«مغز پوتین»؛ الکساندر دوگین کیست؟
انفجار خودرویی در نزدیکی مسکو، پایتخت روسیه که منجر به کشته شدن دختر الکساندر دوگین، نظریه‌پرداز روس شد گمانه‌زنی‌هایی را درباره هدف اصلی این حمله پدید آورده است.
در بسیاری از گمانه‌زنی‌ها از شخص الکساندر دوگین به عنوان هدف اصلی حمله‌ای یاد شود که جان داریا دوگینا، دختر او را گرفت.
الکساندر دوگین، فیلسوف سرشناس و ملی‌گرای افراطی روس از جمله حامیان ایجاد امپراتوری نوین روسیه و طرفدار حمله نظامی به اوکراین است.
برخی از تحلیلگران بر این باور هستند که این نظریه‌پرداز ۶۰ ساله نفوذ زیادی بر روی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه دارد. در مقابل عده‌ای دیگر با اشاره به اینکه الکساندر دوگین سمت رسمی در حلقه نزدیکان ولادیمیر پوتین ندارد بر این باور هستند که درباره دامنه نفوذ او اغراق شده است.
الکساندر دوگین در آثارش رابطه پر افت و خیز مسکو با کشور‌های غربی را پیش‌بینی کرده بود. او در سال ۱۹۹۷ در یکی از کتابهایش طرحی را تببین کرد که محور آن ایجاد تفرقه بین کشور‌های غربی و در عین حال افزایش وابستگی اقتصادی کشور‌های اروپایی به روسیه بود.
اوکراینی‌ها باید درک کنند که ما آن‌ها را به ایجاد یک قدرت روسی جدید و بزرگ فرا می‌خوانیم، همچنین بلاروسی‌ها، قزاق‌ها، ارمنی‌ها و آذربایجانی‌ها و گرجستانی‌ها و همه کسانی که نه تنها با ما بودند و هستند بلکه با ما خواهند بود.
هر چند الکساندر دوگین ارتباط مستقیمی با دستگاه سیاست خارجی روسیه ندارد، اما در برخی از رسانه‌های بین‌المللی از او به عنوان «مغز پوتین» یاد شده است.
گروهی از صاحبنظران بر این اعتقاد هستند که برای درک جهان‌بینی ولادیمیر پوتین و جایگاهی که او برای روسیه متصور است باید به نوشته‌های الکساندر دوگین به عنوان یک چهره راست افراطی مراجعه کرد. به عنوان مثال دیوید وان درهلی در یادداشتی که سه ماه پیش در روزنامه واشنگتن‌پست منتشر شد الکساندر دوگین را «یک پیشگوی فاشیست» و هوادار یک «امپراتوری حداکثری روسی» خوانده است.
دیوید وان درهلی در ادامه نوشته است که نشانه‌های نفوذ الکساندر دوگین در تصمیم‌گیری مقامات روسیه را می‌توان در سخنرانی ماه فوریه ولادیمیر پوتین همزمان با آغاز تهاجم نظامی به اوکراین مشاهده کرد.
الکساندر دوگین در نظریه‌های خود از «روسیه جدید» سخن می‌گوید. عبارتی که مسکو در توجیه الحاق شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه در سال ۲۰۱۴ از آن استفاده کرد. کرملین بار‌ها از واژگان و ادبیات الکساندر دوگین استفاده کرده است.
الکساندر دوگین ماه مه سال جاری در یکی از نوشته‌های خود تاکید کرده بود که اوکراین باید «بخشی جدایی ناپذیر و بنیادی» از «روسیه جدید، جاودانی، واقعی و ژرف» باشد.
او بر این باور است که روسیه کشوری با ارزش‌های سنتی همراه با رهبری اقتدارگرا است. وی ارزش‌های غربی و لیبرال را مذموم می‌داند.
دیوید وان درهلی در یادداشت خود در واشنگتن پست از الکساندر دوگین به عنوان «محصول دوره پایانی زوال اتحاد جماهیر شوروی سابق» یاد می‌کند. به گفته وی الکساندر دوگین در توضیح وضع کنونی روسیه برای آن گذشته‌ای «پرشکوه و نیرومند» متصور می‌شود.
مارلن لاروئل، تاریخدان فرانسوی پس از الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ استفاده از عبارت «روسیه جدید» را بخشی از «اسطوره‌سازی ملی‌گرایی روس» توصیف کرده بود. الکساندر دوگین و همفکرانش این عبارت را در فضای سیاسی و اجتماعی روسیه جا انداختند و حالا دیگر «روسیه جدید» یکی از قطعات پازل تبلیغات سیاسی کرملین است.
الکساندر دوگین در کتاب «بنیاد‌های ژئوپولیتیک؛ آینده ژئوپولیتیک روسیه» که در سال ۱۹۹۷ به چاپ رسید با انتقاد شدید از نفوذ آمریکا در اوراسیا خواستار بازسازی اقتدار روسیه در منطقه شده بود. او همچنین از تصرف مناطقی از کشور‌های منطقه در کتابش حمایت کرده بود.
واشنگتن در سال ۲۰۱۵ تحریم‌هایی را علیه الکساندر دوگین وضع کرد. آمریکا دلیل وضع این تحریم‌ها را «مسئولیت و همدستی در اقدام‌ها و سیاست‌هایی» اعلام کرد که «صلح، امنیت، ثبات، حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین» را تهدید می‌کند.
با این حال الکساندر دوگین سه ماه پیش نوشته بود: «اوکراینی‌ها باید درک کنند که ما آن‌ها را به ایجاد یک قدرت روسی جدید و بزرگ فرا می‌خوانیم، همچنین بلاروسی‌ها، قزاق‌ها، ارمنی‌ها و آذربایجانی‌ها و گرجستانی‌ها و همه کسانی که نه تنها با ما بودند و هستند بلکه با ما خواهند بود.»
دوگین و دفاع از نفوذ تخریبگرانه در غرب
الکساندر دوگین در «بنیاد‌های ژئوپولیتیک؛ آینده ژئوپولیتیک روسیه» از تصرف خاک گرجستان و الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه دفاع کرده است. وی همچنین دو دهه پیش از برکسیت و راهیابی دونالد ترامپ به کاخ‌سفید از شکاف بین بریتانیا و دیگر کشور‌های اروپایی و در داخل آمریکا سخن گفته بود.
این نظریه‌پرداز روس پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا را «یک پیروزی برای روسیه» خوانده بود. یک اندیشکده آمریکایی با گرایش راست افراطی در سال ۲۰۱۴ از الکساندر دوگین برای شرکت در کنفرانسی در مجارستان دعوت کرده بود، اما او به دلیل تحریم‌های ایالات متحده نتوانست در این نشست شرکت کند.
دولت کنونی آمریکا بر این باور است که الکساندر دوگین همچنان نقشی «شرورانه» در امور کشور‌های غربی ایفا می‌کند. به گفته وزارت خزانه داری ایالات متحده «دوگین یک پایگاه اینترنتی به نام ژئوپولیتیکا را کنترل می‌کند که به مرکزی برای ملی‌گرا‌های افراطی روس برای پخش اخبار جعلی و تبلیغات سیاسی تبدیل شده است.»
الکساندر دوگین یک روز پیش از کشته شدن دخترش در کانال تلگرام خود خواستار گسترش ابعاد جنگ در اوکراین شده بود.
