چندسالی است که کارشناسان نسبت به پدیده افزایش خشم در جامعه هشدار میدهند. هشدارهایی که با افزایش جرائم مبتنی برخشونت درکشور زنگهای خطر را بیش از همیشه به صدا درآورده است.
درتازهترین نظرسنجیها نیز مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) اسفند ۱۴۰۰ طرح سنجش «احساس خشم» مردم ایران را با حجم نمونه ۲۰۸۸ نفر از ساکنان مناطق شهری و روستایی به صورت تلفنی اجرا کرده است. نتایج این نظرسنجی نیز از افزایش خشونت در جامعه حکایت میکند.
در این نظرسنجی که نظرات افراد بالای ۱۸ سال در آن مورد سنجش قرار گرفته، پاسخگویان در سه محور «حالت خشم»، «صفت خشم» و «کنترل خشم» مورد ارزیابی قرار گرفتهاند.
این نظرسنجی نشان میدهد آستانه تحمل مردم و تابآوری جامعه کاهش یافته و با کوچکترین تنش شاهد عکسالعملهای کلامی و رفتاری خارج از عرف بین مردم جامعه هستیم.
براساس این نظرسنجی ۳/ ۱۴درصد افراد شرکتکننده در پاسخ به گزینه «من معمولا زود از کوره در میروم» پاسخ کاملا،۳/ ۱۹درصد پاسخ زیاد و ۱/ ۲۳درصد پاسخ تاحدودی دادهاند. پاسخی که نشان میدهد ۷/ ۵۶درصد افراد شرکتکننده در این نظرسنجی به میزان کامل، زیاد و تا حدودی در معرض خشم قرار میگیرند.
همچنین ۴/ ۲۸ درصد پاسخ دهندگان به این گزینه پاسخ کم و ۱۵درصد پاسخ اصلا دادهاند که نشان میدهد ۴/ ۴۳درصد پاسخگویان کمتر یا اصلا درمعرض خشم قرار نمیگیرند. ازسوی دیگر۱/ ۹درصد پاسخ دهندگان به گزینه «وقتی دیگران باعصبانیت با من برخورد میکنند، من هم عصبانی میشوم» پاسخ کاملا، ۳/ ۲۳درصد پاسخ زیاد و ۵/ ۲۶درصد پاسخ تا حدودی دادهاند که نشان میدهد ۹/ ۵۷درصد از افراد شرکتکننده دراین نظرسنجی درحوزه روابط اجتماعی دچار خشم میشوند.
همچنین ۱/ ۲۳درصد در پاسخ به این گزینه پاسخ کم و ۹/ ۱۸درصد پاسخ اصلا دادهاند که بیانگر این مطلب است که ۴۲درصد افراد شرکتکننده دراین نظرسنجی میتوانند درچنین موقعیتهایی خود را کنترل کنند.
این نظرسنجی از آن جهت حائز اهمیت است که جامعه شناسان و روانپزشکان ارتباط کاهش آستانه تحمل با اتفاقات جامعه، ازجمله بیکاری، بیعدالتی، مشکلات اقتصادی، فاصله طبقاتی، را از دلایل افزایش خشونت در جوامع میدانند.
اسفند سال گذشته نیز مصطفی اقلیما استاد دانشگاه و کارشناس اجتماعی در گفتگو با همشهری آنلاین گفته بود «خشم اجتماعی وقتی اتفاق میافتد که عمده مردم از وضعیت خود ناراضی و خشمگین هستند. یعنی وقتی با فرد صحبت میکنید از خانواده، دولت، کار و مجموعه شرایط خود ناراضی است و همه این عوامل مثل یک زنجیره بر فرد اثر گذاشته اند.»
او همچنین بر نقش عواملی همچون افزایش تورم و خط فقر و بیکاری برمیزان تاب آوری مردم تاکید کرده بود. سازمان پزشکی قانونی کشور نیز اردیبهشت سالجاری اعلام کرد: سال گذشته ۵۸۶هزار و ۲۸۳ مصدوم نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند و استانهای تهران، خراسان رضوی و اصفهان در صدر آمارهای نزاع در کشور قرار دارند.
در این مدت استانهای تهران با ۹۶هزار و ۴۹۶، خراسان رضوی با ۵۱هزار و ۶۳۰ و اصفهان با ۴۱هزار و ۶۴ نفر بیشترین و استانهای ایلام با ۳هزار و ۴۹۰، بوشهر با ۳هزار و ۶۴۱ و خراسان جنوبی با ۴هزار و ۱۶۴ نفر کمترین آمار ارجاعات نزاع را داشتهاند.
همچنین بر اساس این گزارش، ماههای خرداد با ۶۰هزار و ۱۷۵ و شهریور با ۶۰هزار و ۴ نفر پرارجاعترین ماههای سال از جهت موارد نزاع در سال ۱۴۰۰ بوده است.