امنیت کاربران اینترنت ایران در خطر است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب-سرویس اجتماعی: گسترش استفاده از اینترنت و افزایش نفوذ آن در جامعه ،طی چند سال گذشته یكی از مسایلی است كه همواره بحثهای زیادی را به خود اختصاص داده است. بحث‌ها و نقد و نظرهایی كه گاه رنگ مخالفت و حتی معاندت به خود می گیرند و گاه رنگ موافقت. بنابر آمار كارشناسان ،نزدیك به صدمیلیون وبلاگ در عرصه اینترنت مشغول به فعالیت‌اند كه سهم ایران در این میان حدود یك میلیون ،و به بیان دیگر یك درصد است.

رشد اینترنت در سال های اخیر به گونه‌ای بوده است كه به زعم بعضی كارشناسان این «موجود غول آسا» باعث به وجود آمدن مفاهیم جدیدی در جامعه‌ی مجازی و حتی واقعی شده است. مفاهیمی مانند اینترنت ملی، دولت الكترونیك، تئوری جامعه اطلاعاتی، تفكر دیجیتال و...

سرعتی كه كارساز نیست
با وجود تمام پیشرفت‌هایی كه طی سالهای اخیر در حوزه اینترنت در ایران اتفاق افتاده است ،وجود مشكلات بسیاری مانند سرعت پایین اینترنت و قیمت بالا و کیفیت پائین آن ،پیشرفت همه جانبه اینترنت در ایران را دچار ابهام كرده است. 

در این‌باره «مهدی بوترابی ،مدیر عامل پرشین بلاگ» در گفتگو با خبرنگار سرویس اجتماعی آفتاب، با بیان اینكه سرعت پایین اینترنت در ایران با طرح توسعه زیر ساختها در تعارض است می‌گوید: «سرعت پایین اینترنت باعث شده بسیاری از افراد مانند استادان دانشگاه‌ها كه نیازمند دانلود كردن متن های زیادی هستند و یا كودكان و نوجوانانی كه در مدارس بیشتر نیازمند استفاده از سایتهای مولتی مدیا هستند، نتوانند استفاده مناسب را از این تكنولوژی ببرند».

وی با بیان اینكه پهنای باند اینترنت در ایران مناسب نیست ادامه می دهد: «این مسئله كه مشكل بزرگی در عرصه اینترنت محسوب می شود نه از سوی قانون و دولت و نه از سوی بخش خصوصی، از پشتوانه مناسبی برخوردار نیست و باعث نارضایتی مصرف كننده‌ها شده‌است».

«علیرضا شیرازی ،مدیر عامل بلاگفا» نیز با بیان اینكه سرعت فعلی اینترنت در ایران فقط برای مطالعه وبلاگها و وب سایتها است می‌گوید: «كاربر اینترنت ممكن است برای به روز كردن آنتی ویروسها و... نیازمند دانلود باشد، در حالیكه سرعت كنونی جوابگوی هیچ كدام از نیازهای جدید كاربران نیست و همین مسئله باعث به خطر افتادن امنیت كاربران ایرانی نسبت به كشورهای دیگر شده است».

«شهرام شریف، كارشناس IT» معتقد است پائین بودن سرعت اینترنت در ایران را هم به وسیله تقاضای كاربران و هم به واسطه آمارهای دیگر كشورها می توان فهمید: «دلایل این مسئله را می توان از سویی تلاش پائین دولت در زمینه توسعه اینترنت و در نتیجه پهنای باند كم در ایران و ازسوی دیگر فقدان انعقاد قرارداد سطح كیفیت میان كاربران و شركت‌های ارائه دهنده سرویس و نبود فضای مناسب برای شكایت از آنهاست».

شهرام شریف با بیان اینكه در دنیا ،ضریب نفوذ اینترنت را دیگر بر اساس سیستم دایل آپ (dial up) نمی سنجند می گوید: «ضریب نفوذ اینترنت در ایران براساس درصد كسانی كه به اینترنت دسترسی دارند و جمعیت كشور، 20 درصد اعلام ‌شده‌است اما این درصد بر اساس سیستم دایل آپ و نه اینترنت پرسرعت حساب شده و درنتیجه معتبر نیست».

اینترنت؛ انعكاسی از فضای واقعی
امروزه اینترنت عرصه‌ای است برای ابراز وجود و ارائه‌ی افكار و ایده‌ها. وبلاگها و وب سایتهایی كه پشتشان فردی به نام «نویسنده» وجود دارد و انگار محلی است برای آنكه همه چیز و هرچیز در آن مطرح شود. رشد روز افزون وبلاگ و وبلاگ نویسی در ایران به گونه‌ای شده است كه كشورمان را دارای رتبه 5 در میان كشورهایی كرده است كه در آنها وبلاگ نویسی رواج دارد. 

اما نكته‌ای كه در این میان باید به آن اشاره كرد چگونگی فضایی است كه متاثر از دنیای واقعی در وبلاگها موجود دارد. اینكه می توانیم وبلاگها را ازلحاظ گرایشهای اجتماعی و سیاسی دسته بندی كنیم یا خیر.

«محمد جواد شكوری، مدیر عامل سایت كلوب» در این باره می‌گوید: «قطعا درگیری‌هایی كه در زندگی افراد و در جامعه وجود دارد اجازه و وقت در اختیار بسیاری افراد نمی‌گذارد كه در فضای وب فعالیت كنند ولی باید گفت كه اگر بخواهیم دسته بندی از وب نگاران داشته باشیم از لحاظ جنسیتی مردان، از لحاظ مالی افرادی با تمكن مالی بالاتر و از لحاظ جغرافیایی مكان‌هایی كه امكانات بیشتری دارند، بیشتر روبه سوی فضای وب آورده‌اند».

«دكتر علی اكبر جلالی» كارشناس فناوری اطلاعات و استاد دانشگاه علم و صنعت با بیان اینكه دنیای سایبر یا فضای مجازی ،فضایی غیر واقعی است كه با هنجارهای انسانهایی كه میلیونها سال در جهان واقعی زندگی كرده اند همگونی ندارد، به خبرنگار سرویس اجتماعی آفتاب می گوید: «به این دلایل در این فضای مجازی باید به مردم آرام آرام آموزشهای لازم را برای پذیرش جامعه جدید كه به آن جامعه اطلاعاتی گفته می شود و در دو اجلاس سران كشورهای جهان در سالهای 2003 و 2005میلادی برنامه اصول و راهبردهای عمل به آن به تصویب رسیده، دریافت و به آن عمل كنند».

«علیرضا شیرازی مدیر عامل بلاگفا» معتقد است فضای اجتماعی اینترنت و وب فارسی در حال حاضر در یك پروسه رسیدن به بلوغ است: «در روزهای اولی كه اینترنت وارد ایران شده بود و جای خود را در میان افراد باز می كرد شاید دسترسی به مطالب پورنو و.. بسیار آسانتر بود ولی در سال های گذشته بازدید كاربران از آنها كاهش پیدا كرده و در سایتهای پرببینده در ایران خیلی كم از این نوع مطالب را می‌توان یافت واین نشان دهنده ارتقای فضای اجتماعی وب فارسی است».

«شیرازی» با بیان اینكه فضای اجتماعی اینترنت بسیار متاثر ازفضای واقعی است می‌گوید: «در شرایط سیاسی خاص مثل انتخابات، وبلاگستان هم به نوعی رنگ این شرایط را به خود می گیرد اما در شرایطی هم كه فضای سیاسی خاص یابحرانی بر جامعه حاكم نیست، همیشه وبلاگستان و سایتها انعكاسی ازعقاید، علایق و حوادث و در گیریهایی است كه در جامعه واقعی وجود دارد».

درمیان كارشناسان یكی از راههای میزان استقبال از اینترنت تعداد كاربران شناخته می شود. « شهرام شریف» كارشناس IT در این مورد می گوید: «هرچند تعداد كاربران ایرانی 23 میلیون نفر اعلام شده است؛ اما باید گفت كه این آمار دچار خدشه شده است. چراكه استفاده و دسترسی به اینترنت تعاریف زیادی دارد، فردی كه یك دقیقه از اینترنت استفاده می‌كند یا هشت ساعت. و آمار دهی بر این اساس اشتباه است چراكه تعداد و میزان استفاده كاربران اینترنت را باید بر اساس زمان استفاده از آن سنجید نه فقط وصل شدن به اینترنت».

شریف با بیان اینكه اكنون از دوره انفجار وبلاگ نویسی گذاشته‌ایم می گوید: « امروزه تولید كنندگان محتوا به یك سری بنگاههای خاص محدود نیستند و هر فرد می توان انواع رسانه ها از جمله رادیو اینترنتی، پادكست و برنامه های تصویری ایجاد كند. قبلا همه فكر می كردند وبلاگها فقط كاركرد شخصی دارند اما امروزه وبلاگها كاركردهای جدیدتری به خود گرفته اند و بسیار پرنفوذ و تخصصی تر شده‌اند».

«مهدی بوترابی رئیس پرشین بلاگ» هم در این مورد می گوید:« آمار دقیقی از تعداد كاربران و وبلاگها در دست نیست ولی تصور می كنم كه حدود بیش از چهار میلیون وبلاگ فارسی توسط حدود 400 هزار نفر ایجاد شده كه از این تعداد حدود 200 هزار نفر در حال وب نگاری هستند و از این تعداد كمتر از 100 هزار نفر هر هفته در وبلاگهایشان می نویسند».

فیلترینگ؛ سدی برای جامعه مدنی
یكی از مشكلاتی كه در سال های اخیر گریبان جامعه مجازی در ایران را گرفته است فیلترینگ روزافزون سایتها و البته فیلترینگ اشتباه است. فیلترینگی که با روی كار آمدن دولت نهم پهنه گسترده‌ایی از سایتها و وبلاگها را مشمول خود كرده است. بنابه نظر بسیاری از كارشناسان مسئولان وزارت ارتباطات با فیلتر كردن اشتباه كلمه ای مانند «زن» ضربه‌ی مهلكی را به ارتقای استفاده از اینترنت در ایران زده‌اند. این اظهار نظرها هنگامی اوج می گیرد كه افرادی مانند وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به جای پذیرفتن این اشتباهات و كمبوداقدامات برای افزایش سرعت اینترنت به خبرنگاران می گوید: «خدارا شكر كنید كه اینترنت با سرعت 50 كیلو بایت در ایران داریم».

دكتر جلالی، استاد دانشگاه با بیان اینكه فیلیترینگ حتی دركشورهای توسعه یافته نیز به صور نامحسوس وجود دارد، می گوید: «با این وجود در كشور ما نوع فیلیترینگ از نوع سخت است به گونه‌ای كه حتی كلمه ای مانند «زن» فیلتر می‌شود و این موضوع نشان می‌دهد كه اهداف اساسی از فیلترینگ در ایران فقط امنیتی نیست و همان انگیزه هایی كه برای پایین نگه داشتن سرعت اینترنت در ایران وجود دارد در این زمینه هم وجود دارد».

وی ادامه می دهد: «در كشورهای توسعه یافته امروزی معمولا از فیلترینگ سفید استفاده می‌شود، یعنی فضا به گونه ای است كه حتی خانواده‌ها می توانند از مقدار بسیار كم تا زیاد عمل فیلترینگ را بر اساس محیط انجام دهند و این عمل از بالا به آنها تحمیل نمی‌شود».

شهرام شریف پیرامون فیلترینگ اعتقاد دارد: «در دیدگاههای اولی كه در ایران نسبت به اینترنت وجودداشت،دولتمردان با ترس و هراس یه این موضوع نگاه می‌كردند و چه بسا كه اگر آن زمان شركتهای خصوصی فعال نبودند ما عقب تر از وضعیت كنونی مان بودیم، ولی الآن دید دولت‌ها نسبت به این مقوله مثبت تر شده و البته هنوز تفكراتی مبنی بر اینكه اینترنت یك تهدید است وجود دارد و همین مسئله زمینه ساز بروز مشكلاتی مانند فیلترینگ شده است».

وی با بیان اینكه در ایران قانونی برای دفاع از حقوق مصرف كننده و ازجمله كاربران اینترنتی وجود ندارد می‌گوید: «ما نمی‌توانیم به مردم بگوییم چگونه فكر كنند و چه بخوانند و این بزرگترین اشتباه است كه درحوزه مجازی برای مردم تعیین تكلیف كنیم. امروز می بینیم خیلی از سایتها هم كه حامی دولت و حكومت هستند به اشتباه فیلتر می شوند و هیچ كس در این باره پاسخگو نیست».

وی در ادامه می‌گوید: «اگر دولت به جای اینكه در این مسایل دخالت كند مسئولیت را به عهده كاربران انتزاعی اینترنت می گذاشت و ضعیت خیلی بهتر بود. ما می بینیم كه این اقدامات نادرست باعث استفاده روز افزون كاربران از فیلتر شكن شده است و این یعنی ما خودمان مردم را به سمت قانون شكنی سوق می دهیم».

وی می افزاید: «بهانه‌ی مسئولان در فیلترینگ، بستن سایتهای پورنو است؛ در حالیكه بنابر جدیدترین آمار در، صد سایت برتر یك سایت پورنو وجود دارد. وقتی جوانان می توانند با قیمت بسیار كمتر از كارت اینترنت هر نوع فیلمی را پیدا كنند سختگیری در این زمینه بی مورد است و مسئولان باید بسترها و ابزارهای استفاده مطلوب ازاینترنت را به مردم بیاموزند.»

رییس پرشین بلاگ نیز با بیان اینكه در این زمینه هیچ قانون روشن و شفافی وجود ندارد، می گوید: «وقتی در این زمینه قانونی وجود ندارد، انتظار حمایت از دولت بیهوده است. ما می‌بینیم كه سالهاست قانون جرایم اینترنتی در مجلس خاك می خورد و به آن رسیدگی نمی شود».

بوترابی فیلترینگ اشتباه را بزرگترین مشكل در این زمینه می داند و می‌گوید: «با فیلتر كردن كلمه‌ای مانند فساد، موضوع فساد در جامعه از بین نمی‌رود. این نشان دهنده‌ی این است كه كسانی اقدام به اینگونه فیلترینگ می كنند خود شناخت مناسبی از فضایی مجازی ندارند».

به‌ هر تقدیر عمده کارشناسان معتقدند علاوه بر فیلترینگ، پایین بودن سرعت اینترنت در ایران که به مراتب آزار دهنده‌تر از فیلترینگ برای کاربران است هم، با هدف محدود نگه‌داشتن دسترسی به اینترنت و به‌صورت تعمدی وجود دارد، که برای اصلاح آن نه رفع مشکلات فنی، بلکه زدودن افکار نادرست از اذهان تصیم‌گیرندگان حوزه IT کشور ضروری است.