهاند، چرا که آنها حداکثر دو بار در سال ظاهر میشوند و گاهی اوقات نیز اصلاً ظاهر نمیشوند.
این نخستین تصاویر از پدیده "دریای شیری" در ماه اوت سال ۲۰۱۹، زمانی که "یوهان لمنز" ملوان آن کشتی تفریحی به همراه شش خدمه دیگر در حال دریانوردی بودند، ثبت شده است.
این کشتی در حال حرکت در شرق اقیانوس هند بود که با این پدیده برخورد کرد.
یکی از اعضای خدمه در یک مصاحبه گفت: "گانشا" ناگهان وارد این آبهای درخشان شد و پس از آن، کل اقیانوس به طور قابل توجهی از آسمان شب هم روشنتر بود و یک درخشش عمدتاً همگن و ثابت در افق دیده میشد.
آنها میگویند که نمونهبرداری از این آب درخشان که بوسیله یک سطل انجام شد نیز موجب اختلال در روشنایی آب نشد، رفتاری برخلاف رفتار نورتابی طبیعی است.
به همین ترتیب، عبور کشتی از میان این آبها نیز موجب هیچ تغییر قابلتوجهی در روشنایی آبهای درخشان اطراف نشد.
خدمه این کشتی، این صحنه را با یک دوربین Go-Pro و دوربین گوشی سامسونگ گلکسی S۹+ با کیفیتی بالاتر ثبت کردند و تصاویر ماهوارهای از همان روز نیز توسط محققان جمعآوری شد تا تأیید شود که این رویداد واقعا یک پدیده "دریای شیری" بوده است.
در تصاویری که با دوربینها ثبت شده است، درخشش گستره اقیانوس را در تضاد با آسمان تاریک در امتداد افق مشهود است و در حالی که عرشه و نردههای "گانشا" تاریک به نظر میرسند، بادبان آن نوری را که از اقیانوس میآید، منعکس میکند.
محققان میگویند این عکسها اولین شاهد بصری از گزارشهای مکتوب دریانوردان در طول قرنهای گذشته است.
پدیده "زیستتابی"(Bioluminescence) به تولید و انتشار نور توسط موجودات زنده که در اثر واکنشهای شیمیایی در بدن آنها صورت گرفته باشد، گفته میشود. در اغلب زیستتابیها مادهای به نام "آدنوزین تریفسفات" دخیل است. در این واکنش، نور فرابنفش و فروسرخ ایجاد نمیشود، بلکه فقط نور سرد تابیده میشود. این واکنش شیمیایی ممکن است درونِ یاخته یا بیرون از آن صورت بگیرد.
"استیون میلر" استاد علوم جوی در دانشگاه ایالتی "کلرادو در فورت کالینز" میگوید این "دریای شیری" حداقل ۴۵ شب ادامه داشته است.
وی میافزاید: میتوانم بگویم تعداد انگشت شماری از مردمی که این پدیده را شاهد بودهاند، در حال حاضر زنده هستند. این پدیده خیلی رایج نیست و شاید یک یا دو بار در سال در سراسر جهان رخ دهد و معمولاً هم به سواحل نزدیک نیست، بنابراین شما باید برای مشاهده آن در زمان مناسب و در مکان مناسب باشید.
تصور میشود که دریاهای شیری توسط باکتریهای زیستتاب در ارتباط با یکدیگر، احتمالاً در پاسخ به تغییرات جریانهای اقیانوسی ناشی از شرایط جوی ایجاد میشوند. "میلر" دهها سال است که آنها را دنبال میکند و با اشتیاق گزارشهای نادری که از پدیده گزارش میشوند را مطالعه میکند و به دنبال شواهد علمی برای تأیید وجود این پدیده و همچنین ابزاری برای دیدن و مطالعه آن است.
وی میگوید: این یک پدیده واقعاً عظیم و مرموز در زیستکره ما است و ما میخواهیم بدانیم که چگونه کار میکند و چگونه ممکن است بر اثر تغییرات اقلیمی تغییر کند.
تجهیزات تصویربرداری در نور کم که در دهه گذشته بر روی ماهوارههای جدید نصب شدهاند، برخی از سرنخهای وسوسهانگیز را به "میلر" ارائه کردهاند. اکنون شهادت ملوانان "گانشا" اولین تأیید شهودی را ارائه کرده است که نشان میدهد تصاویر ماهوارهای واقعاً یک دریای شیری را ثبت کردهاند و همچنین تصاویری که ملوانان گرفتهاند، اولین تصاویر در دنیای واقعی از این پدیده است.
بین اواخر ژوئیه و اوایل سپتامبر ۲۰۱۹، ماهوارههای اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آنچه را که "میلر" تصور میکرد ممکن است یک رویداد زیستتابی در حوالی اندونزی باشد، ثبت کردند که بیش از ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع را در برمیگرفت. سپس در ژوئیه ۲۰۲۱ "میلر" تصاویری از این رویداد را به اضافه ۱۱ نمونه احتمالی دیگر از دریاهای شیری در مجله Nature Scientific Reports منتشر کرد و پوشش رسانهای این تحقیق، "نائومی مک کینون" یکی از خدمه "گانشا" را بر آن داشت تا با "میلر" تماس بگیرد و اتفاقاتی را که در شب ۲ اوت ۲۰۱۹ تجربه کرده است، برایش تعریف کند.
این خدمه در یک سفر دور دنیا حضور داشتند که "گانشا" در حدود ساعت ۹ شب به بخشی از آن آب درخشان در شرق اقیانوس هند برخورد کرد و بادبان کشتی ناگهان با ورود به این آبها، درخشان شد و این تجربه تا سحر ادامه داشت.
یکی از خدمه به "میلر" گفت که رنگ و شدت درخشش آب شبیه به ستارهها یا برچسبهایی بوده است که در تاریکی میدرخشند.
"میلر" میگوید: تصاویر گرفته شده توسط خدمه "گانشا"، اولین شواهد عکاسی از پدیده "دریای شیری" است که تاکنون تمام گزارشهای آن شفاهی بودند و به قرن هجدهم بازمیگشتند. همه آنها پدیده مشابهی را توصیف کردهاند و این تصاویر با آنچه آنها توصیف کردهاند، مطابقت دارد.
این تایید توسط تحقیقات "میلر" میتواند مطالعه دریاهای شیری را در آینده آسانتر کند. "میلر" میگوید: این بدان معناست که ما اکنون میتوانیم با اطمینان از تصاویر ماهوارهای برای مطالعه دریاهای شیری از فضا استفاده کنیم. همچنین میتوانیم کشتیهای تحقیقاتی مجهز به تجهیزات مناسب را برای نمونهبرداری از آب و تعیین ترکیب آن روانه اقیانوسها کنیم.
وی افزود: این دریای شیری در سال ۲۰۱۹ به نظر میرسد حداقل ۴۵ شب ادامه داشته است که نشان میدهد این پدیدهها فقط یک رویداد یک شبه در تاریکی نیستند، بلکه ما متوجه شدهایم که در مقیاس بزرگ میتوانند تا چند هفته و حتی چند ماه باقی بمانند.