شاید اگر از خوشبینترین مخاطبان صدا وسیما در قامت رسانهملی در روزهای ابتدایی روی کارآمدن مدیران جدید این پرسش مطرح میشد که آینده رویکردی و عملکردی این سازمان در دوره جدیدی چگونه خواهد بود و چه تحول مثبتی در روند امور انجام خواهد شد شاید کسر قابل توجهی از آنها به این نکته اشاره میکردند که به احتمال فراوان شاهد بازگشت بسیاری از چهرههای محبوب به قاب تلویزیون و باز تولید برنامههای مورد پسند جامعه خواهیم بود. اما امروز با گذشت ماهها از روی کارآمدن مدیران جدید در راس صدا وسیما اگر این پرسش مجددا تکرار شود این بار دیگر نه تنها منتقدان بلکه حتی حامیان نیز به نوع رویکردها و سیاستها صداو سیما انتقاد وارد میکنند. چراکه نتیجه حاصله طی ماههای اخیر به وضوح نشان داده که اساسا قرار نیست رویکردها و سیاستها تغییر کند و روند امور به همان روال سابق پیش خواهد رفت.
این در حالی است که امروزه خود مسئولان و مدیران صداو سیما به این نکته معترفند که تلویزیون با ریزش مخاطب روبهرو است و اگر هم نباشد برخی برنامههای فصلی، مناسبتی، ترکیبی یا مسابقه محور پرمخاطب مثل خندوانه، عصر جدید یا پخش زنده برخی مسابقات فوتبــال تلویزیون رسما مخاطب خود را از دست میدهد. صدا و سیمایی که زمانی به عنوان نخستین و تاثیرگذارترین رسانه کشور فعالیت میکرد؛ امروز به جهت برخی سیاستها، تصمیمگیریها به دومین رسانه مرجع مورد وثوق و رجوع مردم تبدیل شده است.
جالب اینکه در عصر ارتباطات، اطلاعات و گسترش روزافزون شبکههای اجتماعی که قابلیت ارائه و جستوجوی محتواهای صوتی و تصویری با کیفیتهای بالا را دارند صداوسیما هنوز هم با همان نوع رویکرد سابق خود پیش میرود و تجدیدنظری در خصوص نوع مدیریت، محتواهای تولید شده و مهمتر از همه مناسب ذائقه مخاطب نمیکند. این در حالی است که این سازمان تلاش میکند تا سایر پلتفرمها و برنامههای مبتنی بر صوت و تصویر فراگیر را تحتالشعاع خود قرار دهد. چه اینکه سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر موسوم به «ساترا» اخیرا به مساله سریالها و فیلمهای شبکه نمایش خانگی هم ورود کرده است.
به نظر میرسد که مدیران صداو سیما یا بر اساس ذائقه و سلیقه مخاطب باید پیش بروند یا اینکه با محوریت سیاستهای خود به فعالیت بپردازند. اگر شکل اول باشد میتوان امیدوار بود که با برخی تغییرات و بازگشت چهرههای محبوب و برنامههای پر طرفدار؛ مخاطبان سیما بازگردند. اما اگر روند موجود اصلاح نشود و در بر همان پاشنه سابق بچرخد مخاطبان تلویزیون نیز کم کم ریزش خواهد کرد؛ لذا به نظر میرسد که مسئولان صداوسیما باید با نگاه باز و رویکردهای جدید و جامعهمحور پیش بروند تا باز هم جایگاه خود را نزد جامعه بازیابند.
از فردوسی پور تا خاتون
رویکردها برخی مدیران صداوسیما سالهاست که موجب شده تا چهرههای محبوب و برنامههای پرمخاطب و جریانساز رخت بربندند و عطای حضور و کار در تلویزیون و سایر مجموعههای رسانهملی را به لقایش ببخشند. پس از ماجراهای عادل فردوسی پور؛ مجری، تهیهکننده و چهره محبوب و نامآشنای عرصه رسانه با مدیران صداوسیما و حذف او وبرنامه جریان سازش پس از بیش از دو دهه از شبکه ۳ سیما گویا مدیران یک گام به پیش نهادهاند و جدای از شبکه ۳ عادل در شبکه ورزش نیز با محدودیتهای مواجه شده است.
ماجرا از این قرار است که شبکه ورزش در روزهای تعطیلی مسابقات ورزشی اقدام به پخش فوتبالهای خاطرهانگیز کرده و هر روز مسابقات قدیمی و جذاب را پخش میکند. آنها روز گذشته بازی معروف بارسلونا و پاریسنژرمن که با برتری ۶ بر یک آبی و اناریها به اتمام رسید را پخش کردند و نکته عجیب پخش این مسابقه با صدای یک گزارشگر جدید بود. در حالی که در زمان پخش زنده تقابل دو تیم عادل فردوسیپور گزارش آن را بر عهده داشت و جمله معروف «چیه این فوتبال» هم از همین گزارش عادل بهدست آمد که مدتها نقل محافل بود. اما صداوسیماییها در بازپخش این بازی ترجیح دادند این بار به جز خود عادل حتی صدای عادل را هم حذف کنند و صدای دیگری را جایگزین کنند.
البته این فقط عادل فردوسیپور یا سایر چهرهها و برنامهها نیستند که با چنین محدودیتهایی مواجهند؛ بلکه چنین مسائلی اخیرا در برخی سریالهای تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی نیز به چشم میخورد. جایی که سریال خاتون از شبکه نمایش خانگی نیز با تذکر ساترا مواجه شده است. بهتازگی خبری مبنی بر تذکر صداوسیما به پلتفرم نماوا درباره سریال «خاتون» در برخی رسانهها منتشر شده است که به بخشی از گفتوگوی محمدحسن شانهساززاده، مدیرعامل نماوا اشاره دارد که میگوید صداوسیما تذکر داده است که در سریال «خاتون» چرا به جای اینکه بگویید متفقها، گفتید روسها از شمال وارد ایران شدند؟ پیرو این خبر روابط عمومی نماوا گفته این مصاحبه در توضیح چالشهای آن دوران با مدیریت وقت سازمان ساترا بوده است. در همین راستا چندی پیش مهدی صباغزاده کارگردان سینما و تلویزیون بیان کرد: «سلیقههای شخصی که از جانب ساترا روی پلتفرمها اعمال میشود باعث شده ذائقه مخاطبان تغییر کند و به سمت ماهواره بروند.» حال باید دید اساسا عزمی برای اصلاح این نوع رویکردها وجود دارد.