در آیین بزرگداشت خبرنگار چه گذشت؟
آیین گرامیداشت روز خبرنگار با عنوان «روایت اول» امروز یکشنبه ـ ۲۳ مردادماه ـ به همت معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در تالار وحدت برگزار شد.
در این مراسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرشاد مهدی‌پور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدرضا فاطمی امین وزیر صنعت معدن و تجارت، محمود شالویی دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، ایمان شمسایی مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی، محمود سالاری معاون امور هنری، مهدی عرفاتی دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت و مدیرعامل ایسنا، مجید زین‌العابدین مدیرعامل بنیاد رودکی، سید عباس صالحی مدیر موسسه اطلاعات، گیتا علی‌آبادی رییس دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها و جمعی دیگر از اهالی فرهنگ و رسانه حضور داشتند.
در بخشی از این مراسم وزیر صمت اعلام کرد که وام ۵۰ میلیون تومانی خرید لوازم خانگی ایرانی برای خبرنگاران در نظر گرفته شده است.
سیدرضا فاطمی امین همچنین گفت: مهمترین موضوعی که باید با آن مواجه شویم، شیوه حکمرانی است. کیفیت رسانه‌ها بر کیفیت حکمرانی تاثیر دارد. اگر رسانه‌ها به موضوعات سطحی و حاشیه‌ای وارد شوند، باعث می‌شوند حکمرانان هم در فضای سطحی بمانند. اما اگر رسانه‌ها کیفی و عمیق باشند و به مسایل اصلی کشور متمرکز شوند، آن وقت افرادی که در سمت حکمرانی باشند و توانمند نباشند خیلی فرصت ماندن پیدا نمی‌کنند و یا آنها هم بر موضوعات اصلی متمرکز می‌شوند.
وزیر دولت سیزدهم در آیین تجلیل از خبرنگار، اظهار کرد: مدیران زیادی دیده‌ام که کارشان را با رسانه‌ها تنطیم می‌کنند. پس شما رسانه‌ها هم شریک ما در حکمرانی هستید. اگر شما دقیق و حرفه‌ای عمل کنید ما هم حرفه‌ای عمل می‌کنیم و اگر به حاشیه بروید ما هم به حاشیه می‌رویم.
به گفته وی یکی از نکاتی که می‌تواند رسانه را حرفه‌ای و عمیق کند، این است که آدم‌های حرفه‌ای مرجع تحلیل اخبار شوند. یک نظام حرفه‌ای در نظام رسانه‌ای شکل بگیرد. اگر رسانه‌ای خبر حاشیه‌ای و شایعه منتشر می‌کند توسط خود رسانه‌ها کنار زده شود. هر چقدر خبرنگاران دقیق‌تر کار کنند قطعا در حل مسایل کشور موثر است.
فرشاد مهدی‌پور، معاون مطبوعاتی در مراسم بزرگداشت خبرنگاران گفت: تقارن ۱۷ مرداد ماه امسال با عاشورا، فرصت مغتنمی است برای یادآوری نقشی که پیامبرگونه برای انتقال پیام بر دوش ما اهالی رسانه است. اگر بنا باشد در کشور مسیری را برای کسی ذکر کنیم که یادآور حرکت اولیا الله است، مسیر ما رسانه‌ای‌ها است. حضرت زینب (س) اولین فردی است که با روایت دقیقی از عاشورا سهولت تدوین‌گری را بر عهده گرفته است.
معاون مطبوعاتی خاطرنشان کرد: ما در معاونت مطبوعاتی تلاشمان تمرکز بر نقطه ابتدایی زنجیره تولید محتواست؛ یعنی کنشگران اصلی خبرنگاران هستند که می‌توانند روایت اول را خلق کنند. اگر ما ضوابط قوی‌تری مانند اجرای ماده ۴۶ قانون مطبوعات را به اجرا گذاشتیم، از این جهت بود که اهالی رسانه از امنیت شغلی بالاتری بهره‌مند شوند. در تمامی شیوه‌نامه‌ها تلاش کردیم این روال را حفظ کنیم. بسته حمایتی که رییس‌جمهور از آن سخن گفتند هم بخش دیگری از این اقدامات است. این مسیر نیازمند حمایت‌ها و مشارکت است.
این مراسم شاید این اولین بزرگداشت از جانب معاونت مطبوعاتی و وزارت فرهنگ و ارشاد است که برگزار می‌شود و امیدوارم به آیینی پایدار و ماندگار در تجلیل از اهالی رسانه تبدیل شود.
تقدیر از شیرین ابوعاقله، خبرنگار شهید فلسطینی، از دیگر بخش‌های این مراسم بود.
در مراسم تجلیل از خبرنگار، ساسان شیخی خبرنگار به نمایندگی از رسانه‌های محلی گفت: من نماینده خبرنگاران شهرستانی هستم که روزانه چندین گزارش تهیه کرده و در اختیار خبرگزاری‌هایشان قرار می‌دهند. این گروه از خبرنگاران مشکلاتی دارند. مهمترین آن بیمه است؛ البته با پیگیری معاونت مطبوعاتی در بخش صندوق هنر بخشی از این مشکلات حل شده است. الزام کردن کد کارگاهی هم سبب شده مدیران خبرنگارانشان را بیمه کنند. اما موضوع تعریف رسانه در تامین اجتماعی باید مورد بررسی قرار گیرد. بحث آموزش هم مهم است. خواهشم این است که آموزش را ما به صورت مستمر در شهرستان‌ها داشته باشیم.
این فعال رسانه‌ای در ادامه به بیان مشکلات معیشتی خبرنگاران پرداخته و درخواست‌هایش در این زمینه را خطاب به معاونت مطبوعاتی مطرح کرد.
آرش شفایی، خبرنگار هنری هم اظهار کرد: همه معضلات صنفی و کاری که گفتند درباره‌ی خبرنگاران فرهنگی و هنری صدق می‌کند و چند مورد هم مشکلات ویژه خبرنگاران فرهنگ و هنر است. اول سیاست‌زدگی شدید ساختار رسانه‌ای کشور که نتیجه آن سیاست‌زدگی همه چیز است. این آسیب در حوزه فرهنگ و هنر بسیار شدیدتر بوده است. امروز رسانه‌های ما در سیطره حوزه سیاست و بعد اقتصاد قرار دارند. روی جلد آمدن یک کارشناس سیاسی درجه سه اتفاق عجیبی محسوب نمی‌شود، اما اگر هنرمند بزرگی روی جلد بیاید عجیب است. یکی از تبعاتش این است که این حوزه برای بسیاری از خبرنگاران جذاب نباشد.
صادق امامی، خبرنگار روزنامه فرهیختگان در ابتدای ابراز خوشحالی کرد که نسبت به یک دهه قبل، فضای بگیر و ببند و دستگیری خبرنگاران کمتر شده است.
او گفت: در حال حاضر رسانه‌ها به سمت کار‌های تحقیقی و میدانی رفته‌اند.
این خبرنگار سپس ماجرای نوشتن یک گزارش میدانی و افشای یک پرونده فساد را تعریف کرد. او تصریح کرد که چندین شکایت از او و رسانه‌اش شده و حتی تحت تعقیب هم قرار گرفته است.
حمید فروتن ـ معاون عکس ایسنا ـ هم در آیین تجلیل از خبرنگار خاطرنشان کرد: نگاه به رسانه و اهالی آن نگاه زینت‌المجلسی است. رسانه امروز نقش خود را به عنوان یک رکن جامعه مدنی اجرا نمی‌کند. جامعه مدنی باید حد فاصل مردم و قدرت باشد. باید بازتاب‌دهنده و مطالبه‌گر باشد، اما این روز‌ها به رسانه‌نما تبدیل شده است. سال‌هاست اهالی رسانه به دنبال معیشت خود هستند. بی‌توجهی نهاد‌های مربوط به مشکلات صنفی این قشر، حریت را از دوربین و قلم می‌گیرد. متاسفانه بر اساس آنچه گفته شد مراقبت‌ها برای آنکه مردم رسانه را صدای خود بدانند کم بوده است. خبرنگار باید دسترسی به اطلاعات صحیح داشته باشد و بتواند یک قدم جلوتر حرکت کند. حالِ رسانه با دستور خوب نمی‌شود. بیمه، مسکن، امنیت شغلی، بی‌نیازی مالی از حوزه‌های خبری، آموزش و به‌روزرسانی خبرنگاران و اعتماد به اهالی رسانه از جمله باید‌های حتمی این فضا است. عکاسان خبری مشکلاتی حادتر از خبرنگاران هم دارند. بیمه نمی‌شوند. تجهیزتشان گران است. از وزیر ارشاد می‌خواهیم اقدامی بکنند که وامی برایشان تعلق بگیرد. دستمزد عکاسان خبری پایین است در صورتی که این‌ها باید به صورت میدانی در محل حضور داشته باشند. عدم دعوت از خبرنگاران در برنامه‌های خبری مهم هم از دیگر مشکلات است. تعطیلی سرویس عکس روزنامه‌ها هم عکاسان خبری را دچار مشکلات زیادی کرده است.
فروتن با بیان اینکه امروز به شدت خلاء یک رسانه معتبر احساس می‌شود، با اشاره به مشکلات امنیت شغلی این قشر، در ادامه تصریح کرد: یک عکاس با دست لرزان عکس می‌گیرد و عکس‌هایش را انتخاب می‌کند. باید باور کنیم که ایران و اسلام برای همه از اهمیت برخوردار است و به هم اعتماد کنیم. نتایج آن در همه حوزه‌ها مشاهده خواهد شد.
وی با اعتقاد بر اینکه «جامعه خبر باید همیشه مورد احترام قرار گیرد»، در ادامه خاطرنشان کرد: خبرنگاران باید به عنوان رکن چهارم دموکراسی از امنیت برخوردار باشند. خبرنگار را زینت‌المجالس ندانید. متاسفانه امروز خبرنگار و رسانه یا خوب است و لازم یا بد است و مزاحم. این‌ها چیزی جز دلسردی ایجاد نمی‌کند. هم اکنون در جنگ رسانه‌ای قرار داریم. محتوای هدفمند حکم موشک نقطه زن در جنگ سخت را دارد. عکاسان و خبرنگاران خواهان دسترسی آزاد به اطلاعات و انتشار آن در چهارچوب قانون هستند.
او در بخشی از صحبت‌هایش به شکایت‌های زیادی که از رسانه‌ها می‌شود اشاره کرد و نیز کم شدن اعتماد مردم نسبت به رسانه‌ها.
فروتن از مسوولان حاضر درخواست کرد شرایطی را فراهم کنند تا اعتماد مردم به رسانه‌ها بیشتر شود.
در ادامه، حامد هادیان ـ خبرنگار ـ درباره روزنامه‌نگاری بحران گفت: مشکلاتی وجود دارد که همه خبرنگاران در حوزه‌های مختلف از جمله بحران با آن درگیر هستند. ما در سازمان‌ها روابط عمومی‌ها را داریم که حالا مشاور رسانه‌ای هم به آن اضافه شده است؛ این‌ها وظایفی دارند و اطلاعات سازمانشان را منتقل می‌کنند، ولی در سال‌های اخیر این روابط عمومی‌ها دارند جای خبرنگاران را می‌گیرند. برخی از آنها، به روش‌های مختلف حتی دادن اطلاعات غلط و مانع خبرنگاران شدن جای خبرنگار را می‌گیرند. مدیران هم انگار این موضوع برایشان جا افتاده است. هدف اصلی مدیران حل بحران در لحظه است تا سریع از صدر اخبار پایین بیاید که این رفتار خودش به فضای کشور ضربه می‌زند. مردم درک می‌کنند خیلی از بحران‌ها، بحران یک روزه و مربوط به یک دولت نیست. بر این اساس، رفتار برخی روابط عمومی‌ها، خیلی مشهود و ترسناک است و باعث می‌شود خیلی از بحران‌ها را خبرنگار نتواند پیگیری کند؛ مثلا در یک شهرستان اگر سیلی رخ دهد، مسوولان می‌خواهند سریع مشکل حل شود تا فشار از سرشان برداشته شود. این مسئله حل شدنی نیست، ولی به عنوان یک یادآوری می‌گویم بحران‌های کشور یک‌روزه حل نمی‌شود. از خبرنگاران و انتقادهایشان نترسند.
او افزود: در مساله اوکراین دیدیم که اوکراین در کشورش را به روی خبرنگاران باز کرد، ولی روسیه درهایش را به روی خبرنگاران بست. اوکراین همزمان که می‌جنگید خبرنگاران و مستندسازان به اندازه همان سلاح‌ها برایشان کارکرد داشتند تا بتوانند مردم جهان را با آنها همراه کنند. رسانه‌ها برای همدلی یک کشور خیلی موثرند. کشور ما الان در وضعیتی است که رسانه‌ها و خبرنگاران و عکاسان می‌توانند برای حل مشکلات مفید باشند. در کشور ما زیاد به ارزش خبرنگار توجه نمی‌شود. در حالی که انتقادات و پیشنهاد‌های رسانه‌ها می‌تواند یکی از ستون‌های یک کشور باشد.
در آیین گرامیداشت خبرنگاران، یاد و خاطره خبرنگاران درگذشته در پی کرونا هم گرامی داشته شد و از خانواده آنها تقدیر به عمل آمد و کمک هزینه زیارت عتبات عالیات به آنها تعلق گرفت.
همچنین از سیدمحمود دعایی ـ مدیر مسئول فقید روزنامه اطلاعات ـ هم یاد شده و نامش گرامی داشته شد.
اجرای تعزیه بخش دیگری از این مراسم بود.
محمدمهدی اسماعیلی ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ هم در آیین گرامیداشت خبرنگار، ضمن تشکر از معاونت مطبوعاتی برای برگزاری این مراسم گفت: این مراسم عمل نمادینی برای تقدیر و تشکر از جامعه رسانه‌ای کشور است. عزیزان بسیاری را در ایام کرونا از دست دادیم که یادشان را گرامی می‌داریم. چند تن از همکاران رسانه‌ای پیشکسوت را هم از دست دادیم؛ به ویژه مرحوم دعایی بزرگوار که همیشه در جلسات حضور داشتند. آخرین بار هم در همین تالار وحدت در مراسم پاسداشت زبان و ادبیات فارسی با هم شرکت کردیم.
وزیر ارشاد اظهار کرد: برای حوزه رسانه در طول یک سال گذشته تلاش کردیم آنچه مقدور بود برای مدیریت دولت مردمی انجام دهیم. شاید مهمترینش لایحه جدیدی است که در کمیسیون فرهنگی دولت مصوب شد و الان طرح در هیات دولت است. این گام بزرگی است. شاید دهه‌ها مطرح بود، ولی جلو نرفته بود. الان به تصویب کمیسیون فرهنگی دولت رسید. بیش از سه ماه جلسات فشرده‌ای در کمیسیون داشتیم. تلاش کردیم همه مطالبات رسانه‌ای در این لایحه بگنجد. از وزیر صمت تشکر می‌کنم که این هدیه را برای همه فعالان رسانه تدارک دیدند. رییس جمهور هم از خبرنگاران تجلیل کردند. از ایشان برای شرکت در این مراسم دعوت کردم، ولی حضورشان میسر نشد؛ از من خواستند سلام گرمشان را به همه اهالی رسانه برسانم.
در پایان این مراسم از بنیاد رودکی و صندوق اعتباری هنر به عنوان حامیان برگزاری این مراسم تشکر شد.
